توافق در مورد آزادی زندانیان آمریکایی در ایران "نزدیک است"
۱۴۰۲ خرداد ۲۵, پنجشنبه
وزیر خارجه عمان میگوید که مشکل باقیمانده در مذاکرات بر سر آزادی زندانیان دو تابعیتی آمریکا فنی است. منابع دیگری نیز حصول توافق میان تهران و واشنگتن بر سر آزادی سه زندانی را تایید کردهاند.
تبلیغات
تهران و واشنگتن به حصول توافق برای آزادی زندانیان آمریکایی در ایران نزدیک میشوند.
سید بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان که کشورش نقشی محوری در میانجیگیری در این زمینه دارد در مصاحبهای با سایت خبری- تحلیل المانیتور گفت که نوعی جدیت در رویکرد هر دو طرف دیده میشود.
ایران و آمریکا پس از روی کار آمدن دولت بایدن برای نجات برجام ۸ ماه مذاکره پرنوسان داشتند که نهایتا در شهریور سال گذشته متوقف ماند که عامل عمده آن به روایت مقامهای آمریکایی تقاضاهای فرابرجامی ایران بوده است.
در کنار مذاکرات برجامی گفتوگوها برای رهایی زندانیان دو تابعیتی آمریکا هم جریان داشته است. سیامک نمازی، عماد شرجی و مراد طاهباز سالهاست که به اتهام "جاسوسی" در زندانهای جمهوری اسلامی هستند. واشنگتن پیوسته اتهامات این شهروندان خود را رد کرده است. تحلیلگران بعید میدانند که آمریکا قبل از اقدام ایران برای آزادی این زندانیان مذاکرات نتیجهبخشی در باره سرنوشت برجام با ایران داشته باشد. و این شائبه وجود دارد که ایران حالا آزادی آنها را با خواستهایی مالی مرتبط کرده است.
بحث آزادی ا ین زندانیان حالا با آزادشدن داراییهای ایران در کره جنوبی گره خورده است که به دلیل تحریمهای آمریکا بلوکه شدهاند. سازوکار پیشنهادی ناظر بر دسترسی مستقیم ایران به این داراییها نیست، بلکه هزینه آنها برای اهداف بشردوستانه را دنبال میکند.
البوسعیدی در مصاحبه با المانیتور گفته است که عمان عمدتا به عنوان محلی برای مذاکرات عمل میکند و نقش میانجیگرانه ندارد، بلکه به روند مذاکرات کمک میکند. او افزده است که دو طرف به حصول توافق نزدیک هستند و مسئله حالا به موضوعات فرمالیته و به طور مشخص به چارچوب زمانی آزادسازیداراییهای ایران مربوط میشود.
تایید چند منبع دیگر
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم به المانیتور گفته است که کشورش از طریق کانالهای مختلفی در منطقه فشار میآرود که ایران پس از ماهها فعل و انفعالات منفی به راه کاهش و رفع تنش برگردد.
آزادی زندانیان آمریکایی یکی از این گامهای ایران تلقی میشود. المانیتور به نقل از علی واعظ، کارشناس امور ایران در گروه بحران نوشته است که پیوند روشنی میان مذاکرات و توافق برای آزادی زندانیان و مسائل فراتر میان واشینگتن و تهران وجود دارد. او گفته است که دو طرف در ماه مارس (اسفند) به حصول چنین توافقی نزدیک شده بودند، ولی حمله شبهنظامیان نزدیک به ایران در عراق به یک پایگاه آمریکا در سوریه که به کشتهشدن یک کارفرمای آمریکایی منجر شد مذاکرات را دچار وقفه کرد.
واعظ کمک عمانیها به مذاکرات را در جهت یافتن توافقی برای آزادی زندانیان ارزیابی کرده، توافقی که "بر خلاف گذشته پایدار و عاری از تنش و نوسان باشد". او پیشبینی کرده است که در هفتههای آینده توافق بر سر آزادی زندانیان دو تابعیتی محقق خواهد شد.
