وضع اشتغال زنان ایران، قابل مقایسه با عراق و افغانستان
NK۱۳۹۵ مرداد ۱۹, سهشنبه
سایت "خبرآنلاین" با اشاره به میزان نابرابری اجتماعی میان زنان و مردان در زمینه اشتغال در ایران نوشته است که از نظر فرصتهای شغلی وضع زنان ایران با عراق، افغانستان و الجزایر قابل مقایسه است؛ در یک کلام ته خط.
تبلیغات
سایت " خبرآنلاین" در گزارش روز دوشنبه (۱۸ مرداد/۸ اوت) با ارائه آماری از وضع اشتغال زنان در بازار کار ایران و مقایسه آن با سایر کشورهای منطقه و جهان، به این نتیجه رسیده است که زنان ایران بهرغم برخورداری از سطح آموزش و تحصیلات بالا، شانس بهتری نسبت به زنان در کشورهایی مانند عراق و افغانستان ندارند. به عبارتی زنان ایران با وجود "رشد صعودی میزان تحصیلات" در بازار کار وضعی مناسبتر از کشورهایی ندارند که درگیر جنگ و بحران هستند.
این همه در حالی است که حسن روحانی از همان ابتدا نسبت به موانع عمده بر سر راه زنان برای سهم بیشتر در سیاست و اقتصاد حساسیت نشان داده بود و بارها وعده این را داده بود که این موانع را از سر راه زنان بردارد. فعالان زن میگویند اگرچه در این زمینه اقداماتی شده، اما این اقدامات بسیار کند هستند و تغییری کیفی در وضع زنان ایجاد نکردهاند.
آخرین حرکت از سوی حسن روحانی رییسجمهوری ایران نیز به تعویق انداختن سومین آزمون استخدامی مشترک فراگیر دستگاههای اجرایی بود تا عدالت در سهمیههای در نظر گرفته شده برای زنان و مردان رعایت شود.
او از سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور خواست که سهمیههای مبتنی بر تبعیضات ناروا را باطل کند و "با رویکرد عدالت" و "شایستگی" پیش رود. توصیهای که هنوز روشن نیست تا چه اندازه در عمل پیاده شود. با این حال آنچه آمار و ارقام نشان میدهند امیدبخش نیست.
درباره بیکاری زنان و رابطه مستقیم آن با آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد، خودکشی و بزهکاری زیاد نوشته شده است. با این حال قدم قابل توجهی برای رفع آنها برداشته نشده است. آمارها نشان میدهند که نرخ بیکاری در جمعیت فعال زنان بیش از ۱۹ درصد و در جمعیت فعال مردان بیش از ۹ درصد است.
این درحالی است که درصد بیکاری جمعیت بالای ۱۰ سال در ایران در سال ۱۳۹۴ با چهار دهم درصد افزایش نسبت به سال ۱۳۹۳ خورشیدی به ۱۱ درصد رسیده است.
آمارهای سال ۱۳۹۴ نشان میدهند که نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله بیش از ۲۶ درصد است. نرخ بیکاری بر اساس جنسیت در این گروه برای مردان ۲۲ درصد و برای زنان ۴۲ درصد است.
گرفتن حق رای در سال ۱۳۴۱ نقطه عطفی بر مبارزاتی بود که از زمان مشروطه آغاز شده بود، اما پایان آن نبود. زنان ایران برای به دست آوردن حقوقی که برخی از آنها پس از انقلاب اسلامی از آنها گرفته شد، همچنان در تلاشاند.
عکس: Jamejam
مبارزه برای حق رای
اعتراض زنان به نداشتن حق رای که از زمان مشروطه آغاز شده بود، از سال ۱۳۳۹ شکل خیابانی به خود گرفت.
عکس: Kayhan
مخالفت آیتالله خمینی با حق رای زنان
آیت الله خمینی هرچند در سال ۱۳۴۱ از مخالفان سرسخت دادن حق رای به زنان بود و گفته بود: «از ۱۰ ميليون نفر جمعيت زن ايران، فقط يك صد نفر زن هرجايى مايل هستند كه اين كار بشود» اما در سال ۱۳۵۷ و پس از رسیدن به قدرت، درباره شرکت زنان در انتخابات گفت: «در نظام اسلامی زن همان حقوقی را دارد كه مرد دارد، حق رأی دادن و حق رأی گرفتن».
