روز ۱۲ اسفندماه ۱۳۹۰، انتخابات نهمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد. انتخاباتی در فضایی امنیتی و سایه‌ی سنگین شدیدترین تحریم‌هایی که تابه‌حال علیه جمهوری اسلامی ایران تصویب شده است. این انتخابات در شرایطی برگزار خواهد شد که برای اولین‌بار بسیاری از احزاب رسمی کشور اعلام کرده‌اند که در آن نه نامزد خواهند داشت و نه رای‌ خواهند داد.

به‌نظر می‌رسد کاربران فضای مجازی و وبلاگ‌نویس‌های ایرانی، فارغ از این‌که موضع تحریم یا شرکت در انتخابات نهمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی را اتخاذ کرده‌ باشند، براین باورند که باید با انتخابات فعالانه برخورد کرد و موضع انفعال و بی‌توجهی را نقد می‌کنند.

بیشتر وبلاگ‌ها و سایت‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان یا منتقد و مخالف نظام جمهوری اسلامی، موضع تحریم اتخاد کرده‌اند و معتقدند شرکت به هرشکلی در انتخابان پیش‌رو، مشروعیت بخشیدن به نظام جمهوری اسلامی و شیوه‌ی غیردموکراتیک انتخاباتی‌اش است.

گروهی از نویسندگان وبلاگ‌های سیاسی، بیانیه‌ای منتشر کرده و ازدیگر وبلاگ‌نویسان خواسته‌اند که شرکت در «نمایش انتخابات» را تحریم کنند.

در این بیانیه آمده است:«محصول صندوق‌های رای قرار است نمایندگان گلچین‌شده‌ای باشد که به فرمان بیت رهبری، قیام کنند و بر فسادهای سیاسی و اقتصادی فراگیر چشم ببندند. پرواضح است که قرار نیست در این انتخابات اتفاق خاصی بیفتد جز این‌که چند روزی دستگاه‌های تبلیغاتی حکومت با توسل به آمارهای دروغین مدعی حضور "حماسی" مردم شوند تا بلکه کمی از آب رفته را به جوی خشک مشروعیت نظام برگردانند.»

امضاکنندگان این بیانیه محدودیت‌هایی چون «نظارت استصوابی، یک دستی و هم دستی مجریان و ناظران انتخابات، فضای بسته‌ی سیاسی کشور و عدم امکان فعالیت احزاب و رسانه‌ها» را بخشی از دلایلی دانسته‌اند که امکان برگزاری انتخابات سالم را ناممکن می‌سازد. بیش از ۱۱۰ وبلاگ‌نویس این بیانیه را امضا کرده و خواهان تحریم شده‌اند.

تحریم فعالانه

بحث بر سر «تحریم فعال» انتخابات از چند ماه پیش آغاز شده است. در فضای مجازی نیز بحث بر سر تعریف و تبیین تحریم فعال و چگونگی مولفه‌ها و شیوه‌هایش ادامه دارد. نویسنده‌ی وبلاگ «مجمع دیوانگان» در مطلبی با عنوان «تا انتخابات: من فعلا یک مطالبه بیشتر ندارم» نوشته است که پیش‌شرط‌های سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران برای شرکت در انتخابات را شیوه‌ای عملی برای تحریم فعال انتخابات می‌داند.

این وبلاگ‌نویس می‌گوید:«مطالبه‌های ما باید ساده، شفاف، همه‌فهم و فراگیر، واقع‌بینانه و قابل حصول، دارای اولویت و البته قابل سنجش باشد. مطالبه باید قدرت تداوم داشته باشد و تاریخ مصرفش زود تمام نشود تا نه تنها به عنوان یک کارکرد مقطعی انتخاباتی، بلکه به عنوان یک گام از مسیر کلی جنبش سبز پیگیری شود.»