یک دیپلمات اروپایی هم که در ارتباط با مذاکرات قرار دارد تایید کرده است که حصول توافق نزدیک است.
یک سخنگوی نمانیدگی ایران در سازمان ملل هم به المانیتور گفته است که "این دور از مذاکرات برای تبادل زندانیان از دو سال پیش در دستور کار قرار دارد و حالا توافق در آستانه دسترسی است."
میانجیگریهای متعدد و متفاوت
کشورهای مختلفی در منطقه برای خارجکردن مذاکرات میان ایران و آمریکا از بنبست، چه در مسئله پرونده هستهای و چه در مورد آزادی زندانیان آمریکایی در حال میانجگیری و کمک به تفاهم هستند.
در همین راستا روز دوشنبه، دوباره دوری از گفتوگوها میان علی باقری کنی، معاون وزارت خارجه ایران و سرمذاکره این کشور در احیای برجام با مدیرکلهای سیاسی وزارت خارجه کشورهای تروئیکای اروپا ( آلمان، فرانسه و بریتانیا) انجام شد.
پیشتر در اوایل خرداد هیثم بن طارق، سلطان عمان از ایراندیدار کرد، دیداری که اندکی پس از آزادیامدادگر بلژیکی، اولیور وندکاستیل در قبال آزادی اسدالله اسدی صورت گرفت و عمان در این تبادل نقشی محوری داشت.
چند روز پس از دیدار سلطان عمان ایران یک شهروند دانمارکی و دو شهروند دوتابعیتی اتریش را هم اززندان آزاد کردکه در این مورد نیز گزارشها از میانجیگری عمان حکایت داشتند.
هنوز هم بیش از ده شهروند اروپایی در زندانهای ایران در حبس هستند و سرنوشت آنها هم موضوع گفتوگوهای متفاوتی است.
آزادسازی بخشی از داراییهای ایران در عراق که قرار است تنها صرف خرید دارو و مواد غذایی و انتقال حجاج ایرانی شود هم بخشی از توافقاتی است که در هفتههای اخیر میان تهران و واشنگتن رقم خورده است.
وزیر خارجه عمان در ادامه مصاحبه خود از وجود "فضایی مثبت" در ارتباط با پرونده هستهای ایران سخن گفته است. او افزوده است که از نظر عمان "رهبری ایران در حصول یک توافق بر سر این مسئله جدی است و میگویند تا زمانی که طرف مقابل حسن نیت متقابل داشته باشد مایلند به روند مذاکرات ادامه دهند."
سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر
گروگانگیری در ایران سال ۱۳۵۸ با حمله به سفارت آمریکا مرسوم شد و با زندانی کردن و پروندهسازی برای گردشگران، محققان و دو تابعیتیها و سپس معامله بر سر آنها ادامه یافت. شماری از پروندهها در این گزارش تصویری:
عکس: Fars
گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی
در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ تعدادی "دانشجو" که بعدا بیشتر آنها دارای پست و مقام کلیدی در جمهوری اسلامی شدند، به سفارت آمریکا حمله کردند و دیپلماتهای این کشور را گروگان گرفتند. ۶۶ دیپلمات آمریکایی ۴۴۴ روز یعنی تا روز ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۰ گروگان بودند. این اقدام "دانشجویان خط امام" مسیر سیاست ایران در عرصه داخلی و خارجی را کاملا تغییر داد.
عکس: Fars
جیسون رضاییان
جیسون رضاییان، خبرنگار ایرانی-آمریکایی و مدیر دفتر تهران روزنامهٔ واشنگتن پست بود. او به همراه همسرش یگانه صالحی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی دستگیر شدند. صالحی در ۱۴ مهر آزاد شد، ولی رضاییان در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد. رضاییان در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به همراه سه آمریکایی دیگر در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سیامک نمازی و باقر نمازی
سیامک نمازی، شهروند ایرانی- امریکایی، مدیر دفتر برنامهریزی استراتژیک شرکت نفتی "کرسنت" در امارات بود. او در تیرماه ۱۳۹۴ برای دیدار خانوادهاش به ایران سفر کرد و بازداشت شد. باقر نمازی ۸۳ ساله برای پیگیری وضعیت فرزند بازداشت شدهاش، در بهمن ۱۳۹۴ به ایران رفت اما او هم در تاریخ سوم اسفند همان سال بازداشت شد. این دو به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" به ۱۰ سال حبس محکوم شدهاند.
