وبلاگستان فارسی؛ از صدای مردم عادی تا آینده‌ای روشن
۱۳۹۰ شهریور ۱۷, پنجشنبه
با رسیدن به ۱۶ شهریور ۱۳۹۰ دقیقا ده سال از عمر پدیده‌ای در وب فارسی می‌گذرد که شاید بتوان آن را انقلابی در فضای رسانه‌ای ایران دانست. پدیده‌ای که با گذشت ده سال از عمر آن و ظهور شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر و... همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است. این پدیده چیزی نیست جز «وبلاگ» که این روزها به دلیل دامنه‌ی گسترده‌اش با نام «وبلاگستان فارسی» نام برده می‌شود.
به طور کلی می‌توان وبلاگستان فارسی را در چهار بخش توضیح داد که هر یک تاثیر زیادی هم در فضای مجازی و هم در فضای حقیقی داشته‌اند.
۱- زبان مردم عادی
تا قبل از ۱۶ شهریور ۱۳۸۰، من و شمای شهروند عادی جایی برای حرف زدن نداشتیم. جایی برای اینکه نظرات و دیدگاه‌های خودمان را به صورت عمومی به گوش همگان برسانیم نداشتیم و اگر دلمان می‌خواست صدای خودمان را به گوش افرادی به غیر اقوام و آشنایان خودمان برسانیم باید در بهترین حال گوشی تلفن را بر می‌داشتیم و به یکی از روزنامه‌ها زنگ می‌زدیم تا شاید با تایید نظر ما، آن را در یکی از صفحات روزنامه می‌خواندیم.
اما با ظهور وبلاگ و معرفی آن به جامعه‌ی ایران، داستان کاملا متفاوت شد به طوری که دیگر من و شمای شهروند عادی نباید تنها به حرف‌های عده‌ای خاص گوش می‌کردیم، بلکه خودمان می‌توانستیم حرف‌های خودمان را به گوش دیگران برسانیم. دیگرانی که شاید تا آخر عمر هم آنها را از نزدیک نبینیم و نشناسیم!
به همین دلیل باید گفت که وبلاگستان فارسی با ظهور خودش ابزاری را در اختیار شهروندان عادی ایرانی قرار داد که فارغ از هرگونه ممیزی و سانسوری نظر و دیدگاه خود را بدهند، هر چند که تنها یک سال بعد از ظهورش فیلترینگ اینترنت در ایران آغاز شد و بسیاری از وبلاگ‌ها یکی پس از دیگری به زیر تیغ سانسور رفتند. اما باز هم نمی‌توان از اهمیت وبلاگستان فارسی که یک تنه انحصار خبری در ایران را شکست فراموش کرد.
۲- شکست انحصار رسانه‌ای
همانگونه که گفته شد تا قبل از ظهور وبلاگستان فارسی، فضای رسانه‌ای ایران در دست قشری خاص بود که در میان آنها مردم عادی جایی نداشتند و این قشر از جامعه تنها مصرف‌کننده بودند. اما با آمدن پدیده‌ای به نام وبلاگ این شرایط به صورت کامل از بین رفت به گونه‌ای که مردم عادی نه تنها مصرف‌کننده‌ی رسانه‌های داخل ایران نبودند بلکه خود آنها مشغول به تولید محتوا شدند تا جایی که در ۱۰ سالگی وبلاگستان فارسی می‌توان برخی از تولیدات وبلاگستان فارسی را در رسانه‌های ریز و درشت سرتاسر دنیا مشاهده کرد؛ از صدا و سیما تا شبکه‌های ماهواره‌ای همچون بی‌بی‌سی فارسی.
به همین دلیل باید گفت که یکی از مهمترین تاثیرات وبلاگستان فارسی بر روی جامعه‌ی ایران شکستن انحصار رسانه‌ای بود، هر چند که این انحصار تنها شامل ایران و و بلاگستان فارسی نمی‌شود و در دیگر کشورها نیز با ظهور وبلاگ شرایط همین گونه بوده است.
۳- تولید نیروی انسانی متخصص
با گذشت ۱۰ سال از وبلاگستان فارسی و با مرور و نگاهی به نام‌هایی که این روزها در رسانه‌های مختلف جهان مشغول به فعالیت هستند می‌توان به این نکته اشاره کرد که وبلاگستان فارسی نیروی انسانی متخصص را به جامعه تحویل داده است.
