روزی که فیلم رستاخیز برای اولین بار در جشنواره سینمایی فجر امسال به نمایش درآمد بسیاری شگفت‌زده شدند. عده‌ای نیز پیش‌بینی کردند که "قداست‌زدایی" و "عرفی‌گرایی" نسبت به روایت‌ها و شخصیت‌های مذهبی در این فیلم آغاز روندی مثبت و تداوم‌یابنده است.

رستاخیز فیلمی تاریخی-مذهبی به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش محصول سال ۱۳۸۹ ایران است که درجشنواره فیلم فجر ۱۳۹۲ در ۱۱ بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود و در نهایت در ۸ بخش از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برنده شد.

اما از همان روز نمایش رستاخیز در جشنواره به تدریج نداهای انتقاد و مخالفت از سوی نهادها و محافل مذهبی محافظه‌کار و تندرو علیه این فیلم بلند شد.

در تازه‌ترین ابراز مخالفت‌ها "مداحان اهل بیت" روز یکشنبه در تجمعی اعتراض‌آمیز در مسجد ارک به فیلم رستاخیز حمله و فیلم را "نقد‌" کرده‌اند.

حسین الله‌کرم رئیس کنونی "شورای هماهنگی نیروهای حزب‌الله" که در تجمع حضور داشت گفته است که: «تحریفات و جسارت‌هایی که نسبت به خاندان اهل بیت (ع) در این فیلم صورت گرفته به هیچ وجه قابل اغماض نیست و این حرف‌های ما نقد نیست بلکه اعتراض است.»

"صدایی که مقدسات را زیر پا له می‌کند"

حسین سازو، یکی از مداحان هم در تشریح دلایل اعتراض به فیلم رستاخیز گفته است: «اولین و مهمترین مشکل "رستاخیز" نشان دادن ۵ تن از اهل بیت امام حسین (ع) است.

در این فیلم چهره حضرت عباس (ع)، حضرت علی‌اکبر(ع)، حضرت قاسم(ع)، حضرت مسلم (ع) و حضرت علی‌اصغر(ع) نشان داده شده است که چهره حضرت مسلم به صورت سخیفی نمایش داده شده است.»

وی همچنین شینده‌شدن صدای زینب، خواهر حسین بن علی امام سوم شیعیان، در فیلم را نیز له‌شدن مقدسات در زیرپا توصیف کرده است: «شما مقدسات ما را زیر پا له کردید. شما صدای ناموس خلقت، حضرت زینب (س) را در این فیلم پخش کردید.»

فرج‌الله سلحشور، از "هنرمندان دینی" سرشناس در جمهوری اسلامی نیز در این جلسه گفته است که اصولا سینما ابزار توطئه و ایجاد انحراف است: «سینما و تلویزیون فرهنگ و سنت‌های گذشته ما را تغییر داده است. سینما وسیله‌ای است تا آمریکایی‌ها فرهنگ ملتها را بگیرند و فرهنگ صهیونیسم را القا کنند... و ما متاسفانه این سینمای منحرف را پذیرفته‌ایم».

ماجرای فیلم رستاخیز درباره جوانی به نام بُکیر فرزند "حر بن یزید ریاحی" است که قبل از اینکه پدرش به کاروان حسین بن علی امام سوم شیعیان بپیوندد، در تصمیمی بزرگ و طی یک روایت عاطفی، دلمشغولی‌اش را در سپاه حسین می‌بیند و این روند باعث می‌شود به سمتِ حسین بن علی امام سوم شیعیان گرایش پیدا کند.

عشق هم مورد انتقاد است

منتقدان مذهبی مخالف فیلم به جنبه عشقی ماجرا نیز انتقاد دارند. در یک مقاله انتقادی که در سایت "الف" منشر شده نوک حمله از جمله متوجه همین جنبه فیلم است: «سازنده‌ی رستاخیز، برای پرداختن به یک موضوع تاریخی از زن بهره‌‌گرفته است. (ظاهراَ) بدون ماجرای عشقی بکیر و خواهر سلیمان، نمی‌شود عاشورا ـ تراژیک‌ترین، داستانی‌ترین و پرکشش‌ترین واقعه‌ی تاریخ اسلام ـ را روایت کرد.

