هفتادوچهارمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت پس از دو سال کرونایی دوباره میعادگاه خالقان و ناشران ادبیات جهان شد. ایران در این نمایشگاه رسماَ حضور نداشت، ولی در نمایشگاه توجه ویژهای به اعتراضات جاری شد.
تبلیغات
بزرگترين نمايشگاه جهانی كتاب برای هفتاد و چهارمين بار از ۱۹ تا ۲۳ اكتبر ۲۰۲۲ (۲۷ مهر تا اول آبان ۱۴۰۱) در شهر فرانكفورت برگزار شد.
نمايشگاه جهانی كتاب فرانكفورت پس از دو سال محدوديت شديد به علت شیوع كرونا، امسال با شركت ۴ هزار نمايشگر از ۹۵ كشور جهان و بيش از ۴ هزار دستاندركار رسانهای در روز ۱۸ اكتبر با حضور رئيس جمهور آلمان و پادشاه و شهبانوی اسپانيا، مهمان افتخاری نمايشگاه، گشايش يافت.
با اينكه صاحبان غرفه در نمایشگاه پيش از كرونا دو برابر تعداد كنونی بودند، اما نمایشگاه امسال هم از سوی منابع آگاه يك موفقيت بزرگ در امر معرفی كتاب و نويسندگان سراسر جهان ارزيابی شد.
مدیر نمايشگاه، يورگِن بوس، در نشست گشايش گفت:
"هيچگاه ديدار حضوری به اهميت امسال نبوده است. ديدار چهره به چهره از قطببندی شديد میكاهد چون وقتی انسانها يكديگر را حضوری میبينند با نرمش بيشتری با هم صحبت میكنند. ما با شعار "ترجمه، ترجمان و تبادل" بر اين باوريم كه كتاب به ياری ترجمه، پشتيبانی از نويسندگان در تبعيد و پيوند ايشان به بافتهای فرهنگی جهانی در ايجاد تفاهم لازم، نقش بزرگی ايفا میكند".
ترجمه موضوع عمده صاحبان غرفه
امسال ترجمه و مترجمان بخش بزرگی از كارها و آثار تازه نمايشگران را دربر داشت و برنامههای بسيار و گوناگونی در اين زمينه ارائه شد كه به ارزيابی و گراميداشت اين پديده به عنوان پل پيوندی ميان زبانها و به دنبال آن فرهنگها میپرداخت.
محسن حميد نويسنده سرشناس پاكستانیتبار انگليسینويس در سخنرانی ويژه گشايش فوق برنامهها در اين باره گفت:
"بيش از نيمی از كتابهايی كه در زندگی و كار من تأثير ژرفی داشتهاند به زبانهايی نوشته شده اند كه من آنها را نمیدانم. بدون مترجمان من نمیتوانستم نويسندهای باشم كه اكنون هستم. ماركِز خوب درباره يكی از مترجمانش میگفت: "او كتابهای مرا بهتر از من نوشته است". در جهانی كه كارش ساختن ديوارها شده، مترجمان در و دريچه میسازند".
از آنجا كه دو سوم نمايشگران یا صاحبان غرفه از خارج از آلمان آمده بودند، بسياری از ايشان به ويژه امسال ترجمههايی از آثار نويسندگان كشورشان به آلمانی را با خود آورده و ارائه كردند كه در ميان آنها اسپانيا با آثاری از نويسندگان سرشناسی چون روزا مونتِرو كه خود هم در نمايشگاه حضور داشت، جلوه ويژه ای داشتند.
دستكم نيمی از ۶۰ برنامه سخنرانی، گفتگو و كتابخوانی در نمايشگاه و ۲۰ نشست ديگر در نقاط گوناگون شهر فرانكفورت به ترجمه و ويژگیهای آن اختصاص داشت.