به عنوان مثال هم اکنون در بسیاری از خبرگزاری‌های داخل و خارج از ایران می‌توان تعداد زیادی وبلاگ‌نویس را مشاهده کرده که تنها و تنها از طریق وبلاگ‌نویسی و فعالیت در وب فارسی وارد فضای رسانه‌ای ایران و جهان شده‌اند یا در کمپانی‌ها و شرکت‌های مختلف مشغول به کار هستند.
بر همین اساس باید گفت که وبلاگستان فارسی یکی دیگر از اثراتش صدور نیروی متخصص انسانی است.
۴- آینده وبلاگستان فارسی
اگر بخواهیم به صورت کلی در مورد آینده وبلاگستان فارسی صحبت کنیم، باید بگوییم که آینده آن روشن است. هر چند که عده‌ای ظهور شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توییتر را خطری بزرگ برای وبلاگستان فارسی می‌دانند اما نباید فراموش کرد که آنچه که در یک وبلاگ نوشته می‌شود بسیار ماندگارتر از آنچه در یک صفحه‌ی فیس‌بوک و یا توییت می‌شود است. چون وبلاگ مانند یک کتاب مصور است که همواره در دسترس است اما توییت کردن و یا نوشتن آخرین وضعیت در فیس‌بوک تنها و تنها برای چند روز مشاهده می‌شوند و در نهایت در گنجه‌ای خاک می‌خورند و به فراموشی سپرده می‌شوند.
علاوه بر آن نباید این را فراموش کرد که وبلاگستان فارسی مانند گذشته قدرت رسانه‌ای خود را دارد و شما می‌توانید با یک مطلب به راحتی توجه‌ی رسانه‌های مختلف را به خود جلب کنید اما با یک توییت نه!
سخن آخر
وبلاگستان فارسی ده ساله شد و بسیاری از وبلاگنویسان قدیمی یا در بین ما نیستند یا در زندان هستند یا با فضای مجازی خداحافظی کرده‌اند، اما آنچه که این ده سال به ما نشان می‌دهد آن است که وبلاگستان فارسی فارغ از هر گونه دیدگاه و نظر سیاسی به زندگی خودش ادامه می‌دهد به گونه‌ای که بسیاری همچنان در مورد زندگی خود، فرزندشان و... می‌نویسند بدون آنکه به کسی کاری داشته باشند یا از این تفکر سیاسی و آن تفکر سیاسی دفاع کنند.
این بخش از وبلاگستان فارسی که شاید اکثریت را نیز به خود اختصاص داده باشد به دور از هر گونه هیاهوی سیاسی، اجتماعی و... مشغول به فعالیت است و به دنبال حمایت از این و آن نیست، بلکه به دنبال نوشتن برای دل خودش است تا با چند نفر دیگر آن را به اشتراک بگذارد.
به همین دلیل فراموش نکنیم که وبلاگنویسان حزب‌اللهی، طرفدار جنبش سبز، آی‌تی و... در اقلیت هستند هر چند که از نظر تعداد خواننده ممکن است که در اکثریت باشند اما باید گفت که وبلاگستان فارسی بزرگ‌تر از آن چیزی است که من و شما آن را می‌بینیم؛ پس فراموش نکنیم که وبلاگستان فارسی من و شما نیستیم، بلکه دیگرانی هم هستند، دیگرانی که باید دیده و خوانده شوند و همین تنوع دیدگاه‌ها یکی از زیبایی‌های وبلاگستان فارسی است که در بین جامعه‌ی ایرانی بسیار کم دیده می‌شود.
امین ثابتی: از اولین وبلاگنویسان استان سیستان و بلوچستان، وبلاگ‌نویسی را از سال ۸۲ آغاز کرد. وی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک است و در حال حاضر ساکن لندن است. علاوه بر آن پژوهشگر و تحلیل‌گر وب (به خصوص وب فارسی) است. در مورد فیلترینگ، وبلاگستان و به طور کلی رخدادهای وب فارسی تحقیق می‌کند و در دو سال اخیر موضوع "جنگ نرم" را مورد توجه قرار داده است. وی نویسنده وبلاگ "ندای‌امروز" است.