وزیر دفاع سوریه در تهران، همزمان با رزمایش آمریکا و اسرائیل
۱۴۰۱ بهمن ۴, سهشنبه
بنابر گزارشها برگزاری گستردهترین رزمایش نظامی مشترک اسرائیل و آمریکا بیارتباط با تنشها با جمهوری اسلامی نیست. در دومین روز از این رزمایش وزیر دفاع سوریه در سفر به تهران جمهوری اسلامی را یک "قلعه تسخیرناپذیر" خواند.
تبلیغات
ارتشهای ایالات متحده و اسرائیل از روز دوشنبه، ۲۳ ژانویه رزمایش مشترکی را آغاز کردند که قرار است تا روز جمعه در اسرائیل و شرق دریای مدیترانه ادامه یابد.
به گزارش خبرگزاری آلمان این بزرگترین رزمایش نیروهای نظامی دو کشور است و پس زمینه برگزاری آن تنشها با جمهوری اسلامی عنوان میشود.
در این رزمایش هزاران نظامی، بیش از ۱۰ ناو جنگی و حدود ۱۴۰ فروند هواپیمای نظامی، از جمله بمبافکنهای ب ۵۲ با قابلیت حمل سلاح اتمی مشارکت دارند.
تمرینهای نظامی مشترک ارتش اسرائیل و ایالات متحده در حالی برگزار میشود که مذاکرات با جمهوری اسلامی برای احیای توافق هستهای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) متوقف شده و نگرانی از تلاش تهران برای دست یافتن به بمب اتمی افزایش یافته است.
هدف مشترک؛ جلوگیری از اتمی شدن ایران
بنامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل شامگاه دوشنبه در دیدار با نمایندگان کمیته آمریکایی یهودی تاکید کرد که هدف مشترک واشنگتن و تلآویو جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح اتمی است.
فعالیتهای مناقشهبرانگیز هستهای جمهوری اسلامی یکی از محورهای اصلی رایزنیهای هفته گذشته نتانیاهو و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در اورشلیم بوده است.
به گفته ارتش اسرائیل یکی از محورهای مهم رزمایش مشترک پنج روزه "مقابله با تهدیدهای گوناگون منطقهای" است.
اسرائیل حضور نظامیان جمهوری اسلامی و نیروهای تحت حمایتش نظیر حزبالله لبنان که از رژیم بشار اسد پشتیبانی میکنند در نزدیکی مرزهای خود را برنمیتابد و بارها گفته است، اجازه استقرار آنها در خاک سوریه را نمیدهد.
اسرائیل پیش از این بارها مواضع نیروهای مورد حمایت ایران در نقاط مختلف سوریه و انبارهای اسلحه و مهمات نیروی قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران در نزدیکی دمشق و نقاط دیگر را بمباران کرده است.
در چنین شرایطی علی محمود عباس، وزیر دفاع سوریه روز سهشنبه، چهارم بهمن وارد تهران شد و از جمله با حسین سلامی، فرمانده کل سپاه دیدار و گفتوگو کرد.
ستایش از روابط "منحصر به فرد" ایران و سوریه
به گزارش خبرگزاری تسنیم، از رسانههای نزدیک به سپاه، حسین سلامی در این دیدار روابط دو کشور را "منحصر به فرد" و برای ملتهای منطقه "امیدبخش" توصیف کرد.
فرمانده سپاه گفت: «ما باید قوی و مستحکم در صحنه باشیم و از دستاوردها و موفقیتهای مهم پدید آمده صیانت کنیم؛ این فلسفه استمرار حضور ما در سوریه است تا زمانی که شما خواهان آن هستید.»
اکنون حدود ۱۲ سال از آغاز سرکوب خونین معترضان سوری با کمک نیروی قدس و گروههای نیابتی جمهوری اسلامی میگذرد. این سرکوبها شروع یک جنگ داخلی ویرانگر در سوریه بود که تسلط اسلامگرایان افراطی بر بخشی از مناطق را به دنبال داشت. "دستاورد" حضور نظامی ایران در سوریه
"دستاوردها و موفقیتهایی" که فرمانده سپاه به آنها اشاره کرده به طور عمده جلوگیری از سقوط رژیم بشار اسد با کمک نیروی هوایی روسیه بوده که به قیمت ویرانی بخش بزرگی از سوریه و آوارگی میلیونها سوری تمام شده است.
