زلزله‌ى مهيبى که يک روز پس از سالگرد زمين‌لرزه‌ى بم در اقيانوس هند رخ داد و بسيارى از کشورهاى جنوب شرق آسيا (سريلانکا، مالزى، اندونزى، تايلند، هند، ...) را با هجوم سيل و خيزابهاى هولناک روبرو کرد گرچه در روزهاى نخست واکنشى متناسب با عمق و گستردگى اين فاجعه به‌همراه نداشت، رفته رفته از يارى و همدلى مردم بهت‌زده‌ى جهان بهره‌مند مى‌شود.

ستاد يارى بم، سيب، يکى از فعالترين تشکلهاى غيردولتى است که در شهر بم به کودکان و زنان بي‌سرپرست يارى مى‌رساند و تلاشهاى بسيارى را براى کمک‌رسانى به بازماندگان اين فاجعه سازمان مي‌دهد. هيئت مديره‌ى «سيب» در نشست روز جمعه يازدهم ديماه بيانيه‌اى تنظيم کرد تا ضمن ابراز همدردى با آسيب‌ديدگان و زلزله‌زدگان اقيانوس هند، مردم را به کمک و يارى آنان فراخواند.

على امينى يکى از اعضاى اين هيئت در گفتگويى با راديو صداى آلمان در اين‌باره گفت: «البته کمکهاى «سيب» (ستاد يارى بم) به جنوب شرقى آسيا واقعا نمادين است، چون به هر حال ما در جهان سوم هستيم و فقيريم. و نهادهاى مردمى، که هيچ نوع حمايت نمي‌شوند و نه تنها حمايت نمي‌شوند بلکه «ضدحمايت» هم مي‌شوند، توانايى آنچنانى ندارند. اما بطور نمادين در جلسه‌ى امروز، سيب تصميم گرفت پنج هزار دلار به زلزله زدگان و سيل‌زدگان جنوب شرق آسيا کمک کند و همينطور توصيه کرد به دوستان و يارانى که تا حالا سيب را يارى کرده‌اند و از نظر مالى در کنار سيب بودند و همواره به پروژه‌هاى سيب کمک مالى کردند، که اگر راهى نداشته باشند و بخواهند از اين طريق کمک کند، سيب حاضر است که کمکهايشان را به طريق اولى و به طريقى که مطمئن‌ترين راه تشخيص مى‌دهد به مردم آنجا برساند. چنانچه خبرهايى هم داشتيم از آن طرف مرزکه دوستانى براى ما دارند در همين يکى دو روزه فعاليتهايى مي‌کنند براى جمع‌آورى کمک، از آنها خواستيم که ضمنا اعلام کنند که اگر ايرانيهاى مقيم خارج کمکى براى آنجا در نظر دارند و ميخواهند که ما متولى آن باشيم، ما در خدمتشان هستيم تا آن کمکها را منتقل کنيم.»

