"وضعیت اینترنت در ایران می‌تواند بدتراز چین و کره شمالی شود"
۱۳۹۸ آذر ۶, چهارشنبه
تنها یک روز پس از شروع اعتراضات مردمی در ایران که با افزایش ناگهانی و شبانه قیمت بنزین در روز جمعه ۲۴ آبان آغاز شد، اتصال ایران به شبکه جهانی اینترنت از شنبه شب ۲۵ آبان تا ۹۵ درصد قطع شد.
وصل مجدد اینترنت از روز پنج‌شنبه ۳۰ آبان با سرعتی اندک آغاز شد و روز شنبه دوم آذر اینترنت ثابت و خانگی در اکثر استان‌های ایران مجددا وصل شد، هرچند با اختلال.
تا زمان تنظیم این گزارش (بعدازظهر روز چهارشنبه ۶ آذر) اینترنت موبایل‌ها در اکثر مناطق ایران همچنان قطع است. در جلسه‌ای که در شورای امنیت کشور در همین ساعات برگزار شد، اعلام شد که اینترنت موبایل در استان تهران و هشت استان دیگر وصل شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
آنچه که اما این روزها بسیار موجب نگرانی مردم داخل ایران و نیز ایرانیان خارج از کشور است، زمزمه‌هایی در این باره است که حکومت ایران قصد دارد قطع اینترنت ایران را به نوعی دائمی کند.
صحبت از تهیه "لیست سفید" است بدین معنا که ادارات، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، موسسات و نهادها لیستی از سایت‌های مورد نیازشان را به دولت اعلام می‌کنند. پس از بررسی، ارتباط با برخی از این سایت‌ها ممکن و بقیه سایت‌ها قطع خواهد شد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
چقدر این امکان وجود دارد؟ حکومت ایران تا چه اندازه حاضر است برای این کار سرمایه‌گذاری کند؟ در این صورت وضعیت اینترنت ایران شبیه چه کشوری خواهد شد؛ چین یا کره شمالی؟
امیر رشیدی کارشناس اینترنت در کمپین بین‌المللی حقوق بشر می‌گوید چهار فاکتور در مورد ایران وجود دارد که این کشور را از تمامی کشورهای دیگر متمایز می‌کند: «فاکتور اول این است که ایران جزو معدود کشورهایی در دنیاست که در آن فقط و فقط یک درگاه اینترنت وجود دارد که دولت آن را کنترل می‌کند. فاکتور دوم زیر ساخت اینترنت ملی است که به وجود آورده‌اند. فاکتور سوم مجموعه قوانین و سیاست‌هایی است که برای این زیرساخت به وجود آورده‌اند و فاکتور چهارم تحریم‌های تکنولوژی است که آمریکا اعمال کرده و باعث می‌شود افراد مجبور شوند علیرغم میل باطنی‌شان از این زیرساخت داخلی استفاده کنند.»
با توجه به این چهار فاکتور امیر رشیدی "بعید می‌‌‌‌‌‌داند" کشوری در دنیا در حال حاضر وضعیتی مشابه ایران از نظر اینترنت داشته باشد.
این کارشناس که از اصطلاح "کشیدن دیوار" به دور اینترنت ایران استفاده می‌کند، می‌گوید: «این ایده از زمان احمدی‌نژاد مطرح شد اما احمدی‌نژاد از نظر تکنیکی آن را عملی نکرد. حسن روحانی اما با نگاه امنیتی‌ای که به اینترنت داشت این دیوار را به وجود آورده است و تنها برخی درگاه‌ها را باز گذاشته که آنها هم به شدت کنترل می‌شوند.»
امیر رشیدی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران از نظر دسترسی به اینترنت به سمت مدل کره شمالی می‌رود یا چین، می‌گوید: «تا پیش از این الگوی ایران یک الگوی چینی بود یعنی سعی می‌کردند سرویس‌های ایرانی به وجود بیاورند مثل چین که مثلا پیام‌رسان وی چت را دارد که به شدت از سوی دولت کنترل و سانسور می‌شود... ایران هنوز هم تلاش دارد که چنین سرویس‌هایی را به وجود بیاورد اما فاکتورهایی را که گفتم در کمتر کشوری می‌توانیم ببینیم. در مجموع با این شرایطی که الان به وجود آورده‌اند من می‌توانم بگویم یک چیزی بین مدل کره شمالی و چین است، شاید به نوعی بدتر از این دو کشور هم بشود در نظر گفت.»
"قطع اینترنت موبایل از نظر امنیتی بسیار مهم است"
هرچند شورای امنیت کشور (شاک) اعلام کرده که اینترنت موبایل در استان تهران و هشت استان دیگر وصل شده اما همچنان در سایر استان‌ها اینترنت موبایل‌ها قطع است.
امیر رشیدی می‌گوید با توجه به پرتابل بودن موبایل، قطعی اینترنت موبایل از نظر امنیتی برای حکومت ایران بسیار مهم است چرا که اولا اینترنت موبایل بسیار پرسرعت‌تر از اینترنت خانگی است و از سوی دیگر تنها با اینترنت پرتابل است که می‌توان فوری و حتی زنده فیلم و عکس از وقایع ارسال کرد.
این کارشناس اینترنت می‌گوید حتی وجود اختلال در اینترنت‌های خانگی نیز ناشی از نگاه امنیتی حاکمیت است و نه مشکل فنی و تکنیکی. در حقیقت به عقیده امیر رشیدی شورای امنیت کشور در حال تصمیم‌گیری برای این است که چه زمانی اینترنت به طور کامل وصل شود.
"راه‌حل فوری وجود ندارد"
این هفته کنفرانس مجمع مدیریت اینترنت سازمان ملل در برلین برپاست. امیر رشیدی قرار است در یکی از پنل‌های این مجمع در روز پنج‌شنبه ۲۸ نوامبر (۷ آذر) شرکت کند. او می‌گوید قرار است در این پنل درباره وضعیت بسیار خاص اینترنت در ایران و قطع یک هفته‌ای آن صحبت شود.
از او می‌پرسیم آیا ممکن است نتیجه این نشست این باشد که بار بعدی قطع اینترنت در ایران، جهان بتواند کاری برای ایرانیان بکند؟ او می‌گوید: «راه حل فوری و آنی وجود ندارد اما از قبال همین بحث‌ها و بررسی‌ها شاید بشود در بلند مدت راه‌حل‌هایی را برای این موضوع پیدا کرد.»