روز چهارشنبه (۱۵ فوریه/ ۲۶ بهمن) پخش پیاپی گزارش‌های ضدونقیض درباره احضار سفیران شش کشور اروپایی و قطع صدور نفت ایران به این کشورها، سبب سردرگمی افکار عمومی در داخل ایران و جهان غرب شد. به‌دنبال انتشار این خبرها از سوی شبکه تلویزیونی پرس تی‌وی و خبرگزاری‌های فارس، ایسنا و مهر، سرانجام حسن تاجیک مدیرکل اداره اروپای غربی وزارت‌خارجه جمهوری اسلامی، در تماس با ایرنا اعلام کرد که فعلا صدور نفت به هیچیک از کشورهای اروپایی متوقف نشده است.

تاجیک گفت که وزارت‌خارجه در احضار سفیران شش کشور اروپایی، تنها پیام محکمی به آنان داده است که باید به کشورهای خود منتقل کنند. به‌گفته تاجیک، فشرده این پیام این است که اگر جمهوری اسلامی مجبور شود در واکنش به تحریم‌ها، برای کشورهای اروپایی که با ایران قرارداد دارند جایگزین‌هایی بیابد، تقصیر این کار، که اروپا را با کمبود انرژی روبرو می‌کند، با دولت‌هایی است که جمهوری اسلامی را تحریم کرده‌اند.

قطع صدور نفت، موضوعی نیست که معمولا در انتشار خبر آن یک سیاست متمرکز عمل نکند. به همین دلیل، تغییر پیاپی خبرها ظرف چند ساعت متوالی پرسش‌های زیادی را ایجاد کرده است.

«اولتیماتوم تنها به چهار کشور»

پیش از انتشار اظهارات مدیرکل بخش اروپای غربی وزارت‌خارجه، خبرگزاری مهر به نقل از "یک مقام مطلع در شرکت نفت" گزارش داد که جمهوری اسلامی صدور نفت به دو کشور اروپایی هلند و فرانسه را قطع کرده و به چهار کشور دیگر تنها اولتیماتوم داده است. برپایه این گزارش، به کشورهای اسپانیا، یونان، ایتالیا و پرتغال هشدار داده شده است که اگر قراردادهای بلند مدت خود را تمدید نکنند، تحویل نفت به آن‌ها نیز قطع خواهد شد. منظور از قراردادهای بلندمدت، قراردادهایی است که مدت آن‌ها بیش از دوسال است.

پیش‌تر، شبکه ‌تلویزیونی پرس تی‌وی نیمروز چهارشنبه اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی ایران صدور نفت به شش کشور اروپایی را قطع کرده است. برپایه این‌‌گزارش، هلند، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، یونان و پرتغال کشورهایی هستند که صدور نفت به آن‌ها قطع شده است. در پی انتشار این گزارش، خبرهای ضدونقیضی درباره توقف صدور نفت منتشر شد.

خبرگزاری رویترز، اندکی بعد از پخش گزارش پرس‌ تی‌وی نوشت که وزارت نفت ایران گزارش این شبکه تلویزیونی را تکذیب کرده است. این خبرگزاری از یک سخنگوی وزارت نفت نقل کرد:«اگر چنین تصمیمی اتخاذ شود، از سوی شورای‌عالی امنیت ملی اعلام خواهد شد.» اندکی پس از انتشار گزارش رویترز، خبرگزاری مهر خبر قطع صدور نفت به دو کشور و دادن اولتیماتوم به چهار کشور دیگر را منتشر کرد.

ساعاتی پیش از انتشار خبر قطع صدور نفت، خبرگزاری‌های داخلی ایران از احضار سفیران شش کشور اروپایی اطلاع داده بودند. خبرگزاری ایسنا نوشت که سفیران اسپانیا، ایتالیا و فرانسه، پیش از ظهر چهارشنبه به وزارت‌خارجه فراخوانده شدند. سفیران پرتغال، یونان و هلند نیز برای بعدازظهر احضار شده‌اند.

اخراج ایران از شبکه بانکی سویفت

رستم قاسمی وزیر نفت جمهوری اسلامی روز شنبه گذشته از احتمال قطع نفت به برخی کشورهای اروپایی خبر داده بود. اما این تصمیم ساعاتی پس از انتشار خبر اخراج ایران از "شبکه جهانی ارتباطات میان‌بانکی" (سویفت) اعلام شد.

به‌ گزارش خبرگزاری‌آلمان، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا تصمیم گرفته‌اند ایران را از سویفت اخراج کنند. این اقدام، در کنار مشکلاتی که برای جمهوری اسلامی فراهم می‌کند، می‌تواند سبب افزایش بهای نفت شود. با این‌همه، آمریکا و اروپا ظاهرا مصمم هستند که برای وادار ساختن تهران به تجدیدنظر در برنامه اتمی خود، دست به این کار بزنند.

