وزیر کار: میزان بیکاری به زودی کاهش نمی‌یابد
۱۳۹۶ فروردین ۱, سه‌شنبه
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی جهت‌گیری و برنامه‌ریزی دولت برای سال ۹۶ را ایجاد یک میلیون شغل اعلام کرد. او در عین حال تصریح کرد که با توجه به ورود جوانان تحصیل‌کرده به بازار کار با این میزان اشتغال‌زایی نیز تعداد بیکاران کاهش نخواهد یافت.
خبرگزاری صدا و سیما، سه‌شنبه، اول فروردین به نقل از ربیعی گزارش داد که اگر اشتغال‌زایی در چهار پنج سال آینده نیز به همین شکل ادامه داشته باشد، باز هم درصد بیکاری در سطح کنونی باقی خواهد ماند.
ربیعی این سخنان را شامگاه دوشنبه، در حاشیه مراسم رونمایی از ۶۰ محصول جدید شرکت‌های داروسازی زیر مجموعه وزارت کار ابراز کرد که رئیس جمهور، حسن روحانی نیز در آن حضور داشت.
هجوم دانش‌آموختگان به بازار کار
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، روحانی در این مراسم گفت: «در سال‌های گذشته به‌جای ایجاد اشتغال برای جوانان، درهای دانشگاه را گشوده و آنها را راهی دانشگاه کردند و حدود ۵ میلیون نفر وارد دانشگاه شدند و امروز سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر، فارغ‌التحصیل و وارد بازار کار می‌شوند.»
بیشتر بخوانید: نزدیک نیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در ایران بیکار هستند
به این تعداد، باید متقاضیان کار بدون تحصیلات دانشگاهی را نیز افزود. بر این اساس، رئیس جمهور و شماری دیگر از مسئولان ارشد دولت از جمله معاون اول او اسحاق جهانگیری و وزیر کار گفته‌اند که در سال گذشته حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر وارد بازار کار شده‌اند.
عیسی منصوری، معاون اشتغال وزیر کار چندی پیش به خبرگزاری تسنیم گفته بود که در سال ۹۵ حدود ۷۰۰ هزار شغل جدید ایجاد شده است. برخی مسئولان مانند علی‌طیب‌نیا، وزیر اقتصاد پیشتر ارقام بالاتری از ایجاد اشتغال اعلام کرده بودند که ظاهرا بخشی از آن مربوط به استخدام مجدد شماری از کارمندان اخراج شده دولت در نیمه دوم سال ۹۴ است.
آماری که معاون وزیر کار اعلام کرده، با برآورد مرکز آمار مبنی بر ایجاد ۶۱۵ هزار شغل در سال گذشته تفاوت دارد اما از آن زیاد دور نیست. حسن روحانی در مراسم رونمایی از داروهای جدید با اشاره به تعداد متقاضیان کار در سال گذشته گفته است که اگر سالیانه ۷۰۰ هزار شغل ایجاد شود باز هم هر سال ۵۰۰ هزار نفر به شمار بیکاران افزوده می‌شود.
افزایش بیکاری در سال ۹۵
آمار رسمی نشان می‌دهد که به رغم توفیق نسبی دولت در ایجاد اشتغال، در پایان سال گذشته میزان بیکاری از ۱۱ درصد آغاز سال به ۱۲ و ۴ دهم درصد افزایش یافته است.
مرکز آمار ایران همچنین اعلام کرده که در سال گذشته ۳/ ۱۰ درصد شاغلان ایران دارای "اشتغال ناقص" بوده‌اند. افرادی در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند که در هفته کمتر از ۲۴ ساعت کار کنند.
بیشتر بخوانید: علت افزایش بیکاری از نظر مشاور اقتصادی رئیس جمهور
داده‌های مرکز آمار حاکی است که میزان بیکاری در میان زنان و جوانان و در مناطق شهری به نسبت مناطق روستایی بیشتر بوده است. مطابق این آمار در سال گذشته بیش از ۲۹ درصد افراد ۱۵ تا ۲۴ ساله و نزدیک به ۲۶ درصد جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله بیکار بوده‌اند.
