با بیش از ۲۰۰۰ روزنامه، حدود ۸۰۰۰ مجله، صدها ایستگاه رادیو و تلویزیونی، جمهوری خلق چین یکی از غول‌های رسانه‌ای در سطح جهان است، اما این دورنما سخت فریبنده است. دفتر تبلیغات حزب کمونیست چین، بر تمام انتشارات نظارت کامل دارد و ایستگاه‌های رادیویی و تلویزیونی دولتی هستند.

سانسور به طور روزمره در کشور اعمال می‌شود. حدود ۴۰ هزار کارمند بر شبکه‌ی اینترنت نظارت می‌کنند و ارتباط کاربران را با تارنماهای "نامطلوب" قطع می‌کنند. کافه‌های اینترنتی باید مشخصات کاربران را تا ۶۰ روز نگهداری کنند. اگر کسی جرأت کند و به دنبال مفاهیمی "خطرناک" مانند "دیکتاتوری"، "تبت" و "دموکراسی" برود، سروکارش با زندان و شکنجه است. بنا به برآوردهای آماری، در چین بیش از ۲۲۸ میلیون نفر به شبکه اینترنت وصل هستند. شرکت‌های بزرگی مانند یاهو و گوگل از این فرصت کمال بهره را می‌برند، اما خدمات خود را تنها به دولت عرضه می‌کنند.

یگان‌های ویژه در شکار کاربران اینترنت

بنا به گزارش سازمان "گزارشگران بدون مرز" بسیاری از دولت‌ها با اینترنت سر دشمنی دارند. برای نمونه در ویتنام یگان‌های ویژه‌ای برای جلوگیری از "جنایتکاران کامپیوتری" فعال‌اند، و منظور مخالفان دولت و فعالان حقوق بشر هستند. سیستم مشابهی نیز برای کنترل دسترسی به اینترنت در سوریه تشکیل شده است.

در کره شمالی سانسور اینترنتی وجود ندارد، به این دلیل ساده که در این کشور از اینترنت خبری نیست. تنها عده‌ای از مأموران وفادار به دولت به اینترنت دسترسی دارند. همه رسانه‌های جمعی در این کشور زیر مراقبت دایمی نهادهای کنترل دولتی قرار دارند. به عقیده سازمان "گزارشگران بدون مرز" کره شمالی در سراسر جهان از نظر آزادی بیان، در آخرین رده‌ها قرار گرفته است.

در کوبا نیز تنها توریست‌ها و شمار اندکی از شهروندان وفادار به دولت از ارتباط اینترنتی برخوردار هستند. در ونزوئلا به تازگی دولت با دستاویز "دموکراتیزه کردن رسانه‌های جمعی" تعداد ۳۴ ایستگاه رادیویی را به صورت فله‌ای توقیف کرده است.

جمهوری اسلامی ایران نیز در جلوگیری از اینترنت بی‌نهایت فعال است. اما در جریان جنبش اعتراضی اخیر، هنگامی که دولت خبرنگاران را از گزارش دادن درباره‌ی رویدادها منع کرد، این خود مردم بودند که به یاری تویتر کار گزارش‌دهی را به عهده گرفتند. آنها عکس و صدای خود را با ای‌میل برای یوتیوب فرستادند و دنیا را از شرایط خود باخبر کردند.

AA/BB