اخراج ایران از شبکه بانکی سویفت که بیش از ۸۰۰ بانک معتبر جهان را در بر می‌گیرد، دادوستدهای بین‌المللی جمهوری اسلامی را دشوارتر از آنچه هست می‌کند.

احتمال گران شدن نفت‌خام

خبر رایزنی برای اخراج ایران از شبکه جهانی ارتباطات میان بانکی جهانی، یک روز پس از آن منتشر شد که مقامات ایرانی از غنی‌سازی ۲۰ درصدی میله‌های سوخت هسته‌ای در مرکز فردو خبر دادند. غرب این اقدام را تحریکی تازه تلقی کرد. پیش‌تر اعلام شده بود که در مرکز فردو تنها کارهای پژوهشی انجام می‌شود.

به‌گزارش خبرگزاری آلمان، دلیل اقدام مشترک آمریکا و اروپا برای اخراج ایران از شبکه سویفت آن است که دو طرف معتقدند تحریم‌های تاکنونی در وادار ساختن جمهوری اسلامی به تجدیدنظر در برنامه اتمی به‌اندازه کافی موثر نبوده است. اما دنیس‌روس مشاور پیشین باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا به روزنامه هاآرتص گفته است که اثرات این تحریم‌ها به تدریج آشکار می‌شوند.

چین از ایران تخفیف می‌خواهد

به گفته دنیس‌روس، تحریم‌نفت ایران سبب شده که جمهوری خلق چین میزان خرید نفت خود را از ایران کاهش دهد و خواستار تخفیف در قیمت آن شود. وی که در رسانه‌های غربی "کارشناس‌خاورمیانه" معرفی می‌شود، افزوده است:«ارزش پول ایران ظرف شش هفته گذشته به نصف رسیده است. دولت‌هایی که با چنین روندی روبرو می‌شوند، معمولا با مشکل روبرو هستند.»

برپایه اظهارات مشاور پیشین باراک اوباما، فشارهای آمریکا و اتحادیه اروپا تا همین حالا چنان موثر بوده است که سبب شود رهبران جمهوری اسلامی به ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای تمایل نشان دهند.

همزمان با اظهارات دنیس روس، سیلوان شالوم قائم مقام نخست‌وزیر اسرائيل پس از دیدار با بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل متحد مدعی شد که ایران در اندیشه تجدید حیات امپراطوری پارس، تغییر رژیم‌های منطقه و تبدیل شدن به بزرگترین قدرت منطقه‌ای است. این موقعیت باید از طریق دسترسی به بمب‌اتمی نصیب جمهوری اسلامی شود.

قائم مقام نخست‌وزیر اسرائيل افزود:«اگر جمهوری اسلامی بتواند رژیم‌های منطقه را تغییر دهد و به بمب‌اتمی دسترسی پیدا کند، به یکی از ابرقدرت‌های جهانی تبدیل خواهد شد.»

ساعاتی پس از اعلام خبر رایزنی آمریکا و اتحادیه اروپا برای اخراج جمهوری اسلامی از شبکه جهانی ارتباطات بین‌بانکی، وزارت‌خارجه جمهوری اسلامی سفیران شش کشور اروپائی را احضار کرد. به‌گزارش ایسنا، هدف از احضار سفیران اروپایی، اعتراض ایران به گسترش تحریم‌ها بوده است.

تمایل تهران به دوستی با فرانسه

برپایه گزارش ایسنا، برنارد فوشه سفیر فرانسه پس از دیدار با حسن تاجیک مدیرکل اروپای غربی وزارت خارجه به خبرنگاران گفت:«مقامات رسمی ایران پیامی را در ارتباط با تحریم‌های اتحادیه اروپا برای دولت فرانسه داشتند. در این پیام اعلام شده که اتحادیه اروپا علیه ایران روش درستی را اتخاذ نکرده و جمهوری اسلامی آمادگی دارد درباره موضوعات اصلی مذاکره کند.»

سفیر فرانسه، بدون اشاره به قطع صدور نفت ایران به شش کشور اروپایی، افزود:«مقامات رسمی ایرانی پیام داده‌اند که مایلند روابط میان ایران و فرانسه در سطح خوب، مستمر و بازرگانی باقی بماند.» برنارد فوشه در پاسخ به یکی از خبرنگاران تاکید کرد که خطر حمله نظامی به ایران به صورت جدی وجود دارد. وی گفت که ما مایلیم پیش از مطرح شدن گزینه نظامی مذاکرات میان طرفین برقرار شود.

JT/DK