ورزش اول جوانان ایران "پرورش اندام" است
۱۳۹۰ تیر ۲۸, سه‌شنبه
این آمار تا دهه ۶۰ با صدرنشینی ورزش کشتی همراه بود. پس از آن مجموعه ورزش‌های رزمی و فوتبال دارای بیشترین کمیت در کل رشته های ورزشی شدند.
امروز اما باشگاه‌های بدنسازی بی رقیب هستند. باشگاه های بدنسازی در اروپا و آمریکا نیز پر رونق هستند، با این تفاوت که جوانان اروپایی و آمریکایی عمدتاً برای کاهش وزن بدن و ایجاد تناسب فیزیکی به این باشگاه‌ها می‌روند. اما در ایران، افزایش حجم عضلانی دلیل هجوم گسترده اکثر جوانان به این باشگاه هاست. بسیاری از آن‌ها برای افزودن چند سانتیمتر به قطر بازو، حاضرند صدها هزار تومان هزینه کنند. مصرف انواع پودرهای پروتئینی، مکمل‌های مجاز و
غیرمجاز و تزریق آمپول، شایع‌ترین رویکرد بدن‌سازها در ایران است.
آمپول های مرگبار
در بیشتر باشگاه‌ها، متقاضی پس از ثبت نام با این هشدار مربی مواجه می شود که در صورت عدم مصرف داروهای تجویز شده، پیشرفتی در کارش نخواهد بود. متفاضی نیز ناگزیر داروها را تهیه می کند. داروهایی که صرف‌نظر از هزینه گزاف، غالبا غیرمجاز و دارای عوارض جانبی مهلک هستند.
اما فاجعه اصلی آنجا رخ می‌دهد که دارویی در عین غیرمجاز بودن، تاریخ مصرفش گذشته و فاسد شده باشد.
آماری دقیق از مرگ و میر ورزشکاران رشته بدنسازی به دلیل مصرف بی‌‌رویه داروهای غیرمجاز وجود ندارد. اما این اتفاق تلخ، بارها در تهران و سایر استان‌ها رخ داده است.
برخی مربیان بدنسازی برای کسب درآمد بیشتر، داروهای بیشتری تجویز می‌کنند. ورزشکاران نیز پس از مصرف انبوهی از داروها و خوردن تقریباً یک شانه تخم مرغ در روز و سیب زمینی‌های آب پز، وقتی در برخورداری از هیکل رویایی یا "آرنولدی" که اصطلاح رایج ایرانی است ناکام می مانند، بسیار سرخورده می شوند.
این گروه اغلب دیگر به ورزش ادامه نمی‌دهند و با اعصابی که به‌خاطر مصرف هورمون‌ها تحریک شده است، با اختلالات روانی عدیده مواجه می‌شوند.
پرونده‌های پرشماری در دستگاه قضایی از دزدی و زورگیری و اخاذی گرفته تا ضرب و شتم و نزاع خیابانی و حتی تجاوز به عنف، در رابطه با برخی بدن‌سازها و مردان عضله ساز وجود دارد.
البته هیچ ورزشی را نمی‌توان به‌صورت ذاتی مولد خشونت دانست. نه شمشیربازی و نه بوکس و نه پرتاب چکش در دو میدانی، هیچ کدام در متن خود خشونت‌زا نیستند. در مورد ورزش بدنسازی و پرورش اندام در ایران، این حاشیه‌های کنترل نشده و جنبی بوده که منجر به بروز سوانح متعددی در این ورزش شده است.
نمونه‌هایی از این حاشیه‌ها، خرید و فروش آسان قرص و آمپول‌های غیر مجاز تا جدی نبودن مبارزه با دوپینگ در ورزش ایران و بالاخره نگاه تجاری سازمان صداوسیما به این ورزش هستند.
مسابقه مردان آهنین
از ۱۵ سال پیش به این سو، سازمان صداوسیما هر ساله با همکاری حامیان مالی، اقدام به برگزاری رقابت‌هایی موسوم به مردان آهنین کرده است. بهترین ساعت‌ها در تعطیلات نوروزی به رقابت‌ها و مسابقاتی از قبیل هل دادن کامیون، کشش لاستیک تریلی و حمل کپسول گاز. بهترین اختصاص یافته‌اند.
بزرگ‌نمایی صداوسیما پیرامون این فعالیت ورزشی، بسیاری را به شهرت رساند و جوانان و نوجوانان زیادی را گرد این "مردان آهنین" جمع کرد. برادران قرایی از قهرمانان قوی‌ترین مردان، ۱۵۰۰ شاگرد در ۳ باشگاه ورزشی داشتند. اینک دو تن از این برادران به اتهام قتل عمد با شمشیر، تحت تعقیب قرار دارند و از ایران گریخته‌اند.
رونق بازار دمبل و هالتر در ایران
افتتاح يک باشگاه كشتی در ایران نیاز به حدود ۵ میلیون تومان سرمایه دارد اما برای راه اندازی یک باشگاه بدنسازی كوچک، باید حداقل ۵۰ ميليون تومان هزينه كرد. از طرفی شهریه ماهانه برای عضویت در باشگاه کشتی، بسیار کمتر از هزینه عضویت در باشگاه‌های بدنسازی است.
یک نکته دیگر این که بسیاری از باشگاه‌های بدنسازی، قبلاً سالن کشتی بوده‌اند اما به دلیل درآمدزایی بیشتر و به‌خاطر عدم نظارت و سخت‌گیری مسئولان، به‌‌‌‌راحتی تغییر کاربری داده و تبدیل به باشگاه پرورش اندام شده‌اند.
