هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، جمهوری اسلامی را تهدید کرد که اتحادیه اروپا ممکن است تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را به خاطر نقض برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از سوی این کشور از سرگیرد.

او روز دوشنبه ۲۰ آبان (۱۱ نوامبر) در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل همچنین تصریح کرد: «ما می‌خواهیم برجام را حفظ کنیم، اما ایران هم باید آن را حفظ کند و به سر تعهدات خود در قبال برجام بازگردد.»

ماس افزود که در غیر این صورت اتحادیه اروپا این حق را به خود می‌دهد که در صورت صلاحدید تمامی مکانیسم‌های وضع‌شده در برنامه جامع اقدام مشترک را به کار بندد.

به گزارش خبرگزاری آلمان منظور ماس از مکانیسم‌های ممکن ظاهرا بند ۳۶ در برنامه جامع اقدام مشترک است. این بند بر "ساز و کار حل و فصل اختلافات" میان طرفین نظارت دارد. در صورتی که این اختلافات رفع نشود و نتیجه‌بخش نباشد، تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی از سر گرفته خواهند شد.

وزیر خارجه آلمان در حاشیه نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا همچنین گفت که طی روز دوشنبه ۲۰ آبان (۱۱ نوامبر) با همتایان فرانسوی و بریتانیایی خود دیدار و در باره مواضع و اقدامات آتی در این راستا رایزنی خواهد کرد.

کاهش گام‌به‌گام تعهدات

سازمان انرژی اتمی ایران روز پنجشنبه ۱۵ آبان (۷ نوامبر) غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات زیرزمینی فردو را از طریق گازرسانی به سانتریفیوژهای پیشرفته در این تأسیسات آغاز کرد.

این اقدام جمهوری اسلامی چهارمین گام ایران در کاهش تعهداتش در چارچوب توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی است. پس از آن که ایالات متحده آمریکا به‌طور یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شد، ایران اعلام کرد که گام به گام از تعهدات برجامی خود خواهد کاست.

جمهوری اسلامی مرحله اول کاهش تعهدات خود را در ماه مه ۲۰۱۹ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸) و در نخستین سالگرد خروج ایالات متحده آمریکا از برجام انجام داد. ایران در این گام اعلام کرده بود که که فروش اورانیوم غنی شده و آب سنگین را متوقف می‌کند. دو ماه بعد (۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۸) دولت ایران گام دوم را برداشت و اعلام کرد که از میزان ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی اورانیوم که در برجام تعیین شده عبور خواهد کرد.

گام سوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران از روز جمعه ۱۵ شهریور برداشته شد. در این چارچوب ایران محدودیت‌های منظور شده در برجام را کنار گذاشت و تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفوژها و نیز سانتریفوژهای جدید را آغاز کرد.

جمهوری اسلامی در استدلال کاهش تعهدات برجامی خود مدعی است که اروپا علیرغم توافق هسته‌ای و تلاش‌های تهران نتوانسته است از فشار و انزوای اقتصادی ایران که ناشی از تحریم‌های گسترده آمریکاست، بکاهد.

کشورهای اروپایی اما این استدلال را نپذیرفته و تصریح کرده‌اند که همچنان در تلاش برای حفظ برجام و پیشبرد مناسبات تجاری و اقتصادی شرکت‌هایی اروپایی با ایران هستند.