واکنش همتی به ادعاها درباره آب رفتن یک میلیارد دلار در کره
۱۴۰۲ مرداد ۲۳, دوشنبه
رئیس کل سابق بانک مرکزی ادعای روزنامه دولت درباره کاهش یکمیلیارد دلاری ارزش داراییهای بلوکهشده در کره جنوبی را رد کرد. او میگوید، برخلاف گفته رئیس کنونی بانک مرکزی، علت این کاهش فقط کم شدن ارزش پول ملی کره نبوده است.
تبلیغات
مقامهای جمهوری اسلامی پیش از این همواره میزان داراییهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی را هفت میلیارد دلار عنوان میکردند.
اخیرا و پس از توافقتبادل زندانیان میان ایران و آمریکا که آزاد شدن داراییهای بلوکه شده در کره بخشی از آن است، مقامهای آمریکایی میزان این دارایی را شش میلیارد دلار عنوان کردهاند.
رسانههای دولتی تلاش میکنند مسئولیت آب رفتن یک میلیاردی داراییها در کره جنوبی را متوجه دولت قبلی، بهخصوص رئیس پیشین بانک مرکزی، عبدالناصر همتی کنند.
"شارلاتانیزم خبری رسانههای دولت"
عبدالناصر همتی روز دوشنبه، ۲۳ مرداد در یادداشتی که در کانال تلگرامی او منتشر شد درباره این موضوع توضیحاتی داد و اتهامزنیهای رسانههای دولتی را "نوعی شارلاتانیزم خبری" خواند.
او میگوید، در سال ۲۰۱۲ قانونی در آمریکا تصویب شد که خرید نفت ایران را تحریم کرد اما برای مقابله با بالارفتن قیمتهای جهانی رئیس جمهوری این کشور اجازه داشت مشروط به کاهش تدریجی واردات و عدم استفاده از منابع برای خرید کالا و خدمات تحریمی به مشتریان قدیمی ایران مجوز بدهد.
رئیس سابق بانک مرکزی با بیان این که ایران همچنین اجازه استفاده از این منابع برای تجارت با کشور ثالث را هم نداشت افزود: «این قانون، هر گونه انتقال منابع حاصل از صادرات نفت و محصولات نفتی از کشوری به کشور دیگر را منع میکرد و ایران ناچار بود به هر کشوری مثل چین، هند، کره که نفت میفروشد، از همان کشور هم کالا خرید کند.»
تهاتر کالا برای فرار از تحریم
این زمانی است که جمهوری اسلامی به خاطر فشار تحریمها تهاتر نفت با کالا یا معاملات پایاپای با مشتریان اصلی نفت و گاز خود را در دستور کار قرار داد.
به گفته همتی، مطابق توافقها، حدود نیمی از منابع به وون کره (پول ملی کره جنوبی) و نیم دیگر به یورو دریافت میشد و منابع یورویی به تدریج مصرف میشد اما همه منابع وون کره مصرف نمیشد و بخشی از آن تجمیع میشد.
اردیبهشت ۱۳۹۷ و در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده از توافق هستهای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شد و تمام تحریمهای تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی را دوباره اعمال و به مرور تشدید کرد.
از مدتی پیش از خروج آمریکا از برجام و با بالارفتن احتمال آن بازار ارز در ایران متلاطم شد و ارزش برابری ریال با ارزهای معتبر خارجی در سراشیبی سقوط قرار گرفت.
سلب مسئولیت همتی از خود
عبدالناصر همتی با بیان این که ریاستش بر بانک مرکزی مرداد ۹۷ آغاز شد میگوید، قرارداد با کره درباره داراییهای ایران در بانکهای این کشور پیشتر امضاء شده بود.
او در کانال تلگرامی خود نوشت: «هنگامی که انعقاد قرارداد به ارز محلی انجام میشود، باید موضوع حفظ ارزش آن در مقابل سایر ارزها دیده شود که در قرارداد با کره دیده نشده بود. ولی در قرارداد مربوط به دریافت دینار در عراق، این موضوع، در دوره مسئولیت من، در قرارداد دیده شد.»
محمدرضا فرزین، رئیس کل کنونی بانک مرکزی درباره آب رفتن یک میلیارد دلاری داراییها در کره به تازگی توضیح داد هفت میلیارد دلار پول ایران به وون در بانکهای کرهای نگهداری میشده که به خاطر کاهش ارزش برابری پول ملی کره در برابر دلار، میزان آن یکهفتم کاهش یافته است.
همتی درباره این توضیح نوشت: «کم شدن منابع در حسابهای موجود در کره جنوبی برخلاف گفته آقای فرزین، صرفاً به دلیل کاهش برابری ارزش وون کره در مقابل یورو و دلار نبود، هرچند که کاهش ۱۵ درصدی ارزش وون کره در دو سال گذشته در دوره مدیریت دولت سیزدهم اتفاق افتاده و اگر قابل تبدیل به ارز معتبرتر بود، قصور به خودشان برمیگردد.»
ریشه اصلی وضعیت بحرانی کنونی
او درباره علتهای دیگر کاهش ارزش منابع بلوکه شده در کره توضیح بیشتری نداد اما در بخش دیگری از یادداشت خود اشارهای دارد که یکی از ریشههای اصلی معضلات کنونی را آشکار میکند.
همتی میگوید، آمریکاییها همکاری در زمینه تسهیل دسترسی ایران به منابع ارزی را "منوط به یکسری مسائل سیاسی کردند که ماهیتا و موضوعا از دست بانک مرکزی خارج بود و نیاز به تصمیمگیری در سطوح دیگری داشت".
به عبارت دیگر، معضلاتی نظیر از دست رفتن یک میلیارد دلار از منابع حاصل از فروش نفت ایران متاثر از سیاستهای غربستیزانهای است که تصمیمگیرنده نهایی آنها شخص رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای است.
ظاهرا به دلیل همین واقعیت است که همتی در بخش پایانی یادداشت خود نوشته است: «این گونه خبرسازی از سوی رسانههای دولتی یک نوع "شارلاتانیزم خبری" است و باید بگویم نوعی تلاش مذبوحانه است و متأسفانه دردی هم از دولت سیزدهم دوا نمیکند.»
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.