بدون زنانگی، بدون تصاویر اغراق‌شده از دربارهای اعراب، بدون نمایش می‌گساری و عشوه‌فروشی کنیزکان، بدون ریخت‌وپاش و ولخرجی در طراحی لباس‌های رنگ‌ووارنگ و ساخت بناهای عظیم و جلوه‌های ویژه‌ی فلان و موسیقی بهمان نمی‌شود روایت تاریخی را به تصویر کشید.»

تدوین فیلم رستاخیز توسط طارق انوارTariq Anwar ، تدوینگر نامزد اسکار در سال ۲۰۱۰ برای فیلم سینمایی "سخنرانی پادشاه" (The Kings Speech) انجام شده و موسیقی متن آن را هم اِستفان واربک Stephen Warbeck آهنگساز برجسته و برنده اسکار برای موسیقی فیلم "شکسپیر عاشق" (Shakespeare in Love) نوشته که توسط ارکستر فیلارمونیک بلژیک اجرا شده است.

ماجرایی باسابقه

بخشی از هزینه‌‌های این فیلم پرخرج با حمایت مالی "موسسه اهل بیت" نزدیک به آیت‌الله سیستانی تامین شده است. آن گونه که از اظهارات حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی کشور برمی‌آید "‌پیام آیت الله سیستانی مبنی ‌بر کسب مجوزهای شرعی و قانونی" برای فیلم هم وجود دارد.

با این همه، شماری از روحانیون قم در روزهای اخیر صدای خود را علیه "تقدس‌شکنی" فیلم بلند کرده‌اند و در نکوهش و حتی مجازنبودن دیدن این فیلم اظهار نظر کرده‌اند. در میان این مراجع تقلید می‌توان از آیت‌الله‌ها مکارم شیرازی، وحید خراسانی، موسوی اردبیلی و گرگانی نام برد.

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در واکنش به انتقادها و اعتراض‌ها به فیلم رستاخیز گفته است: «ما عادت به شنیدن و داشتن حواشی در تمام بخش‌های مختلف از جمله سینما، موسیقی و تئاتر داریم». وی همچنین تاکید کرده که ۹۰ درصد پروژه این فیلم در دولت احمدی‌نژاد اجرایی شده است.

با این همه وی قول داده است که فیلم مطابق میل "علمای و مراجع تقلید" دستکاری شود: «ملاحظاتی به کارگردان این فیلم سینمایی ابلاغ شده که در زمان اکران باید آن نگرانی‌ها رفع شود و آن قسمت‌هایی که مورد توجه مراجع است یا حذف شود یا به گونه‌ای مورد اصلاح قرار گیرد... باید هاله‌ای از نور روی چهره حضرت ابوالفضل قرار بگیرد تا آن قداستی که حضرت عباس دارند حفظ شود».

ماجرای حواشی فیلم رستاخیز در ایران بی‌سابقه نیست و سریال‌ها و فیلم‌های متعددی به خاطر این گونه "نگرانی‌ها" زیر تیغ سانسور رفته یا دگرگون شده‌اند. در سریال مختارنامه هم چهره ابوالفضل نهایتا حذف شد و فیلمی مانند "مارمولک" که یک روحانی نقش اول آن را بازی می‌کرد نیز با دلایلی تقریبا مشابه که "قداست روحانیت زیر ضرب رفته است" از اکران سینماها به زیر کشیده شد. طرح مسائل اجتماعی و انتقادی یا "عدم رعایت حجاب" هم از جمله مسائلی بوده‌اند که گاه و بی‌گاه فیلم‌ها را حتی در حال نمایش عمومی مشمول سانسور یا حذف کرده‌اند.