ميهمان افتخاری
مهمان ويژه امسال پس از ۳۱ سال برای دومين بار اسپانيا بود كه تالار ويژهاش را با شعار "جوشش آفرينش" برپا كرده بود. در اين تالار كوشيده بودند فنآوری امروزين را در كنار پيشينه ديرپای اسپانيا نشان دهند.
از سويی بر پردههای بلندی كه از سقف آويخته بودند، میشد برگ برگ كتاب نخستين دستور زبان اسپانيايی را خواند كه نِوريخا نويسنده سدههای ميانه آن كشور نوشته است. از سوی ديگر ديداركننده میتوانست روی يك صندلی راحتی بنشيند و به صدای يكی از سرايندگان كنونی اسپانيا گوش دهد و ترجمه آن را به زبان دلخواه خود بر صفحه پيش رو بخواند.
در بخش ديگری واژهها و اصطلاحهای ترجمهناپذير اسپانيايی به زبانهای گوناگون بر صفحهايی ظاهر میشد و در كنار آن دست الكتريكی خوشنويسی قرار داشت. ديداركننده میتوانست به شمارهای كه بر دست ديده میشد، بيت دلخواهی از شاعری به زبان زادگاه خود از راه تويیتر مخابره كند و آن دست اين بيت را بر روی كاغذ میآورد.
تالار ويژه اسپانيا برعكس سالهای گذشته به چراغهای رنگارنگ آراسته نبود و نور طبيعی را از پنجرههای باز به سوی باغ و حياط نمايشگاه میگرفت.
سرانجام سازمان سراسری نابينايان اسپانيا "اونسه" بود كه در اين تالار كتابها و تسهيلات كتابخوانی برای نابينايان را به علاقهمندان نشان میداد.
خانم مارتا رودريگِز نماينده وزارت فرهنگ اسپانيا و سخنگوی تالار ويژه در پاسخ اين پرسش كه ويژگی اين تالار نسبت به تالارهای سالهای گذشته چيست به دويچه وله گفت:
"تبادل فرهنگی از راه ترجمه و بيان ترجمان زبانهای گوناگون به كمك نگاره ها و ارائه متنهای اينچنينی در تالار ما جلوه میكند. در اينجا شما به چهار زبان اسپانيايی، كاتالان، باسكی و گاليسی كتاب و نقشه میبينيد. نقشهها طوری تنظيم شدهاند كه در عين نشان دادن ويژگیهای زبانی و فرهنگی برای ورود به محدوده زبانی ديگر مرزهای بازی دارند. امسال بيش از ۲۰۰ نويسنده و سراينده و بيش از ۳۰۰ نمايشگر و دست اندركار فرهنگی به نمايشگاه آمدهاند تا گونگونی فرهنگی در اسپانيا را نشان دهند و بر آن تأکيد كنند".
اقليتها در صدر كار
جايزه صلح كتابداران و كتابفروشان آلمان امسال به مِت ميك لوريسون نويسنده جوان سويسی تعلق گرفت كه در رمان خود "خوننامه" Blutbuch به زندگی يك فراجنسيتی پرداخته است. افزون بر اين دستاندركاران نمايشگاه برنامههای بسياری برای پشتيبانی از اقليتهای جنسی، جسمی، قومی، آيينی و ... تهيه ديده بودند.
خانم زابينه لونِر گزارشگر فرهنگی راديو در فرانكفورت كه نابينا است، آثار نويسندگانی را در تاريكی محض برای علاقهمندان میخواند، دستياران ويژه توانخواهان را به هركجا كه میخواستند میبردند و در بسياری از غرفه ها كتابها را برای توانخواهان دسترسپذير كرده بودند.
