پیش از آنکه پاپ فرانسیس نطق خود را آغاز کند، بسیاری در انتظار بودند تا ببینند رهبر کاتولیک‌های جهان در مورد قتل عام ارمنی‌ها در صد سال پیش چه خواهد گفت. پاپ گفت که قتل عام ارمنی‌ها "نسل‌کشی" (ژنوسید) بوده است.

پاپ مرگ حدود یک و نیم میلیون ارمنی در امپراتوری عثمانی را "نخستین نسل‌کشی قرن بیستم" دانست. پاپ این سخنان را که به لحاظ سیاسی حساس شمرده می‌شود حین یک مراسم عبادی در کلیسای جامع سن پیترو بیان داشت که به یاد "گرگوار نارکاتسی" برپا شده بود. این نویسنده و قدیس ارمنی حدود یک‌هزار سال پیش می‌زیسته و یکی از متفکران مسیحیت به شمار می‌آید.

در مراسم عبادی کلیسای جامع سن پیترو، "کارکین نرسیسیان"، پاتریارک اعظم ارمنی‌های کاتولیک، و سرژ سرکیسیان، رئیس جمهور ارمنستان نیز حضور داشتند.

رهبر کاتولیک‌های جهان در دفاع از سخنان خود گفت که گرامیدا‌شت یاد مردان، زنان، کودکان، کشیشان و اسقف‌هایی که "بیهوده" به قتل رسیدند، وظیفه اوست. پاپ افزود: «پنهان کردن شر یا انکار آن درست مانند آن است که بگذارید زخمی خونریزی کند و آن را باندپیچی نکنید.»

"سه تراژدی خشونت‌بار و بی‌مانند"

پاپ فرانسیس گفت که در قرن بیستم "سه تراژدی خشونت‌بار و بی‌مانند" وجود داشته است. نخستین آن "که می‌تواند اولین نسل‌کشی قرن بیستم دانسته شود" مربوط به قوم ارمنی بوده است. پاپ افزود که مسئول دو نسل‌کشی دیگر در قرن بیستم "نازیسم و استالینیسم" بوده‌اند.

پاپ از قتل‌عام‌های دیگر در دهه‌‌های اخیر در کامبوج، رواندا، بوروندی و بوسنی نیز یاد کرد و گفت به نظر می‌آید که انسان‌ها هنوز نتوانسته‌اند "به ریختن خون بیگناهان پایان دهند".

احضار سفیر واتیکان توسط ترکیه

به گزارش خبرگزاری رویترز، پس از سخنرانی پاپ فرانسیس، ترکیه سفیر واتیکان در آنکارا را احضار کرد تا درباره اظهارات رهبر کاتولیک‌های جهان و به‌کارگیری واژه "ژنوسید" (نسل‌کشی) توسط او برای توصیف قتل عام ارمنی‌ها در یک قرن پیش توضیح دهد.

به گفته یک مقام دولتی در ترکیه که نخواسته نامش فاش شود، ترکیه بیانیه‌ای رسمی درباره گفته‌های پاپ منتشر خواهد کرد، اما پیش از آن سفیر واتیکان را احضار کرده تا مراتب ناخرسندی و اعتراض خود را نسبت به استفاده از کلمه "نسل‌کشی" توسط پاپ اعلام دارد.

پیش از سخنرانی پاپ بسیاری با هیجان در انتظار شنیدن آن بودند چون می‌خواستند ببینند آیا رهبر کاتولیک‌های جهان از واژه "نسل‌کشی" استفاده خواهد کرد یا نه.

ترکیه به عنوان کشور میراث‌دار امپراتوری عثمانی انکار می‌کند که "نسل‌کشی" اتفاق افتاده است. به گزارش رسانه‌های ترکیه، این کشور تلاش کرده پاپ را از به‌کار گیری این واژه بازدارد. از دید ترکیه، عدد یک و نیم میلیون قربانی ارمنی نادرست و مبالغه‌آمیز است. افزون بر این، ترکیه می‌گوید که قربانیان بر اثر جنگ داخلی کشته شده‌اند.

پاپ فرانسیس پیش از رسیدن به مقام رهبر کاتولیک‌های جهان و هنگامی که هنوز کاردینال خورخه ماریو برگولیو بود در کتاب خود "بر فراز آسمان و زمین" سه بار از پیگرد و قتل ارمنی‌ها در دوران امپراتوری عثمانی به عنوان "نسل‌کشی" نام برده بود. او همچنین حدود دو سال پیش و هنگام دیدار با مسیحیان ارمنی این واژه را استفاده کرد.

ارمنی‌ها، بسیاری از دانشمندان و بسیاری از دولت‌ها نیز واژه "نسل‌کشی" را در مورد قتل عام ارامنه به‌کار می‌برند. اما آلمان همچون ایتالیا و آمریکا موضعی محتاطانه دارد.

در واتیکان پاپ ژان پل دوم هم این واژه را استفاده کرده بود. پاپ فقید هم پیش از سفر خود در سال ۲۰۰۱ به ارمنستان هم طی آن سفر واژه "ژنوسید" را به‌کار برد.