به نوشته تسنیم، حسین سلامی با تأکید بر اهمیت توسعه همکاریهای دفاعی و نظامی سوریه و ایران گفته است: «آماده هستیم در ابعاد و زمینههای مورد نیاز به نیروهای مسلح سوریه کمک کنیم.»
این وعدهها در حالی بیان شده که جمهوری اسلامی وضعیت اقتصادی بسیار وخیمی دارد و هر روز شمار بیشتری از شهروندان ایران به دلیل سقوط شدید ارزش ریال و تورم افسار گسیخته به زیر خط فقر میروند.
شبهنظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه
جمهوری اسلامی ایران با ایجاد گروههای شبهنظامی در منطقه میکوشد، نفوذ سیاسی خود را تثبیت و گسترش دهد. آنچه از ایده صدور انقلاب اسلامی به جا مانده، مداخله فعال در کشورهای منطقه برای حفظ منافع نظام جمهوری است.
عکس: Getty Images/AFP
شورشیان حوثی در یمن
یمن یکی از کشورهای منطقه است که جنگ داخلی در آن ابعاد منطقهای یافته است و کشورهای رقیب یعنی ایران و عربستان سعودی به صورت فعال در آن شرکت دارند. ایران خود را حامی حوثیها میداند که با عنوان "انصارالله" شناخته میشوند.
عکس: picture alliance/dpa/AP/H. Mohammed
حوثیها و حملات موشکی به عربستان
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در اواسط ژوئن ۲۰۲۰ در گزارشی به شورای امنیت خبر داد که موشکهای کروز و تجهیزاتی که در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و فرودگاه بینالمللی ابها عربستان سعودی، و دستکم دو حمله پیش از آن استفاده شده "منشا ایرانی" داشتهاند.
عکس: picture-alliance/dpa/H. Al-Ansi
تماسهای رسمی حوثیها و مقامات ایران
تحولاتی که درسال ۲۰۱۰ به "بهار عربی" موسوم شد، سبب تغییراتی در آرایش نیروهای سیاسی در بسیاری از کشورهای عربی از جمله یمن شد. پس از تصرف صنعا برخی از مقامهای حوثی به ایران سفر کردند. بسیاری از رهبران حوثی روابط نزدیکی با روحانیون شیعه در ایران دارند. کارشناسان سازمان ملل میگویند که ایران به حوثی سلاح، پول ارسال میکند و کارشناسان نظامی ایران در یمن حضور دارند.
عکس: picture-alliance/dpa/H. Al-Ansi
جنگ ریشهدار قومی یا جنگ نیابتی در یمن
یمن که در دوران جنگ سرد به یمن جنوبی و یمن شمالی تفسیم شده بود، پس از وحدت نتوانست مشکلات قومی خود را حل کند. در حال حاضر نیز گروههای مختلف یمنی با منافع و اهداف متفاوت روبروی یکدگیر صفآرایی کردهاند. اما عربستان و متحدانش از یکسو و ایران از سوی دیگر، یمن را به کانون یک جنگ نیابتی بدل کردهاند. به گفته سازمان ملل تا کنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر بر اثر جنگ یا پیامدهای پس از جنگ کشته شدهاند.
عکس: Getty Images/AFP/A. Hyder
گروههای شبهنظامی در عراق
سقوط صدام حسین و ناكارآمدی سیاستمداران عراقی زمینه مناسبی را برای دخالتهای جمهوری اسلامی در این کشور فراهم کرد. برخی از گروههای شیعه عراقی که در زمان جنگ ایران و عراق به ایران آمده بودند، ساختارهای تشکیلاتی خود را حفظ کردند و با کمک جمهوری اسلامی به گروههای سیاسی و شبهنظامی فعال در عراق بدل شدند.