این وبلاگ‌نویس خواسته‌ی «آزادی اسرای جنبش سبز» را به عنوان مطالبه‌ای مطرح کرده است که با توجه به شرایط سیاسی حاکم، می‌تواند به مطالبه‌ی بسیاری از هواداران جنبش سبز برای شرکت در انتخابات پیش‌روی مجلس تبدیل شود.

نویسنده‌ی وبلاگ ‹دیدگاه» هم انتخابات نهمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی را فرصتی مناسب دانسته است که می‌توان با استفاده از این فرصت، ایده‌ی تحریم فعالانه انتخابات را ترویج کرد و با مخالفان، بحث و جدل داشت. این وبلاگ‌نویس می‌نویسد:«باید چرایی لزوم عدم شرکت در انتخابات را تشریح کنیم. فقط بحث تقلب نیست. باید روشنگرانه با سیستم حکومتی برخورد کنیم و دلایل منطقی و استوار خود را برای تحریم لزوم عدم همراهی در انتصابات حکومتی فاش کنیم.»

تحریم کامل انتخابات پیش‌رو

اما عده‌ای از وبلاگ‌نویسان به ایده‌ی تحریم فعالانه نقد دارند و معتقدند معلوم نیست که اصلاح‌ط‌‌لبان با چه شیوه‌هایی می‌خواهند ایده‌ی «تحریم فعال» را پیگیری و اجرا کنند.

نویسنده‌ی وبلاگ «مرثیه‌های خاک» در وبلاگش می‌نویسد:«تلاش برای تحقق پیش‌شرط‌های اصلاح‌طلبان کاری است حسنه و پسندیده، اما به شرط آن‌که راه‌های بدیل را هم در نظر داشت. پروژه اخراج اصلاح‌طلبان از حاکمیت آن‌قدر پرهزینه بوده است که حاکمیت صرفا با چند سخنرانی و بیانیه این شیوه را تغییر نمی‌دهد.»

این وبلاگ‌‌نویس متذکر شده است که ایده‌ی تحریم فعالانه پیش از این تاحدی در انتخابات مجلس هفتم اتخاذ شد و تا حدودی هم جواب داد، اما باید توجه کرد که فضای سیاسی کشور در زمان انتخابات مجلس هفتم با امروز، کاملا متفاوت بود.

نویسنده «مرثیه‌های خاک» می‌گوید:«حساسیت مجلس نهم در آن است که برگزاری بدون مشکل و یا شرکت نیمی از افراد واجد حق رای، نشان‌دهنده این خواهد بود که اولا تعداد معترضان به اتفاقات پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۲ خرداد ۸۸ اندک است، در ثانی اکثریتی نسبی از مردم، به همین سیستم اجرا و نظارت بر انتخابات اعتماد دارند و بازداشت موسوی و کروبی و تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران، فعالان سیاسی، دانشجویان، فعالان حقوق زنان و...برای آن‌ها اهمیتی ندارد.»

نویسنده‌ی وبلاگ «چه باید کرد؟» نیز در مطلب کوتاهی نوشته است:«امروز دیگر هیچ عذر و بهانه‌ای باقی نمانده است، امروز روزی است که اصلاح‌طلبان و دلسوزترین افراد نظام حاکم نیز از مشارکت در انتخابات سرباز می‌زنند.»

این وبلاگ‌نویس مانند برخی دیگر وبلاگ‌نویسان معتقد است در شرایط فعلی، داوطلب نمایندگی مجلس شدن مترادف با شریک شدن در خشونت‌ها و کشتارهای دوسال و نیم اخیر است. او می‌نویسد:«امروز نمایندگی مجلس فرمایشی، چیزی جز پذیرش نقش ملیجک در دربار خلیفه نیست.»

