در پی فشار تحریم‌های آمریکا، چهار کنسرن بزرگ بین‌المللی نفت وادار به قطع همکاری‌های خود با ایران شدند. دولت آمریکا روز پنچ‌شنبه (۳۰ سپتامبر / ۸ مهر) اعلام کرد که کنسرن فرانسوی "توتال"، کنسرن "شل" از بریتانیا و هلند، کنسرن نروژی "استات‌اویل" و کنسرن ایتالیایی "انی" خود را از بازار نفت ایران بیرون کشیده‌اند و به مقامات آمریکایی قول داده‌اند که فعالیت‌های خود را در ایران متوقف کرده و یا به‌زودی بدان پایان خواهند داد.

جمیز استین‌برگ، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، در واشنگتن از تصمیم چهار شرکت بزرگ نفتی استقبال کرد و گفت: «با خشنودی باید گفت که چهار شرکت بین‌المللی انرژی تضمین کرده‌اند که به سرمایه‌گذاری‌های خود در ایران خاتمه دهند و از هرگونه فعالیت جدید در بخش انرژی ایران خودداری کنند.» با این اقدام کنسرن‌های مهم جهانی از پیامدهای تحریم‌‌های آمریکا در امان خواهند ماند.

استین‌برگ افزود: «ما از نقش رهبری این شرکت‌ها در این تصمیم استقبال می‌کنیم و از همکاری سازنده آنها با دولت آمریکا بسیار خشنودیم.» آمریکا بر این باور است که جمهوری اسلامی با درآمدهای نفتی در صدد گسترش برنامه اتمی خود است.

معاون وزیر امور خارجه آمریکا تصریح کرد که این شرکت‌ها از این پس شامل تحریم‌های ایالت متحده نخواهند شد. به گفته تحلیلگران سیاسی، حجم معاملات کنسرن‌های بین‌المللی انرژی با ‌آمریکا بسیار کلان بوده و هیچ شرکت مهم نفتی در جهان حاضر نیست به خاطر ایران از بازار آمریکا چشم‌پوشی کند.

استین‌برگ درباره تاثیر تحریم‌ها گفت: «این اقدامات سبب افزایش هزینه برای ایران می‌شود، زیرا این کشور از همکاری با جامعه جهانی سر باز می‌زند.»

از سوی دیگر، وزارت امور خارجه آمریکا گزارش داد که برخی از شرکت‌های جهانی انرژی همکاری خود با ایران را قطع کرده‌اند. شرکت توپراس از ترکیه قرارداد فروش بنزین به ایران را لغو کرده است. شرکت هندی "ریلاینس" و شرکت کویتی "ایندیپندنت پترولیوم" نیز فروش محصولات نفتی به ایران را متوقف کرده‌اند.

پیش از این شرکت روسی "لوک اویل" نیز صدور بنزین به ایران را متوقف کرده بود. بنا به گزارش خبرگزاری‌های خارجی، شرکت بزرگ "اینپکس" از ژاپن نیز خواهان پایان دادن به همکاری‌های خود با جمهوری اسلامی است. این شرکت ژاپنی در اکتشاف و توسعه میدان نفتی آزادگان مایل به همکاری بوده و قصد داشته که در ایران دست به سرمایه‌گذاری بزند.

جمهوری اسلامی می‌کوشد با ارجاع قرارداد‌های اکتشافی و حفاری در حوزه‌ی نفت و گاز به شرکت‌های داخلی، خلاء کنسرن‌های بین‌المللی را پر کند، اما کارشناسان در توانایی و حجم سرمایه‌های شرکت‌های داخلی برای انجام چنین فعالیت‌هایی تردید دارند.

تحریم نفتیران از سوی آمریکا

در ادامه تحریم‌های گسترده علیه جمهوری اسلامی، وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد، شرکت نفتیران در سوئیس را نیز به فهرست تحریم‌های خود افزوده است.

شرکت نفتیران که از زیرمجموعه‌های شرکت ملی نفت ایران به شمار می‌آید، در سوئیس مستقر بوده و مسئول بسیاری از معاملات نفتی ایران در خارج است.

استین‌برگ تصریح کرد، شرکت نفتیران یکی از کانال‌های عقد معاملات و تهیه صدها میلیون دلار پول برای شرکت ملی نفت ایران است. معاون وزیر امور خارجه آمریکا خاطر نشان کرد: «گرچه شرکت نفتیران در آمریکا فعالیت ندارد، اما تحریم این شرکت مانع از همکاری کنسرن‌های خارجی با نفتیران خواهد شد.»

SI/BB