عکس: iran-emrooz
ژیو وانگ
ژیو وانگ، دارای ملیت چینی، ساکن آمریکا و دانشجوی دانشگاه پرینستون، به اتهام "جاسوسی" به ۱۰ سال زندان محکوم شد. وانگ دانشجوی دوره دکترای رشته تاریخ دانشگاه پرینستون و مسلط به زبان فارسی بود که پس از سفر به ایران برای کارهای تحقیقاتی پایاننامه دوره دکترایش، در تابستان ۱۳۹۵ بازداشت شد. وانگ بعدا با مسعود سلیمانی، پژوهشگر سلولهای بنیادی که در آمریکا بازداشت شده بود، مبادله شد.
کایلی مور گیلبرت، استاد دانشگاه استرالیایی در پاییز ۱۳۹۷ از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و به اتهام جاسوسی حکم ۱۰ سال زندان دریافت کرد. او ۵ آذر ۱۳۹۹ در جریان مبادله با ۳ ایرانی که به اتهام بمبگذاری ناموفق علیه دیپلماتهای اسرائیلی در تایلند زندانی بودند، آزاد شد. جولی گینگ، گردشگر و مارک فیرکین وبلاگنویس استرالیایی نیز به دلایل نامشخصی در ایران بازداشت و آزاد شدند.
عکس: Department of Foreign Affairs and Trade of Australia/REUTERS
مایکل وایت
مایکل وایت، عضو سابق نیروی دریایی امریکا، در تابستان ۱۳۹۷ به ایران سفر کرد و در اوایل مرداد همان سال در مشهد بازداشت شد. دادگاه عمومی مشهد در اسفند ۱۳۹۷ او را برای دو اتهام "توهین به رهبری" و "پست عکسی در شبکههای اجتماعی" به ۱۰ سال حبس محکوم کرد. به گزارش سی ان ان مایکل وایت پس از تحمل دو سال زندان با مجید طاهری پزشک ایرانی که به نقض قوانین تحریم متهم و زندانی بود مبادله شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/White family
کامران قادری
کامران قادری، شهروند ایرانی اتریشی، در سفر به ایران، در ۱۲ دی ۱۳۹۴ بازداشت شد. قادری دارای دکترای برق و الکترونیک از دانشگاه وین، فعال در حوزه آیتی و مدیر شرکت آوانک در وین بود. او پیش از بازداشت، بارها برای شرکت در سمینارهای علمی و تحقیقی و معاملههای تجاری به تهران رفتوآمد داشت. قادری در دادگاه انقلاب به اتهام "همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranhumanrights
ارس امیری
ارس امیری کارمند"بریتیش کانسیل" (شورای فرهنگی بریتانیا) و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون چند روز پس از بازگشت به ایران به قصد دیدن مادر بزرگ بیمارش، در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ از سوی ماموران وزارت اطلاعات به اتهام "تبانی و اجتماع علیه امنیت ملی" بازداشت اما با قرار وثیقه آزاد شد. او در شهریور ۱۳۹۷ به اتهام "اداره شبکه براندازی علیه امنیت داخلی کشور" بازداشت و به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranianuk.com
کامیل احمدی
کامیل احمدی، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی، پژوهشگر اجتماعی و مردمشناس، از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بازداشت شد. او در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به ۹ سال و ۳ ماه حبس و پرداخت ۶۰۰ هزار یورو جریمه محکوم شد. جرم او تلاش برای "اعمال نفوذ در طرح افزایش سن ازدواج، ترویج و پشتیبانی از همجنسگرایی، سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش و ارسال گزارش خلاف به سازمال ملل" عنوان شد.