حضور پررنگ ايران در غياب غرفه های فرمايشی
در حالی كه سخنگويان رسمی نمايشگاه اعلام كردند كه از حضور غرفههای ايرانی زير نظارت رژيم جلوگيری كردهاند، يكی از ناشران كه نخواست نامش اعلام شود ادعا كرد "خود ما از شركت در نمايشگاه انصراف داديم". از سوی ديگر اين ناشر و چند ناشر ديگر بخشی از كتابهايشان را به "انتشاراتی عازم" از افغانستان سپرده بودند كه بيشتر كتابهای نفيس آراسته مانند ديوان حافظ، گلستان سعدی و شاهنامه فردوسی بودند.
سرپرست نشر عازم در پاسخ اين پرسش كه چه آثار تازهای از افغانستان به دستش رسيده گفت:
"من دو سال است كه از افغانستان برآمدهام و با وجود طالبها ديگر چه كتاب تازهای؟ تازهترينهای ما دو سال پيش منتشر شدهاند."
در پاسخ اين پرسش كه شركت آزاد نشر عازم چگونه ممكن شده، سرپرست غرفه گفت:
"خوشبختانه كشوری كه به رسميت شناخته نشده، اهرمهای كنترل هم ندارد. سفارتی نيست كه بخواهد سوال و جواب كند يا ايرادی بگيرد. ما هم هر كتابی را كه داشتهايم به نمايش گذاشتهايم".
در غياب غرفههای ايرانی اما جای ايران در نمايشگاه خالی نبود.
در روز چهارشنبه ۱۹ اكتبر دو برنامه سخنرانی پراستقبال در تالار محوطه بيرونی نمايشگاه برگزار شد.
در برنامه نخست، خانمها نرگس اسكندری گرونبِرگ شهردار فرانكفورت، شيلا بهجت و شهرزاد اوستِرِر گزارشگر و نويسنده درباره راهكارهای پشتيبانی از جنبش اخير "زن زندگی آزادی" سخن گفتند و هركدام بر پوشش اطلاعات درباره اعتراضات اخير توسط رسانه ها و شخصيتهای سياسی و فرهنگی تأكيد كردند.
در برنامه دوم كه از سوی انجمن قلم برلين در همان تالار برگزار شد، دِنيز يوجِل سرپرست انجمن قلم گفت:
"خودكامه ها بسيار محكماند اما سرانجام فرو میپاشند."
در اين برنامه ناتالی اميری نويسنده و گزارشگر و بهزاد كريمخانی كارشناس امور خاور ميانه درباره نقش زنان در اعتراضات اخير سخن گفتند و بر ديرپايی اين اعتراضات تأكيد كردند.
برنامههای ديگر و پايان
به هنگام برگزاری نمايشگاه كتاب برنامههای بسياری در سراسر شهر فرانكفورت اجرا شدند.
در روز جمعه ۲۱ اكتبر كتابخوانی بازماندگان جانباختگان پرواز ps-752 در كنار نمايشگاه جهانی برگزار شد و از جمله نرگس اسكندری شهردار فرانكفورت هم در اين نشست شركت كرد.
حامد اسماعيليون از بنيانگذاران انجمن پشتيبانی از دادخواهان اين پرواز، پيش از خواندن كتاب "اين بايد نوشته نمیشد" كه خاطرات بازماندگان آن قربانيان است گفت:
"وقتی ما از سوی انجمنمان با مقامات رسمی كانادا صحبت میكنيم به يادشان میآوريم كه اگر شما پس از كشته شدن زهرا كاظمی در رابطه با حكومت ايران درست واكنش نشان میداديد، سقوط هواپيمای اوكراين پيش نمیآمد. اگر در آن مسأله درست واكنش نشان میداديد، مهسا امينی كشته نمیشد."
هرچند امسال نمايشگاه با ۱۸۰ هزار ديداركننده و ۴۰۰۰ نمايشگر، توانست نسبت به سالهای پيش از كرونا تنها نيمی از علاقهمندان به كتاب و نوشتار را به فرانكفورت بكشاند ولی گردانندگان و ناظران اين رويداد فرهنگی را مثبت ارزيابی كردند.