"اقتصاد سیاسی مشارکت انتخاباتی"

تورم، بیکاری، افزایش ساعت به ساعت نرخ ارزهای خارجی و سکه و تحریم نفت ایران وضعیت اقتصاد جمهوری اسلامی ایران را به یکی از بحرانی‌ترین شرایط در ۳۳ سال بعد از انقلاب اسلامی تبدیل کرده است. شب‌نامه «میخک» که وب‌سایتی آلترناتیو و گروهی است در مطلب مفصلی با عنوان «اقتصاد سیاسی مشارکت انتخابات» تحیل کرده است که بحران اقتصادی موجود، چگونه می‌تواند بر رفتار سیاسی گروه‌های مختلف جامعه‌ی ایران تاثیر بگذارد؟

در بخشی از این مطلب مفصل که اقتصاد ایران در سه دهه‌ی جمهوری اسلامی را نیز بررسی کرده، نتیجه‌گیری شده است:«انتخابات در جمهوری اسلامی در زمان هاشمی رفسنجانی برای ابراز اجماع جناح برتر حاکمیت در اعمال سیاست‌های تعدیل و آزادسازی موثر بوده است. در دوران سید محمد خاتمی انتخابات برای ابراز مخالفت طبقه‌ی متوسط و بخش‌هایی از فرودستان در روند حاکم، در دوره‌ی اول احمدی‌نژاد برای خودنمایی محذوفان دوره‌ی هاشمی رفسنجانی و اصلاحات و سرانجام در سال ۱۳۸۸ برای نشان دادن ائتلافی وسیع علیه محمود احمدی‌نژاد بود.»

شب‌نامه «میخک» با طرح این سوال که حالا در شرایط امروز، انتخابات نهمین دوره‌ی مجلس تامین‌کننده‌ی منافع چه گروه‌هایی با چه شیوه‌ای خواهد بود، می‌نویسد:«شرایط امروز از جهاتی مانند دوره‌ی قدرت‌گیری هاشمی رفسنجانی است و انتخابات تنها می‌تواند عرصه‌ای برای حل و فصل منازعات درونی بلوک حاکم و ابراز عمومی اراده آن باشد. در شرایط کنونی هیچ گروه اجتماعی یا طبقه‌ای نیست که بتواند بدون اتصال مستقیم به یکی از اجزای قدرت منافع خود را پیگیری کند. به این ترتیب مشارکت در انتخابات آتی اندک خواهد بود و این امر نه فقط برای خون‌های ریخته بر خیابان و یا نظارت استصوابی شورای نگهبان، که به دلیل ناممکن بودن پیگیری منافع مردم از خلال انتخابات است.»

شکاف میان اصولگرایان و تلاش برای وحدت

انتخابات نهمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی در شرایطی برگزار خواهد شد که شکاف و اختلاف‌های میان اعضا و جناح‌های مختلف اصولگرایان بیشتر از هر وقت دیگر بالا گرفته و آشکار شده است. بسیاری از وبلاگ‌نویسان ارزشی و موافق یا نزدیک با حاکمیت جمهوری اسلامی، در مطالب خود از این اختلاف‌های درون‌گروهی ابراز نگرانی کرده و بر لزوم وحدت پافشاری می‌کنند.

نویسنده وبلاگ «راهی سرخ» مطلبی در تشریح آرایش نیروهای اصولگرا در انتخابات آتی مجلس نوشته است. او به چالش‌ها و اختلافات این دو گروه اشاره کرده و می‌نویسد:«آن‌چه الان برای اصولگرایان در ردیف اول اهمیت قرار دارد، وحدت است. چرا که در انتخابات آتی، اصلاح‌طلبان در انزوا قرار دارند و اتحاد هرچه‌ بیشتر اصولگرایان با هم، فضا را برای ورود رقبا کمتر می‌کند. اگر اوضاع بر همین منوال، یعنی جدا بودن جبهه‌ی پایداری و ۸ به اضافه‌ی ۷ پیش برود و هرکدام لیست جداگانه‌ای برای انتخابات بدهند، شاید شانس اصولگرایان برای حضور حداکثری در مجلس آینده کمتر بشود.»

FS/JT