مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی گفته است که تنها ۲۵ درصد از علل بیماری‌های روانی‌، دلایل ژنتیکی است و بیش از نیمی از این بیماری‌ها در ایران از عوامل اجتماعی همچون فقر، تبعیض و سکونت جغرافیایی ناشی می‌شوند.

به گزارش خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، دستجردی که در اجلاس عمومی شوراهای استان‌ها سخن می‌گفت با اشاره به این‌که بیکاری و انتخابات سلامت روانی مردم را تهدید می‌کند، افزود: «این عوامل باید کنترل شود و همچنین با رعایت اخلاق انتخاباتی باید بتوانیم در زمان انتخابات میزان فشارهای روانی برجامعه را کاهش دهیم.»

بیشتر بخوانید: آمار نگران‌کننده از اختلال روانی در میان نوجوانان ایران

پیش از این پرویز مظاهری، دبیر انجمن روان پزشکان ایران گفته بود که از هر چهار ایرانی یک نفر اختلال روانی دارد. وزارت بهداشت و درمان ایران نیز افزایش آمار آسیب‌ها و بیماری‌های روانی را تایید کرده است.

آمار وزارت بهداشت ایران از ابتلای نزدیک به ۲۲ تا ۲۵ درصد افراد این کشور به اختلالات روانی حکایت دارد. به باور کارشناسان این آمار تنها نوک کوه یخ مشکلات روانی در ایران است.

افزایش ۶۰ درصدی اختلالات روانی

آمار آسیب‌ها و بیماری‌های روانی در ایران در سال‌های اخیر افزایش نگران‌کننده‌ای داشته است. مطالعات دانشگاه علوم پزشکی تهران در بازه‌ی زمانی سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷ نشان می‌دهد که میزان شیوع اختلال‌های روانی در این مدت ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده و به بیش از ۳۴ درصد رسیده است.

بحران اقتصادی، تغییر و تحولات سریع اجتماعی،  فشارعصبی پیوسته و نداشتن امید به آینده از جمله عواملی هستند که به افزایش اختلال‌های روانی در یک جامعه دامن می‌زنند.

کارشناسان اجتماعی برخی نشانه‌های نبود امید به آینده در یک جامعه را عدم وجود شادی عمیق برای مدتی طولانی، احساس ناامنی و ترس، خرافه‌گرایی، حسرت گذشته و بی اعتنایی به آینده می‌دانند.

کاهش امید به زندگی در ایران

اگر امید به زندگی میزان متوسط سال‌هایی در نظر گرفته شود که انتظار می‌رود یک فرد در یک کشور به آن عمر برسد، با توجه به آمار سازمان بهداشت جهانی ایران در میان ۱۹۲ کشور جایگاه ۱۱۳ را دارد. هرچه امید به زندگی در یک جامعه کمتر می‌شود، آمار اختلال‌های روانی هم در آن جامعه بیشتر می‌شود.

کودکان ایرانی نیز از اختلالات روانی آسیب جدی  دیده‌اند. به گفته‌ی محمدباقر لاریجانی، رئیس شورای سیاست‌گذاری وزارت بهداشت ۲۰ درصد کودکان ایرانی درگیر مشکلات رفتاری و روانی هستند.

لاریجانی می‌گوید آخرین مطالعات انجام شده درباره وضعیت سلامت روانی کودکان در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ نشان می دهد در برخی مناطق ایران، ۵۰ درصد کودکان دچار غمگینی و نا امیدی و ۳۷ درصد کودکان دچار نگرانی و اضطراب هستند.

رابطه دموکراسی و کاهش اختلالات روانی

دست‌کم در ۸ سال اخیر مشکلات اقتصادی جامعه ایران افزایش چشمگیری داشته است. این مشکلات بزرگ‌ترین بخش جامعه ایران یعنی طبقه متوسط را دچار نگرانی و تشویش کرده است.

بیشتر بخوانید: از هر چهار ایرانی یک نفر "اختلال روانی" دارد

به نظر می‌رسد شرایط نامناسب سیاسی ایران، افزایش روز افزون تحریم‌ها و نگرانی از بروز جنگ میان جمهوری اسلامی و کشورهای غربی نیز، از دیگر عواملی است که سلامت روانی شهروندان را تهدید می‌کند.

بخش عمده‌ای از جامعه ایران را نسل جوان تشکیل می‌دهد که نگاهی رو به آینده دارند. با این حال شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر ایران، امید جوانان این کشور را در کوتاه مدت و حتی میان مدت برای دستیابی به آزادی‌های اجتماعی و سیاسی و همچنین رفاه اقتصادی کمرنگ‌تر از هر زمان دیگری کرده است.

به باور کارشناسان، گرچه ممکن است یک جامعه با مشکلات اقتصادی زیادی روبرو باشد، اما در صورت امید به تغییر شرایط‌، تاثیرات روانی این نابسامانی‌‌ها کاهش می‌یابد.

همچنین در نظام‌های دموکراتیک که امکان تغییر مسالمت‌امیز و کم هزینه‌ی سیاست‌مداران وجود دارد و اعتراضات اجتماعی و سیاسی به عنوان حقوق شهروندی به رسمت شناخته شده، خشم ناشی از بحران‌های اجتماعی و اقتصادی و نارضایتی‌های سیاسی امکان بروز می‌یابد. شرایطی که در حکومت‌های غیردموکراتیک قابل تصور نیست.