عکس: IRNA
اولین رای
۱۲ اسفند ۱۳۴۱ دولت اسدالله علم، نخست وزیر وقت ایران، رسما اعلام کرد که شرایط شرکت در انتخابات تغییر کرده و از این پس زنان حق انتخاب کردن و انتخاب شدن دارند. پیش از آن در ۶ بهمن همان سال زنان اجازه پیدا کرده بودند تا در رفراندوم اصلاحات ارضی که یکی از اصول "انقلاب سفید" و دادن حق رای به زنان نیز یکی از مفاد آن بود، شرکت کنند. با تصویب این قانون حق رای زنان قانونی شد.
اولین سناتور زن
۲۱ شهریور ۱۳۴۲ زنان برای اولین بار در انتخابات مجلس شورای اسلامی به عنوان انتخاب کننده و انتخاب شونده شرکت کرده و ۶ زن به مجلس راه یافتند. اما در مجلس سنا که نیمی از نمایندگان آن انتخابی بودند هیچ زنی به مجلس راه نیافت. محمدرضا شاه دو زن را به عنوان نمایندگان انتصابی سنا معرفی کرد. مهرانگیز منوچهریان یکی از این دو زن بود
عکس: 30 sale
اولین نایبالسلطنه زن
در چهارم آبان ۱۳۴۶ محمدرضا شاه با تغییر قانون اساسی، فرح پهلوی همسر خود را به عنوان نایبالسلطنه برگزید. این بدان معنا بود که در صورت مرگ شاه، تا رسیدن ولیعهد به سن ۲۰ سالگی، فرح اداره امور مملکت را در دست خواهد گرفت. این برای اولین بار بود که در تاریخ چند سده اخیر ایران زنی به چنین مقامی دست پیدا میکرد.
عکس: 7tir.ir
اولین وزیر زن
سال ۱۳۴۳ برای اولین بار یک زن به سمت معاونت وزارت آموزش و پرورش برگزیده شد؛ فرخ رو پارسا. وی در سال ۱۳۴۷ به عنوان اولین و تنها وزیر زن کابینه به وزارت آموزش و پرورش رفت. فرخ رو پارسا در اولین روزهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ به دار آویخته شد
عکس: 7tir.ir
دومین وزیر زن
در سال ۱۳۵۵ مهناز افخمی به سمت وزیر مشاور در امور زنان برگزیده شد و تا وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ در این سمت باقی ماند
عکس: Arsehsevom
اولین زن مشاور رئیس جمهور در جمهوری اسلامی
بعد از مهناز افخمی و فرخ رو پارسا دیگر هیچ زنی به مقام وزارت یا معاونت وزیر نرسید تا دولت محمد خاتمی. وی معصومه ابتکار را به سمت معاونت خود و رئیس سازمان محیط زیست برگزید.
عکس: MEHR
اولین وزیر زن در جمهوری اسلامی
بعد از خاتمی، محمود احمدی نژاد برای اولین بار در جمهوری اسلامی یک زن را برای پست وزارت بهداشت معرفی کرد. مرضیه وحید دستجردی البته چندی پیش پس از سه سال وزارت از کار برکنار شد.
عکس: ISNA
اولین سفیر زن
در سال ۱۹۷۵ اولین سفیر زن ایران انتخاب شد؛ مهرانگیز دولتشاهی که در آلمان دکترای جامعه شناسی گرفته بود در این سال به سمت سفیر ایران در دانمارک برگزیده شد. (عکس: مهرانگیز دولتشاهی و ملکه، دانمارک، مارگرت دوم)
عکس: FIS
اولین قاضی زن
شیرین عبادی در ماه مارس سال ۱۳۴۹ به عنوان اولین زن ایرانی بر مسند قضاوت نشست. وی در سال ۱۳۵۴ به ریاست یکی از شعبات دادگاهی در شهرستان نائل شد. خانم عبادی در سال ۱۳۸۲ جایزه نوبل صلح را دریافت کرد. وی اولین و تا کنون تنها زن ایرانی است که موفق به دریافت جایزه نوبل شده است.
عکس: picture-alliance/dpa
کشف حجاب
حق انتخاب پوشش یکی از حقوقی بود که رضا شاه در ۱۷ دی ۱۳۱۴ طی حکمی که در آن پوشش چادر، روبنده و روسری ممنوع بود آن را از زنان گرفته بود؛ ولی پسرش با لغو این قانون، آزادی پوشش را به زنان بازگرداند.