رهبر جمهوری اسلامی در پیام نوروزی خود، سال ۹۶ را سال "اقتصاد مقاومتی: تولید- اشتغال" نام‌گذاری کرد و از مسئولان خواست همه تلاش خود را بر مسائل کلیدی که "تولید داخلی و اشتغال به‌ویژه اشتغال جوانان" هستند متمرکز کنند.
او تاکید کرد که به رغم انجام "کارهای خوبی که مسئولین گزارش آن را داده‌اند"، فاصله زیادی میان کارهای انجام شده با "انتظارات مردم و رهبری" وجود دارد و آمارهای مثبت و منفی را باید در مجموع مشاهده کرد.
انتقاد خامنه‌ای از عملکرد دولت
خامنه‌ای کمتر از دو هفته پیش (۱۹ اسفند) در دیدار با اعضای مجلس خبرگان با طرح انتقادهای مشابهی خاطرنشان کرده بود که دولت باید در عرصه‌هایی نظیر تولید، اشتغال و از بین بردن رکود به‌گونه‌ای عمل کند که "مردم تأثیر آن را در زندگی خود، کاملاً احساس کنند اما اکنون، اینگونه نیست".
حسن روحانی در مراسم دوشنبه گفت: «در آغاز سال ۸۴ زمانی که سیاست‌های چشم‌انداز بیست ساله ابلاغ گردید، رهبری از دولت‌ها انتظار رشد، دستیابی به رشد ۸ درصد را داشتند و این انتظار، پس از ۱۲ سال در سال ۹۵ به دست آمد.»
سال ۸۴، آغاز دو دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد بود که خامنه‌ای بیشترین حمایت‌ها را از او می‌کرد. روحانی در پیام نوروزی خود نیز تاکید کرده که دستاوردهای دولت "در مهار تورم، در رشد اقتصادی و اشتغال" در سال قبل در ۲۵ سال گذشته بی‌نظیر بوده است.
حسن روحانی در پاسخ به منتقدانی که می‌توان خامنه‌ای را نیز در میان آنها فرض کرد گفته است: «می‌گویند همه اشکالات رفع نشده است؛ ما هیچ وقت نه معجزه را ادعا کردیم و نه گفتیم همه مشکلات یک شبه حل می‌شود.»
او با اشاره به آمار رسمی که تورم ماه اسفند را کمتر از ۷ درصد نشان می‌دهد تاکید کرد، سوال اساسی این است که اگر میزان تورم مانند آغاز سال ۹۲ حدود ۴۰ درصد، ادامه می‌یافت امروز زندگی مردم با چه وضعیتی مواجه بود؟
از سوی دیگر این پرسش نیز از سوی منتقدان مطرح می‌شود که چرا با این میزان رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی متناسب با افزایش تقاضای کار پیش نمی‌رود.
رشد در حوزه‌های بدون اشتغال
وزیر کار می‌گوید این وضعیت در کنار یورش "نیروهای تاخیری" به بازار کار علت‌های دیگری دارد، از جمله این که بیشتر رشد اقتصادی سال گذشته مربوط به حوزه‌های بدون اشتغال مانند نفت، پتروشیمی و فولاد بوده است و این موضوع "مشکلی جدی برای کشور" است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، علی ربیعی در جمع خبرنگاران گفت: «در صنعت نفت و گاز به ازای ۱۲ میلیارد تومان، در پتروشیمی به ازای حدود سه میلیارد تومان و در فولاد به ازای ۶۰۰ میلیارد تومان یک شغل ایجاد می‌شود.»
به این ترتیب رشد اقتصادی چشمگیری که آمار رسمی و رئیس جمهور از آن سخن می‌گویند بیش از همه مدیون افزایش سریع تولید و صادرات نفت و گاز پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در دی ماه سال ۹۴ است و به همین دلیل اشتغال‌زایی این رشد ناچیز بوده است.
نفت، عامل رشد بی‌سابقه اقتصادی
خبرگزاری ایرنا، اول فروردین با بررسی گزارش‌های سه نهاد رسمی یعنی بانک مرکزی، مرکز آمار ایران و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، نتیجه گرفته که این نهادها علت "رشد جهشی و بی‌سابقه اقتصاد ایران در سال گذشته" را سرعت چشمگیر بازگشت صنعت نفت به شرایط پیش از تحریم ارزیابی می‌کنند.
