پترو پروشنکو، رئیس جمهور اوکراین سیاست کشورش به سوی عضویت در پیمان ناتو را تسریع کرد. پارلمان اوکراین روز سه‌شنبه (۲۳ دسامبر/۲ دی) با اکثریت کم‌نظیری طرحی را تصویب کرد که پروشنکو هفته پیش به پارلمان ارائه داده بود. ۳۰۳ نماینده به این طرح رای مثبت دادند و تنها ۸ نفر با آن مخالفت کردند. با این مصوبه اوکراین به موقعیت بی‌طرفی خود میان شرق و غرب پایان داد.

پروشنکو در نامه‌ای به پارلمان کشورش، دلایل ارائه طرح پایان دادن به بی‌طرفی اوکراین را "تجاوز روسیه به اوکراین" و "الحاق غیرقانونی منطقه خودمختار کریمه به خاک روسیه" عنوان کرده است.

پروشنکو در این نامه نوشته است، اصل بی‌طرفی اوکراین تا به امروز یک اصل پایه‌ای در سیاست‌های داخلی و خارجی این جمهوری سابق نظام فروپاشیده "اتحاد جماهیر شوروی" بود. لیکن این سیاست، به گفته پروشنکو، در تامین امنیت اوکراین موثر نبوده است.

پروشنکو هم‌چنین گفته است، تداوم حضور طولانی در منطقه‌‌ای خاکستری بین دو سیستم قدرتمند دفاع ‌جمعی، برای اوکراین یک چالش اضافی بود. رئیس جمهور اوکراین افزوده، تعهدات بین‌المللی برای رعایت استقلال و امنیت مرزها، ابزارهای ناکافی برای تضمین امنیت خارجی اوکراین بودند.

تفاهم‌نامه بی‌اثر بوداپست

پترو پروشنکو در توضیحات خود به پارلمان، به "تفاهم‌نامه بوداپست" و بی‌تاثیر بودن آن نیز اشاره کرده است.

تفاهم‌نامه بوداپست در سال ۱۹۹۴ میان اوکراین از یک سو، و ایالات متحده آمریکا، روسیه و بریتانیا از سوی دیگر، امضا شد. طبق این تفاهم نامه، اوکراین متعهد شد که همه سلاح‌های هسته‌ای بازمانده از دوران اتحاد شوروی را برچیده و آنها را به کارگاه‌های خنثی‌سازی سلاح‌های هسته‌ای روسیه منتقل کند. در مقابل سه کشور یادشده تعهد کردند حق حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اوکراین را به عنوان یک کشور مستقل محترم بشمارند.

به این ترتیب با تصویب طرح پروشنکو، راه برای درخواست عضویت این کشور در ناتو باز می‌شود. اوکراین پیش از این عضویت کامل در اتحادیه اروپا را نیز خواستار شده است. با این‌حال پروشنکو در نامه خود به پارلمان تاکید کرده که عضویت اوکراین در پیمان ناتو تصمیمی است که مردم این کشور باید در یک همه‌پرسی درباره آن نظر دهند.

علاقه اوکراین به عضویت در ناتو پیش از این نیز مطرح بوده است، اما همواره با مخالفت شدید مسکو مواجه شده است. مسکو ورود اوکراین به پیمان نظامی ناتو را برای امنیت خود مخاطره‌آمیز می‌داند. اکثر کشورهای عضو ناتو نیز تاکنون عضویت اوکراین در این پیمان را رد کرده‌اند.

مخالفت مسکو

مسکو در واکنش به مصوبه ۲۳ دسامبر پارلمان اوکراین می‌گوید این اقدام موجب تنش بیشتر خواهد شد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت، تصمیم پارلمان اوکراین نتیجه معکوس خواهد داشت.

لاوروف افزود: «این کار به تشدید رویارویی منجر خواهد شد و به این توهم خواهد افزود که بحران‌های شدید داخلی را می‌توان با چنین قوانینی برطرف کرد.»

اوکراین در سال ۲۰۱۰ زیر فشار روسیه موقعیت "بی‌طرفی" را پذیرفته بود و طبق این قانون نمی‌توانست به عضویت هیچیک از پیمان‌های نظامی درآید.

ادامه مذاکرات صلح

پس از سه ماه و نیم وقفه در مذاکرات دولت اوکراین با گروه‌های جدایی‌طلب مورد حمایت مسکو در شرق این کشور، این مذاکرات از روز چهارشنبه ۲۴ دسامبر از سر گرفته می‌شود. دو دور مذاکره برای روزهای چهارشنبه و جمعه پیش‌بینی شده است.

به گفته پترو پروشنکو، قرار این مذاکرات در گفت‌وگوهای تلفنی رهبران روسیه، فرانسه، آلمان و اوکراین گذاشته شده است. این مذاکرات در شهر مینسک، مرکز جمهوری بلاروس برگزار می‌شود. آخرین مذاکرات میان دو طرف اوایل ماه سپتامبر گذشته در همین شهر برگزار شد.

جدایی‌طلبان شرق اوکراین نیز گفته‌اند که در این گفت‌وگوها شرکت خواهند کرد. نمایندگان روسیه و سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز در مذاکرات اوکراین و جدایی‌طلبان شرکت می‌کنند.

اوکراین و بسیاری از دیگر کشورهای غربی روسیه را متهم می‌کنند که از جدایی‌طلبان شرق اوکراین با اعزام سرباز و ارسال سلاح و تجهیزات پشتیبانی می‌کند.