عکس: ISNA
زنان بیحجاب در انقلاب
زنان بیحجاب نقش بزرگی در به ثمر رسیدن انقلاب داشتند اما خمینی در اولین سخنرانیهای خود پس از پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷ تاکید کرد که زنان در ایران باید با حجاب بیرون بیایند
تظاهرات زنان علیه حجاب در سال ۱۳۵۷
سخنان خمینی درباره اجباری بودن حجاب با مخالفت زنان در تهران روبرو شد و گروهی از زنان در روز جهانی زن در سال ۱۳۵۷ مقابل کاخ دادگستری تجمع کردند. این تظاهرات با حمله نیروهای لباس شخصی به خشونت کشیده شد و زنان مجبور به ترک محل تجمع شدند
عکس: Iranische Quelle ohne internationales Copyright
اولین نشریه مستقل زنان
با پایان جنگ در سال ۱۳۶۷ و نیز مرگ خمینی یک سال بعد از پایان جنگ، فضا به تدریج بازتر شد. شهلا شرکت با استفاده از این فضای به نسبت بازشده، ماهنامه زنان را در دی ماه ۱۳۷۰ منتشر کرد و این شروعی بود برای طرح مسائل زنان در فضای رسانهای که ۱۶ سال دوام داشت.
عکس: Getty Images
اولین روزنامه زنان
فائزه هاشمی در کارنامه خود انتشار روزنامه زن اولین روزنامه مختص مسائل زنان در ایران پس از انقلاب را دارد. انتشار این روزنامه در سال ۱۳۷۷ یکی دیگر از جلوههای فعالیتهای رسانهای زنان بود. هرچند این روزنامه تنها هشت ماه منتشر و سپس توقیف شد.
عکس: nasimonline.ir
تشکلهای زنان در دهه ۱۳۷۰
تشکیل گروهها و کمپینهای مختلف زنان با رویکردهای گوناگون نیز از دهه ۱۳۷۰ آغاز شد. از جمله مهمترین و مشهورترین این کمپینها میتوان به کمپین جمعآوری یک میلیون امضا برای رفع قوانین تبعیض آمیز، کمپین مبارزه با سنگسار، کمپین آزادی ورود زنان به ورزشگاهها و کمپین نه به حجاب اجباری اشاره کرد
عکس: AP
عکس 171 | 17
به گزارش خبر آنلاین "آمار در شرایطی از نرخ بالای بیكاری زنان حكایت دارد كه تعداد زنان خودسرپرست یا سرپرست خانوار نیز رو به افزایش است".
این گزارش به آمار وزیر كشور در خردادماه سال جاری استناد کرده که از ۲/۵ میلیون نفر زن سرپرست خانوار در ایران سخن گفته است. همچنین نیمى از زنان تحصیلكرده دانشگاهى كه در جستجوى كار هستند، به شغلى دست نیافتهاند.
ایران جزو بدترینها
"خبر آنلاین" به آماری اشاره کرده است که از سوی معاونت امور زنان و خانواده از وضعیت اشتغال زنان منتشر شده و وضعیت اشتغال زنان ایران را با زنان در كشورهای دیگر مقایسه کرده است. مبنای این مقایسه گزارش سال ۲۰۱۳ توسعه انسانی سازمان ملل، در سال ۲۰۱۱ در ۱۸ کشور از مجموع ۱۹۴ کشور است.
بر اساس این آمار در کشورهای لبنان، ایران، عمان، ترکیه، تونس، الجزایر، اردن، عربستان، فلسطین، مصر، سوریه، مراکش، عراق، هند، پاکستان، موریتانی، یمن و افغانستان، درصد زنان فعال اقتصادی کمتر از ۳۰ درصد است. از نظر نسبت جنسیتیِ مشارکت اقتصادی نیز پنج کشور سوریه ، افغانستان ، الجزایر، عراق و ایران بدترین وضعیت را در سطح جهان داشتهاند.
این درحالی است که به گفته حسن روحانی: «رشد و توسعه در کشور امکانپذیر نیست در حالی که [فقط] ۵۰ درصد جمعیت کشور در مسیر توسعه حضور داشته باشند. پس زنان همانند مردها میتوانند نقش پر رنگی ایفا کنند و از ظرفیت و قدرت و استعداد آنها در مسیر توسعه و تعالی کشور استفاده شود.»