فريبرز رئيس‌دانا که يکى ديگر از اعضاى هيئت مديره‌ى ستاد يارى بم است در مورد انعکاس خبر اين فاجعه در ايران و واکنش مردم نسبت به آن گفت: «من NGOهاى (سازمانهاى غيردولتي) زيادى را مي‌شناسم که وارد عمل شدند. در محافل و اين‌طرف و آن‌طرف هم ديدم که خيلى چيزها را تحت‌الشعاع قرار داده بود و خيلى تاثير داشت. اما اين که چرا انعکاسى که مورد انتظار است نداشت، بايد بگويم با بم که مقايسه کنيد هيچ چيز قابل مقايسه با همدليهايى که ما در بم، در ايران و در ارتباط با بم ديديم، هيچ چيز با آن قابل مقايسه نيست. يک چيز عجيب و باورنکردنى بوده که خود ما محصول همان هستيم. خود ما هم نمي‌دانيم که به‌‌جز عواطف انسانى و دلبستگي‌هاى ملى و ميهنى و انساني‌مان چه چيزى ما را به جلو برده است. اين خود روح جامعه است و هيچ چيزى با آن قابل مقايسه نيست. اما نکته بعدي؛ به نظر من آنقدر رسانه‌هاى گروهى، که در اختيار دولت جمهورى اسلامى هستند، در اختيار تبليغات دولتى جمهورى اسلامى هستند، آنقدر بد عمل کردند و آنقدر دروغ و دبنگ گفتند و آنقدر مردم را نااميد کردند و آنقدر [اين اخبار را] سياسى کردند، سياسى به معناى ارتباط دادن قضايا با قدرت گروه محدودى که بر اريکه قدرت نشسته‌اند، اينقدر اينطور عمل کردند که انعکاسهاى کافى را ايجاد نکرد. براى اينکه مردم آن شوکه اوليه را نگرفتند.... مرکز زلزله را آنطور که همه‌ى مطبوعات به ما نشان دادند در جايى خيلى دورتر از مراکز مسکونى بوده. به اين ترتيب حساسيتهاى مردم را گرفتند و [اطلاعات را] خرده خرده به خورد مردم دادند. اما در عين حال به شما مي‌گويم که اگر، مطبوعات و رسانه‌ها يک کمى بيشتر به اين قضيه بها بدهد و اجازه بدهند همدليهاى انسانى و جهانى مردم برانگيخته بشود و با واقعيت روبرو بشوند شما حتما واکنشهاى گسترده‌اى در ايران مي‌بينيد. چه کنند مردم کانال ارتباطى آنها از همين طريق است. من گمان مي‌کنم در مورد بم هم جمهورى اسلامى اصلا خوشحال نبود که اين واکنش گسترده‌ى مردمى اتفاق افتاد».

ستاد يارى بم در سالروز زلزله در اين شهر برنامه‌اى تدارک ديده بود که بسيارى از همکاران اين تشکل نيز در آن شرکت داشتند. ثقفى يکى از فعالان اين تشکل که اخيرا از بم ديدن کرده برخورد مردم را با خبر زلزله در اقيانوس هند اينگونه توصيف مي‌کند: «زلزله‌زدگان بم از اين مسئله از طريق راديو و تلويزيون، اخبار عمومى مطلع شدند. احساس شديد همدردى شديدى بين زلزله‌زدگان با مردم آن کشورها وجود داشت و اميدوار بودند بتوانند کارى انجام بدهند. منتها اين انجام کار با مشکلات عجيبى مواجه است. چون خود زلزله‌زدگان بم، متاسفانه هنوز بخش عظيمشان در چادر زندگى مي‌کنند. و هنوز نتوانسته‌اند به خانه و کاشانه مناسبى دست پيدا کنند. از اين نظر اين حادثه بيشتر ياآور مسائلى بود که در دوران زلزله براى آنها اتفاق افتاده بود.»

زلزله‌ى ششم ديماه (۲۶ دسامبر) با ۸/۹ ريشتر يکى از پنج زلزله‌ى شديدى است که در صد سال گذشته رخ داده است. اين زلزله که مرکزش در اقيانوس هند و در فاصله ۲۵ کيلومترى سواحل شمال غربى سوماترا ( اندونزي) قرار داشت خيزابهاى سهمگينى را، با ارتفاع چند ده متر و در مناطقى با سرعتى بيش از هفصد کيلومتر در ساعت، به سواحل کشورهاى جنوب شرق آسيا راند که آمار کشتگان و ابعاد ويرانگريهاى آن هنوز به درستى روشن نيست. در حالى که شمار کشته‌شدگان را تاکنون بيش از ۱۲۰ هزار نفر اعلام کرده‌اند کارشناسان معتقدند که اين تعداد به چند صد هزار نفر خواهد رسيد. اين زمين‌لرزه و سيلابهاى ناشى از آن به بي‌خانمان شدن ميليونها نفر، به ويژه در شهرهاى ساحلى کشورهاى منطقه منجر شده است.

اندونزى از مناطق لرزه‌خيز جهان است و از سال ۱۹۹۲ چهار زمين‌لرزه‌ى ديگر با قدرتى بيش از هفت ريشتر را شاهد بوده است.

بهزاد کشميرى‌پور، گزارشگر صداى آلمان در تهران