نمایندگان پارلمان آلمان با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای موافقت کرده‌اند که عنوان آن "نسل‌کشی ارامنه" است. این قطعنامه که حال از حمایت تمامی احزاب بزرگ پارلمان برخوردار است، قرار است دوم ژوئن (۱۳ خرداد) با هدف محکوم کردن نسل‌کشی ارامنه توسط حکومت عثمانی تصویب شود.

آلمان تا کنون قتل عام ارامنه توسط حکومت عثمانی در بحبوحه جنگ جهانی اول را کشتار می‌خواند. جم اوزدمیر، رهبر فراکسیون سبزها در مجلس آلمان که خود ترک‌تبار است، مبتکر قطعنامه‌ای است که کشتار ارامنه را نسل‌کشی می‌خواند.

او یکشنبه (۲۶ اردیبهشت/ ۱۵ مه) به روزنامه آلمانی "بیلد ام زونتاگ" گفت: «ممکن است که آنکارا مشکل درست کند. اما پارلمان تسلیم تهدیدهای فرد مستبدی مانند آقای اردوغان نخواهد شد.»

اوزدمیر تأکید کرد که با توجه به اسناد وزارت خارجه آلمان جای تردید نیست که این جنایت نسل‌‌کشی بوده است. او افزود: «پس از مصوبه پارلمان آلمان برای ترکیه بسیار سخت‌تر خواهد بود که نسل‌کشی ارامنه را تکذیب کند.»

توماس اوپرمان، رئیس فراکسیون سوسیال دمکرات پارلمان آلمان، هم در گفتگو با روزنامه "بیلد ام زونتاگ" تأکید کرد که آلمان به عنوان مهمترین متحد حکومت عثمانی در آن زمان، مسئولیت تاریخی ویژ‌ه‌ای دارد.

او افزود: «این کاملأ مستقل از بحث‌های سیاسی روز در مورد بحران پناهجویی است. من مخالف دست ‌به سینه و مطیع بودن برابر اردوغان هستم. ما تصمیم نداریم اینجا ملاحظات اشتباه داشته باشیم.»

فولکر کاودر، رئیس فراکسیون دمکرات مسیحی‌ها (متشکل از احزاب دمکرات مسیحی و سوسیال مسیحی) در پارلمان آلمان، هم معتقد است که تصویب قطعنامه‌ای در محکومیت نسل‌کشی ارامنه می‌تواند گامی در جهت آشتی ارامنه و ترکیه باشد.

او در این مورد گفت: «ما می‌خواهیم به واکاوی گذشته با نگاهی انتقادی کمک کنیم با این هدف که ارامنه و ترکیه بر عوامل جدایی خود غلبه کنند.»

"پذیرش چنین جنایتی ممکن نیست"

شماری از نمایندگان احزاب حاضر در دولت ائتلافی آلمان (اتحاد احزاب دمکرات مسیحی و سوسیال مسیحی و حزب سوسیال دمکرات) همزمان نگران هستند که قطعنامه پارلمان رابطه آلمان و ترکیه را تحت الشعاع قرار دهد.

ترکیه به شدت مخالف استفاده از واژه نسل‌کشی (Genocide) برای کشتار گسترده ارامنه است و در توصیف آن رویداد تاریخی می‌گوید صدها هزار تن از شهروندان ترک و مسیحیان ارمنستان جانشان را در نبرد میان امپراتوری عثمانی و امپراتوری روس بر سر تصرف آناتولی در جریان جنگ جهانی اول از دست دادند.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، حکومت کنونی این کشور را میراثدار امپراتوری عثمانی می‌داند و تأکید کرده است که برای ترکیه «پذیرش چنین جنایتی ممکن نیست.»

ترکیه سال گذشته به شدت به سخنان یوآخیم گاوک، رئیس‌جمهور آلمان، که در سخنرانی خود به مناسبت یکصدمین سالگرد قتل عام ارامنه این جنایت را "نسل‌کشی" خوانده بود، واکنش نشان داد.

بیشتر بخوانید: واکنش‌ها به سخن‌رانی رئیس جمهور آلمان در مورد نسل‌کشی ارامنه

وزارت خارجه ترکیه با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرده بود که ملت ترکیه "نه فراموش می‌کنند و نه خواهند ‌بخشند". در این بیانیه آمده بود: «رئیس جمهور آلمان حق ندارد ملت ترکیه را به جنایتی متهم کند که مرتکب نشده ‌است.»

علی‌رغم این واکنش تند، نوربرت لامرت، رئيس پارلمان آلمان هم در مراسم یکصدمین سالگرد قتل عام ارامنه گفت: «آنچه در میانه جنگ جهانی اول در شرق امپراتوری عثمانی در برابر چشمان جهانیان رخ داده است یک نمونه از نسل‌کشی بود.»

دیگر سخنرانان پارلمان آلمان از فراکسیون‌های مختلف نیز در این ارزیابی رئیس پارلمان آلمان شریک بودند.

احتمال تنش در روابط دو کشور

حزب سبزهای آلمان با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای بار دیگر این موضوع را در پارلمان مطرح کرد.

سبزها اما پیش‌نویس خود را فوریه (بهمن گذشته) پس گرفتند تا ائتلاف احزاب دولتی این کشور در آستانه نشست اتحادیه اروپا و ترکیه در مورد پناهجویان زمان بیشتری داشته باشند. دولت آلمان و اتحادیه اروپا برای غلبه بر بحران پناهجویی به کمک ترکیه نیاز دارند.

اما حال نمایندگان احزاب بزرگ پارلمان اعلام کردند که تصمیم ندارد به دلیل نیاز آلمان به همکاری با ترکیه در بحران پناهجویی، نظر خود را مورد نسل‌کشی ارامنه تغییر دهند.

پیش‌بینی می‌شود که تصویب این قطع‌نامه در روز دوم ماه ژوئن موجب نارضایتی شدید ترکیه و احتمالأ تنش میان دو کشور شود. دو طراح و مسئول این جنایت در حکومت عثمانی، طلعت پاشا و کمال پاشا تا به امروز در ترکیه مورد تقدیر هستند.