عکس: didarnews
نازنین زاغری رتکلیف
نازنین زاغری رتکلیف، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی و مدیر پروژههای "بنیاد خیریه تامسون رویترز" فروردین ۱۳۹۵ در فرودگاه "امام خمینی"، در حالی که قصد خروج از ایران را به همراه دختر نوزادش داشت، از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. دادگاه انقلاب او را بعد به اتهام «جاسوسی»، به پنج سال حبس محکوم کرد. او در پایان این مدت محکومیت دوباره برای یک "پرونده جدید" به محاکمه کشیده شد.
عکس: Jamie Wiseman/picture alliance
ناهید تقوی
ناهید تقوی، ۶۶ ساله، زندانی دوتابعیتی ایرانی آلمانی است که روز ۲۵ مهر ۱۳۹۹ بازداشت شد. او معمار بازنشسته است که سالها با دو گذرنامه و بدون هیچ مشکلی میان آلمان و ایران در رفت و آمد بود. مریم کلارن، دختر او میگوید: «در ابتدا اتهامات او امنیتی اعلام شده بود؛ اما به دلیل دسترسی نداشتن به پرونده، اطلاع دقیقی از اتهامات وارد شده در دست نیست.»
عکس: Privat
احمد رضا جلالی
احمدرضا جلالی، پزشک، استاد و پٰژوهشگر مدیریت حوادث مترقبه است و با خانوادهش مقیم سوئد بوده است. او در سفری به ایران بازداشت و به اتهام «فساد فیالارض از طریق جاسوسی برای دولت متخاصم اسراییل» محکوم به اعدام شده است. او بارها تمام اتهامات را رد و اعلام کرده تحت شکنجه جسمی و روانی، وادار به اعتراف علیه خودش شده است.
فریبا عادلخواه و رولاند گابریل مارشال
فریبا عادلخواه، پژوهشگر دوتابعیتی ایرانی فرانسوی در ایران، خرداد ۱۳۹۸ از سوی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی بازداشت و به ۵ سال حبس محکوم شد. رولاند گابریل مارشال شریک زندگی او نیز که برای دیدنش به ایران رفت بازداشت شد. مارشال در مارس ۲۰۲۰ با جلال روحالله نژاد مبادله و آزاد شد.
عکس: Sciences Po
مسعود مصاحب
مسعود مصاحب، زندانی دوتابعیتی ایرانی اتریشی ۷۳ ساله، تاجر و دبیر کل انجمن دوستی اتریش و ایران، در بهمن ۱۳۹۷ بازداشت شد. مصاحب از سال ۱۳۴۴ در اتریش زندگی میکند. تلویزیون دولتی ایران بریدههایی از مصاحبه با مصاحب را پخش و او را به انتقال اخبار و اطلاعات مربوط به "فناوری پهپادی، موشکی و اتمی ایران" به سازمان اطلاعات آلمان (BND) متهم نمود. او به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
عکس: Mehr
انوشه آشوری
انوشه آشوری مهندس ۶۵ ساله و نماینده شرکت تکنو خلاق در بریتانیا به اتهام "اتصال به موساد" به تحمل ۱۰ سال حبس، ۲ سال حبس بابت تحصیل نامشروع و استراد ۳۳ هزار یورو پولی که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شد. شهرزاد ایزدی همسر او گفته که انوشه آشوری هرگز فعالیت سیاسی یا مقام دولتی در زندگی نداشته و در ارتباط با اسراسر محرمانه دولتی نیز نبوده است.
عکس: Elika Ashoori
بنجامین بریر
شش اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که بنجامین بریر گردشگر فرانسوی از ۹ ماه پیش در مشهد به اتهام "جاسوسی و تبلیغ علیه نظام" در بازداشت به سر میبرد. بریر به خاطر پرواز یک پهپاد در دشتهای نزدیک مرز ایران و ترکمنستان بازداشت شد. او همچنین به دلیل طرح این سئوال که «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است» با اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام نیز روبرو شده است.