عکس: Reuters/Stringer
همکاری نزدیک با ایران
برخی از گروههای شیعه عراقی پنهان نمیکنند که با جمهوری اسلامی مناسبات نزدیکی دارند و سیاستهای خود را با نظر ایران تنظیم میکنند. ایران از این گروهها به عنوان اهرم فشار بر سیاستمداران عراقی استفاده میکند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی در نزاع خود با آمریکا از این نیروها نیز بهره میگیرد.
عکس: AFP/A. Al-Rubaye
شبهنظامیان شیعه و جنگ علیه داعش
پیروزهای اولیه داعش در عراق و سوریه نشان داد که دولتهای مرکزی در این کشورها عاجز از بسیج عمومی علیه این افراطگرایان هستند. دولت عراق که همچنان به طور عمده از سیاستمداران شیعه تشکیل شده با نادیده گرفتن منافع اقلیت سنی راه برای نارضایتی سنیها در این کشور باز کرد و مناطق شمالی و شرقی عراق به راحتی به دست نیروهای داعش افتاد. در سال ۲۰۱۶ شبهنظامیان شیعه در جنگ علیه داعش نقشی فعال داشتند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Jalil
نزدیکی سپاه قدس و حشدالشعبی
قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس و ابومهدی مهندس از رهبران حشد الشعبی از جمله کسانی بودند که در عملیات "آذرخش کبود" توسط نیروهای آمریکایی در عراق در ژانویه ۲۰۲۰ کشته شدند. مقامات آمریکایی بارها هشدار داده بودند که قاسم سلیمانی به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی اساسی در حمله به نیروهای آمریکایی مستقر درعراق داشته است.
عکس: Fars
شبهنظامیان عراقی تحت فرماندهی سپاه
گروههای شیعه شبهنظامی با انگیزههای متفاوتی در عراق شکل گرفتهاند. این گروهها، از عصائب اهل حق گرفته تا سپاه بدر، بنا به مصلحتها و ضروت در امور مختلفی دخالت میکنند. آمریکا به گروههای شیعه عراقی تحت کنترل ایران عنوان "گروههای ویژه" را داده است. همه این گروهها به درجات معینی در راستای منافع ایران عمل میکنند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/J. al-Helo
جنگجویان خارجی تحت فرماندهی سپاه
ایران از جنگجویان خارجی در جنگ سوریه استفاده میکند. نیروهای شیعه افغان موسوم به لشکر فاطمیون از داوطلبانی تشکیل شده که برای تثبیت رژیم بشار اسد به سوریه اعزام شدند. ایران از این نیروها به عنوان مدافعان حرم نام میبرد. در مورد شمار لشکر فاطمیون ارقام متفاوتی از ۱۲ تا ۴۰ هزار نفر یاد میشود. اما بنا به گفته یکی از رهبران این لشکر در سال ۲۰۱۸ حدود ۲ هزار از آنان کشته و ۸ هزار نفر زخمی شدهاند.
عکس: Mashreghnews.ir
جنگجویان که به آنان اعتمادی نیست
برخی از نیروهای فاطمیون که به دلایل مختلف به افغانستان بازگشتهاند، بنا به گفته مقامات افغانستان میتوانند سبب بیثباتی در این کشور شوند. بنا به گزارشهای مختلف، افغانها اغلب به دلیل فقر و بیکاری به لشکر فاطمیون پیوستهاند. برخیها از آنها در ایران زندگی میکنند، اما هزاران نفر از آنان به افغانستان بازگشتهاند.
عکس: Tasnim
زینبیون، جنگجویان شیعه پاکستانی
در صفوف جنگجویان خارجی در سوریه اتباع پاکستانی نیز تحت لشکر زینبیون حضور دارند. گرچه این گروه در آغاز وظیفه اصلی خود را دفاع از "حرم زینب" دختر امام اول شیعیان میدانست، اما در بسیاری از جبهه سوریه در صف مقدم علیه مخالفان اسد وارد جنگ شده است.