در آمار زیر، تعداد باشگاه های ورزشی در رشته کشتی به عنوان ورزش ملی و پر افتخارترین ورزش ایران با رشته بدنسازی در استان های مختلف ایران مقایسه شده است. این آمار را مجله ورزشی تماشاگر گرد‌آوری کرده است:
تهران= ۱۸۰۰ باشگاه بدنسازی، ۱۰۰ سالن کشتی
آمار باشگاه‌های کشتی در استان تهران، از بیش از ۵۰۰ باشگاه در اواخر دهه ۵۰، چنان نزول پرشتابی دارد که با تعطیل شدن چند باشگاه دیگر، به زودی از مرز ۱۰۰ باشگاه نیز پایین‌تر خواهد رفت.
همدان = ۱۵۰ بدنسازی، ۱۱ کشتی
استان همدان با همین تعداد ناچیز باشگاه‌های کشتی، در یک دهه اخیر پس از مازندران، قطب اصلی در ترکیب تیم ملی کشتی آزاد ایران بوده است.
مازندران= ۴۵۰ بدنسازی، ۱۶ کشتی
آمار مربوط به مازندران، بیانگر وضعیت هشدار در مهد کشتی ایران است. استانی که عبدالله موحد، امامعلی حبیبی، عسگری محمدیان، مجید ترکان، مهدی حاجی‌زاده، حسن رنگرز، رضا یزدانی و صدها قهرمان جهان و آسیا در رده های مختلف سنی کشتی آزاد و فرنگی را به دنیای ورزش معرفی کرده است.
چندی پیش حتی سالن قدیمی قائم شهر نیز تعطیل شد و قهرمانان قائم شهری برای حضور در مسابقات انتخابی تیم ملی، مجبور شدند روی چمن تمرین کنند!
معضلات اجتماعی و نهادینه شدن خشونت در جامعه
غیر از بزهکاری متنسب به برخی از قهرمانان رشته بدنسازی در ایران، بارها در باشگاه‌های بدنسازی حمله با سلاح سرد رخ داده است. آخرین نمونه، حمله با چاقو و قمه به باشگاه بدنسازی بیم تهران و مضروب کردن کارکنان این باشگاه بود. ضاربان که خود در این باشگاه تمرین می‌کردند، از این که مسئول باشگاه می‌خواسته در ساعت مقرر باشگاه را تعطیل کند عصبانی شده بودند.
دکتر صادق اسلامی متخصص فیزیولوژی ورزش می گوید داروهای بدنسازی خود عاملی برای اختلالات رفتاری و عدم کنترل روانی هستند. او معتقد است که استفاده از همین داروها به جای به ارمغان آوردن سلامتی و بدنی سالم، باعث بروز اختلالات رفتاری و پرخاشگری می‌شود.
دکتر سیدفریدالدین موسوی رفتار شناس اجتماعی نیز صداوسیما را مقصر اصلی حوادث اخیر معرفی کرده و می‌گوید که صداوسیما نباید مروج فرهنگ خشونت باشد. به اعتقاد این متخصص رفتارشناسی، در مسابقه "مردان آهنین" در كنار جذابیت های کاذب، می توان ریشه بسیاری از ناهنجاری‌ها را دید. چرا که این ورزش محلی برای خودنمایی و زورآزمایی شده بود.
بیت الله عباس پور قهرمان سابق پرورش اندام جهان اما می گوید: «مشكل فرهنگی فقط مربوط به ورزش نيست، جامعه با چنين بحرانی مواجه است.»
ناصر پورعلی‌فرد رییس فدراسیون پرورش اندام در این باره در مقاله‌ای نوشته است: «هيچكس موافق قتل و درگيری و نزاع نيست، اما آيا جامعه ای وجود دارد كه اين مسائل در آن اتفاق نيافتد؟» او همچنین نوشته است: «فدراسيون نيز برای خود به عنوان عوامل بازدارنده قوانينی را در اين راه وضع كرده است. قوانينی كه به واسطه آن هر ورزشكاری خود را ملزم به رعايت چارچوب اخلاقی و فنی آن می داند.»
اما سلسله حوادث اخیر نشان می دهد که چارچوب های مورد نظر فدراسیون پرورش اندام، کارایی چندانی نداشته است. در عین حال روشن است که ریشه تمام این حوادث و خون‌ریزی‌ها ورزشی نیست.
جامعه نیز مستعد بروز خشونت است و به خاطر اهمال نظام قضایی در اجرای قوانین، شهروندان نیز ناخواسته در آستانه ارتکاب عمل مجرمانه قرار می گیرند.
علیرضا دبیر قهرمان المپیک سیدنی و عضو شورای شهر تهران، معضلات اجتماعی را در قبال حوادثی که اخیرا برای بدن‌سازها رخ داده دخیل می داند. او با اشاره به قتل روح الله داداشی قوی ترین مرد ایران می گوید: «وقتی كسی با چنین سوابقی هدف تیغ قرار می‌گیرد، تكلیف آن آدم نحیفی كه می‌خواهد میان همین خیابان‌ها، خانواده‌اش را به شادی میهمان كند چیست؟ این روزها بسیار بیش از آنچه در تصور بیاید، عصبانی هستیم، حرمت می‌شكنیم، یكدیگر را نمی‌بینیم و نمی دانیم كه هیچ‌كس در قبال این عصبانیت‌ها و ندیدن‌ها مانند خود ما مسئول نیست.»
مهدی رستم پور
تحریریه: مهیندخت مصباح