او بهمن ماه سال گذشته در همایشی به نام "اعتدال، زنان و توسعه" در تهران خواستار ایجاد تعادل در رابطه با حضور زنان در عرصه علم و اقتصاد و سیاست شد و گفت که نمیشود «خانمها در عرصه علمی دوشادوش مردها پیش روند اما در حوزه اقتصاد با موانع روبرو باشند و ارزش کارشان کمتر محاسبه شود که این اتفاق غیرقابل قبول است.»
اما واقعیتها تا این جای کار از روند دیگری حکایت دارند؛ عرصه بر زنان در بازار کار ایران از همیشه تنگتر شده است و عوامل بسیاری که زنان را خانهنشین میکنند هنوز به قوت خود باقی هستند. از جمله محدودیتهای مختلف در انتخاب نوع و محل کار و یا سیاستهایی که در جهت افزایش زاد و ولد به جامعه تحمیل شده است.
این زنان و آن زنان یا سیاست یک بام و دو هوای سانسور
زنان ایرانی را به استادیوم راه نمیدهند. زنان خارجی در رقابتهای ورزشی را هم سانسورمیکنند و نشان نمیدهند. اما گروهی از زنان خارجی هم هستند که نمایش آنها هیچ مشکلی ندارد، زیرا ضد اسرائیل تظاهرات میکنند.
عکس: Pyman Yazdani
حضور اجتماعی و نمایش تصاویر زنان در ایران تابع قوانین خاصی است. زنان ایرانی اجازه حضور در استادیومها را ندارند. تصاویری که دوربین از زنان خارجی در رقابتهای ورزشی ثبت میکند، در ایران سانسور میشود.
عکس: Pyman Yazdani
اما زنان دیگری هم هستند که نمایش تصاویر آنها مشکلی ندارد، زیرا آنها در تظاهرات برای "محکوم کردن اسرائیل" شرکت جستهاند؛ عکسی از تظاهرات "ضد اسرائیلی" در لندن که در رسانههای ایرانی منتشر شده است.
عکس: ABNA.ir
تصویر سانسور شده مراسم استقبال از تیم ملی آلمان پس از تصاحب عنوان قهرمانی جهان در رسانههای ایرانی.
عکس: Tabnak
انتشار عکس یک دختر سوری در "پایگاه بینالمللی همکاریهای خبری شیعه" (شفقنا).
عکس: Schafgna.com
عکسالعمل کاربران در توئیتر در مقابل سانسورهای تلویزیون ایران در بازی والیبال که در خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منتشر شد.
عکس: ISNA
زنان ایرانی مقیم ایتالیا در استادیوم والیبال میدانستند که تصاویرشان سانسور میشود.
عکس: Pyman Yazdani
عکسی منتشر شده در خبرگزاری "ابنا" (اهل بیت) از تظاهرات "ضد اسرائیلی" در لندن.
عکس: ABNA.ir
زنان ایرانی مقیم ایتالیا در استادیوم والیبال میدانستند که تصاویرشان سانسور میشود.
عکس: Pyman Yazdani
انتشار عکس زنان "بیحجاب" در تظاهرات "حمایت از فلسطین" در رسانههای ایرانی.
عکس: IRNA
سانسور تصاویر زنان بر روی قالی در نمایشگاه فرش.
عکس: FARS
خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران این عکس را با این عنوان منتشر کرده است: «مخالفت بخشی از مردم با حملات خشونت بار زمینی به غزه - تل آویو».
عکس: Tasnim
عکسالعمل در توئیتر: «چیزی که ما میدیدیم، چیزی که اونا تو بازی والیبال ایران و برزیل میدیدن».
عکس: twitter/PherPhere
سانسور تصویر میشل اوباما، همسر رئیس جمهور آمریکا در خبرگزاری فارس.
اعتراض نسبت به عدم اجازه ورود به زنان ایرانی به استادیومها.
عکس: DW/ Taher Jafarizadeh
انتشار عکس زنان "بیحجاب" در تظاهرات پشتیبانی از فلسطین توسط خبرگزاری مهر.
عکس: MEHR
یکی از کاربران مینویسد: «زنان را در ایران به استادیوم راه نمیدهند، اونوقت تعدادی را به اسم سینماگر و هنرمند میفرستند برزیل تا در استادیوم تیم فوتبال را تشویق کنند.»