عکس: AFP/Getty Images
زینبیون، آوارگان افغان در پاکستان
به گفته سایتهای وابسته به سپاه پاسداران، بخش اعظم لشکر زینبیون (برخی آن را تیپ زینبیون مینامند) از آوارگان افغان هستند که در پاکستان زندگی میکنند. این افغانها شامل شیعیان هزاره میشوند که در شرایط بسیار بدی درپاکستان روزگار میگذرانند.
عکس: G. Kakar
محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در حلب
مقامات ایرانی مدعیاند که نیروهای نظامی این کشور تنها به عنوان مستشاران نظامی در سوریه عمل میکنند و نقشی مستقیم در عملیات جنگی ندارند. اما تا کنون دهها نفر از فرماندهان سپاه در نبردهای سوریه کشته شدهاند. اسرائیل نیز تا کنون صدها بار مواضع نیروهای ایرانی و متحدانش را در سوریه هدف قرار داده است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/Syrian Central Military Media
حزبالله لبنان، متحد استراتژیک سپاه
جمهوری اسلامی ایران در نحوه همکاری و اعتماد به گروههای خارجی به گونههای مختلف عمل میکند. شکلگیری حزب الله لبنان از آغاز توسط نیروهای ایرانی صورت گرفت. ایران از طریق این گروه شیعه در جنوب لبنان، رویارویی غیرمستقیم با اسرائیل دارد.
عکس: Getty Images/AFPM. Zayyat
حزبالله و عمق استراتژیک جمهوری اسلامی
مقامات مختلف جمهوری اسلامی بارها اعلام کردهاند که عمق استراتژیک ایران در غرب تا دریای مدیترانه است. سیاست "نابودی اسرائیل" از یک سو و بلندپروازیهای ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از سوی دیگر توجیهای برای حضور ایران در لبنان تلقی میشود.
عکس: picture-alliance/AA
حزبالله در سوریه
بر خلاف گروههای فلسطینی مورد حمایت ایران که تنها در غزه و کرانه باختری فعال هستند، حزبالله نه تنها در لبنان سیاستی منطبق با خواستهای جمهوری اسلامی را نمایندگی میکند، بلکه یکی از بازوهای نظامی ایران در منطقه به حساب میآید. هزاران نفر از نیروهای حزبالله تا کنون در جنگ سوریه شرکت داشتهاند. به گفته محافل غربی کارشناسان نظامی حزبالله در یمن نیز در کنار ایران حوثیها را آموزش میدهند.
عکس: Reuters/A. Hashisho
عکس 171 | 17
علی محمود عباس در این دیدار مدعی شد که "با مقاومت و ایستادگی مردم سوریه و حمایتهای بیدریغ جمهوری اسلامی ایران و حزبالله" ضربههای مهلکی به "دشمن" وارد میشود.
وزیر دفاع سوریه گفت: «بهواسطه مقاومت، هر روز دشمن در حال عقبنشینی است و تأکید میکنیم که سیاستهای آمریکا در منطقه رو به زوال و موجب شکستهای دیگر آنان در مناطق دیگر شده است.»
او به این مناطق اشارهای نکرد اما مدعی شد که آمریکا تلاش کرده سناریوی سوریه را در ایران نیز اجرا کند "اما شکست خورد و ایران قوی، مانند قلعهای تسخیرناپذیر است".
مقابله با معترضان با قتل و بازداشتهای گسترده
ظاهرا اشاره این مقام رژیم بشار اسد به جنبش اعتراضی بیسابقهای است که از اواخر شهریور ماه در ایران آغاز شد و با گذشت بیش از چهار ماه و سرکوبهای خونین همچنان ادامه دارد.
بر پایه برآورد سازمانهای حقوق بشری، جمهوری اسلامی در این مدت صدها معترض را به قتل رسانده دهها هزار نفر آنها را بازداشت کرده اما هنوز موفق نشده آنگونه که سپاهیان میخواهند این جنبش اعتراضی را "جمع کند".