صادرات نفت ایران در اوج تحریم‌ها به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسیده بود. ایران در سال گذشته حجم صادرات روزانه نفت و میعانات گازی خود را به دو میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز افزایش داد.
به گزارش ایرنا کارشناسان اقتصادی و بانک مرکزی اذعان دارند که رشد اقتصادی ثبت شده در سال ۹۵ منحصر به این سال بوده و احتمال تکرار آن در سال‌های آینده بسیار اندک و نزدیک به صفر است.
مرکز آمار ایران اسفند ماه گذشته اعلام کرد که رشد اقتصادی ۹ ماه نخست سال قبل با احتساب نفت ۲/ ۷درصد و بدون آن ۵ درصد بوده است. بانک مرکزی میزان رشد اقتصادی را اندکی بیشتر محاسبه کرده اما نسبت آن با احتساب نفت و بدون آن تقریبا با گزارش مرکز آمار یک‌سان است.
بیشتر بخوانید: زنگنه: سال آینده درآمد نفتی ایران به ۵۰ میلیارد دلار می‌رسد
کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی آمار دو نهاد یاد شده برآورد کرده‌اند که رشد اقتصادی سال گذشته نزدیک به ۹ درصد بوده و حدود شش درصد آن مربوط به صنایع نفت و گاز است.
شماری از تحلیلگران معتقدند رشد اقتصادی سال ۹۵ به دلیل شرایط ویژه‌ی پس از اجرای برجام و کاهش تحریم‌ها، "واقعی" نیست و به همین علت تاثیر آن در بهبود اوضاع اقتصادی و اشتغال‌زایی زیاد محسوس نبوده و به همین شکل نیز ادامه نخواهد داشت.
پیش‌بینی نصف شدن رشد اقتصادی
صندوق بین‌المللی پول در یکی از تازه‌ترین گزارش‌های خود درباره وضعیت اقتصادی ایران "رشد تولید ناخالص داخلی حقیقی در سال ۹۵" را ۶/۶ درصد برآورده کرده و پیش‌بینی می‌کند با تثبیت سطح تولید نفت ایران در سقف توافق‌های اوپک، میزان رشد اقتصادی این کشور به نصف کاهش یابد.
به همین دلیل به نظر می‌رسد تنها راه افزایش اشتغال و کاهش بیکاری افزایش سرمایه‌گذاری در صنایع غیرنفتی باشد که دولت تاکنون توفیق چندانی در این زمینه نداشته است.
علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام سی‌ام اسفند در یک برنامه تلویزیونی گلایه کرده که در حال حاضر مردم به سمت سپرده‌گذاری در بانک‌ها سوق داده شده‌اند در حالی که دولت باید زمینه جذب سرمایه‌های مردم برای رونق تولید و ایجاد اشتغال را فراهم کند.
به گفته آقا محمدی سپرده‌گذاران ایرانی سالانه یک صد هزار میلیارد تومان از بانک‌ها سود دریافت می‌کنند و چون این سود به اقتصاد باز نمی‌گردد کشور در آینده با بحران‌های بانکی و اقتصادی روبرو خواهد شد.
نظام بانکی ایران نیز بخش بزرگی از منابع خود را در املاک و دارایی‌های دیگر سرمایه‌گذاری کرده و توان تسهیلات‌دهی آن به واحدهای تولیدی به شدت کاهش یافته است.
دولت در سال گذشته تلاش کرد با همکاری بانک مرکزی، بانک‌ها و موسسات اعتباری را به دادن تسهیلات به واحدهای تولیدی نیمه و غیرفعال ترغیب کند و چنان که رئیس جمهور در پیام نوروزی خود گفته در این کار به موفقیت‌هایی نیز دست یافته است.
به رغم این تحولات، ناظران پیش‌بینی می‌کنند که میزان بیکاری در سال جاری نیز مانند سال گذشته افزایش داشته باشد. این احتمال را اظهارات مسئولان درباره هدف‌گذاری ایجاد یک میلیون و نیاز به یک میلیون و ۲۰۰ هزار شغل جدید در سال تائید می‌کند.