علی محدود عباس در سفر به تهران با ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم هم دیدار کرد و به او اطمینان داد که سوریه "به عنوان یکی از حلقههای محور مقاومت ایفای نقش خواهد کرد" و افزود: «محور مقاومت نقش مهمی در شکل دادن به جهان جدید خواهد داشت.»
جمهوری اسلامی حکومت بشار اسد، حزبالله لبنان و گروههایی نظیر اسلامگرایان افراطی فلسطینی را تشکیل دهنده "محور مقاومت" میخواند و هدف نهایی خود و آنها را نابودی اسرائیل عنوان میکند.
گسترش روابط اسرائیل و کشورهای عربی
برخلاف ادعای وزیر دفاع سوریه نقش "محور مقاومت" در شکل دادن به تحولات منطقه روز به روز ضعیفتر میشود زیرا اسرائیل با شماری از کشورهای عربی روابط دیپلماتیک برقرار کرده و با برخی دیگر همکاریهای رسمی و غیررسمی تنگاتنگی دارد.
وزیر دفاع سوریه در دیدار با فرمانده سپاه اعتراف میکند: «امروز برخی کشورهای اسلامی، همدست و کمککننده رژیم صهیونیستی شدهاند و برای قرار گرفتن در آغوش صهیونیستها مسابقه گذاشتهاند.»
برآورد نهادهای حقوق بشری و سازمان ملل از شمار تلفات جنگ داخلی سوریه متفاوت است و برخی منابع این تعداد را بیش از نیم میلیون نفر اعلام میکنند.
همچنین برخی ارزیابیها حاکی است که حدود دو سوم شهروندان سوریه در داخل این کشور آواره شدهاند یا به کشورهای دیگر پناه بردهاند. هنوز بخش بزرگی از مناطق سوریه، از جمله در شرق و در طول مرزهای مشترک با ترکیه خارج از کنترل نیروهای رژیم بشار اسد قرار دارد.
تصاویری تکاندهنده از ده سال جنگ و ویرانی در سوریه
عکاسان بومی سوریه جلوههای گوناگون رنج و مصیبت روزانه را در میهن جنگزده خود تصویر کردهاند. دفتر امدادرسانی سازمان ملل این عکسها را منتشر کرده تا نگاه جهانیان را به فاجعهای بیپایان جلب کند.
عکس: Ghaith Alsayed/OCHA
خاطرات ویران در شهر رقه
از شهر زیبای رقه در سال ۲۰۱۹ چیزی جز ویرانهای عظیم باقی نمانده است. مادری کودکش را با کالسکه در میان ویرانهها به گردش برده است. عبود همام میگوید: «از سال ۲۰۱۷ عکس گرفتن از شهرم را شروع کردم. من از تمام گوشه و کنار این شهر خاطره دارم و حالا خاطرات زیر آوار رفته است. این عکسها یک روز اسناد تاریخی میشوند.»
عکس: Abood Hamam/OCHA
این رنج و مصیبت را پایانی نیست
دو برادر در مرگ مادر خود که جانش را در بمباران از دست داده زاری میکنند. غیث السید، عکاس سوری، این صحنه دردناک را در سال ۲۰۲۰ در شهر ادلب ثبت کرد. زمانی که جنگ شروع شد عکاس ۱۷ ساله بود و یک برادر را در جنگ از دست داد: «وقتی این عکس را میگرفتم تمام رنج و عذاب صحنه دردناک مرگ برادرم جلو چشمم آمد و بی اختیار اشکم جاری شد.»
عکس: Ghaith Alsayed/OCHA
گم شده در ویرانه
این مادر با دخترش در آوریل ۲۰۲۰ در شهر ویران بینیش به دنبال چیست؟ آنها در متن ویرانهای بیکران مثل دو موجود کوچک هستند. آنها به این مدرسه مخروبه پناه آوردهاند. اینجا مخروبه است اما دستکم سقفی بالای سر دارند. در همین نزدیکی اردوگاهی وجود دارد اما برای این مادر و دختر چادر خالی باقی نمانده است.
عکس: Mohannad Zayat/OCHA
آب آشامیدنی از چاله بمب
ژوئن ۲۰۱۳ در حلب لوله آب زیر بمباران از بین میرود. پسربچه از گودالی آب مینوشد که از انفجار بمب پدید آمده است. مظفر سلمان میگوید: «برخی میگفتند که این تصویری واقعگرایانه نیست و خوب بود که من به پسرک آب تمیز میدادم. اما من فکر میکنم که برای تغییر واقعیت باید در گام نخست آن را همان جوری که هست، به تصویر کشید.»
عکس: Muzaffar Salman/OCHA
فرار از غوطه
در مارس ۲۰۱۸ اهالی غوطه پا به فرار گذاشتند. این مرد بچه خود را به امید سفر به دیار آزادی توی چمدان جا داده است. عمر صنادیقی درباره عکس گفته است: «جنگ در سوریه فقط کشور را تغییر نداد. ما را هم تغییر داد. نگاه ما به انسانهای دیگر و شیوه تصویر کردن آنها نیز تغییر کرد تا بتونیم پیامی انسانی به جهان بفرستیم.»
عکس: Omar Sanadiki/OCHA
و زندگی ادامه دارد...
سال ۲۰۱۷ در حومه دمشق. ام محمد و همسرش راحت و آسوده در خانه ویران خود نشستهاند. سمیر الدومی میگوید: «این زن از جالبترین زنانی است که در زندگی دیدهام. او مجروح شد و شوهرش هم بعد از او زخم برداشت. زن در خانه ماند تا پرستاری از شوهرش را به عهده بگیرد. نیروی مقاومت او بازتابی از سیمای واقعی سرزمین سوریه است.»
عکس: Sameer Al-Doumy/OCHA/AFP
مادری بر گور فرزند
حوالی درعا در سال ۲۰۱۷؛ عید در کار نیست. محمد ابازید درباره عکسی که گرفته میگوید: «این زن در روز عید فطر به جای جشن گرفتن به سر مزار پسرش رفت. من هم گریهام گرفته بود، اما اشک از چشم پاک کردم تا بتوانم عکس بگیرم.»
عکس: Mohamad Abazeed/OCHA
کودکی در صندلی چرخدار
عکسی از دمشق در دسامبر ۲۰۱۳. دختربچه در صندلی چرخدار منتظر نشسته تا پدر برایش غذا درست کند. او در راه مدرسه بود که با انفجاری مجروح شد. خودش تعریف میکند: «آن روز کفش قهوهای به پا داشتم. یکهو دیدم کفشم توی هوا پرواز میکند و پای مرا هم با خودش میبرد.»
عکس: Carole Alfarah/OCHA
پارکور بالای خرابهها
در کفر نوران در نزدیکی حلب ورزشکاران سوری سقف ویرانهها را به میدان جذابی برای پارکور بدل کردهاند. ویرانههایی که دیگر به کاری نمیآیند خوب است که دستکم محل مناسبی باشند برای جست و خیزهای خطرناک اهل ورزش.
عکس: Anas Alkharboutli/OCHA/picture alliance/dpa
امید به آغازی تازه
به دنبال امضای قرارداد آتشبس خانوادهای به خانه و کاشانه خود در حوالی ادلب برمیگردد. علی حاج سلیمان درباره عکسی که در سال ۲۰۲۰ گرفته میگوید: «برای مردمی که به خانه و زندگی خود برمیگشتند خوشحال بودم اما غمی در دل داشتم چون خودم هم آواره شده بودم.»
عکس: Ali Haj Suleiman/OCHA
میراث روم
جنگ به آمفیتئاتر باستانی "بصری" در حومه درعا نیز رحم نکرده است. در سال ۲۰۱۸ سیلاب باران خرابههای باستانی را فرا گرفت؛ اگر جنگ نبود حتما نهاد یا بنیادی از خرابی بیشتر این عرصه تاریخی جلوگیری میکرد. این عکس را نیز نهاد فرهنگی سازمان ملل در اختیار رسانهها قرار داده است.