يورگِن بوس سرپرست نمايشگاه در پايان، نمايشگاه جهانی كتاب امسال را واكنش لازم و درستی به اوضاع و شرايط پيچيده و نابسامان جهان سياست و فرهنگ ارزيابی كرد و وُلُديمير زِلِنسكی رئيس جمهور اوكراين در پيام مستقيم ويدئويی خود در اين باره گفت:
"دانش يعنی پاسخ. پاسخ به كسانی كه میترسند، كسانی كه تحريف میكنند و كسانی كه نمیتوانند باور كنند. كتابها، اسناد، مقاله ها و گزارشها همه اين پاسخها هستند".
ميهمان افتخاری سال آينده نمايشگاه كتاب كشور اسلوونی خواهد بود.
برندگان جایزه صلح ناشران آلمان در قرن ۲۱ از آسیه جبار تا آن اپلباوم
جایزه صلح ناشران آلمان از سال ۱۹۵۰ در حاشیه نمایشگاه کتاب فرانکفورت به نویسندگان تاثیرگذاری اعطا میشود که در راستای زندگی صلحآمیز انسانها فعالیت میکنند. روایتی تصویری از برندگان این جایزه از سال ۲۰۰۰ تا کنون.
عکس: Angel Navarrete/IMAGO/El Mundo
آن اپلباوم (۲۰۲۴)
جایزه صلح نشران آلمان در سال ۲۰۲۴ به اپلباوم، روزنامهنگار، ستوننویس و تاریخنگار آمریکایی لهستانی رسید. شورای گزینش اتحادیه ناشران آلمان در استدلال انتخاب این چهره فرهنگی به عنوان برنده سال ۲۰۲۴ تصریح کرد، "در دورانی که ارزشها و دستاوردهای دموکراسی بیش از پیش مورد تمسخر و حمله قرار میگیرند، نوشتهها و آثار او [آن اپلباوم] سهمی مهم در راه حفظ دموکراسی و صلح محسوب دارند".
عکس: Angel Navarrete/IMAGO/El Mundo
سلمان رشدی (۲۰۲۳)
اتحادیه ناشران آلمان جایزه صلح خود در سال ۲۰۲۳ را به سلمان رشدی اهدا کرد. رشدی از زمان انتشار کتاب "آیات شیطانی" بیش از سه دهه است که با تهدید به مرگ مواجه است، در سال گذشته از یک حمله جان بدر برد. آیتالله خمینی در فتوایی خواستار کشتن او و هر کسی شد که در انتشار این کتاب دست داشت و برای آن جایزه تعیین کرد. این فتوا هیچگاه رسماً لغو نشد.
عکس: Andrew Matthews/AP/picture alliance
سرهی ژادان (۲۰۲۲)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۲۲ به سرهی ژادان، شاعر، نویسنده و مترجم اوکراینی تعلق گرفت. بنیاد جایزه صلح ناشران آلمان در رستای تصمیم خود اعلام کرد، این نویسنده ۴۸ ساله اوکراینی به خاطر آثار هنری برجستهاش و همچنین به دلیل رویکرد انساندوستانهاش به شهروندان در جنگ و کمک به آنها با به خطر انداختن جانش مورد تقدیر قرار میگیرد. ژادان در منطقه لوهانسک به دنیا آمده است.
عکس: Wolfgang Rattay/REUTERS
تسیتی دانگارمبگا (۲۰۲۱)
جایزه صلح انجمن ناشران آلمان در سال ۲۰۲۱ به "تسیتی دانگارمبگا" نویسنده، فیلمساز و فعال مدنی اهل زیمبابوه رسید. خانم دانگارامبگا امروزه یکی از مطرحترین فیلمسازان زیمبابوه است و موضوع خشونت علیه زنان از محورهای کار اوست. او همچنین از زنان فیلمساز جوان در کشورش حمایت میکند و از سال ۱۹۹۰شرکت تولید فیلم Nyeria" را تاسیس کرده است.
عکس: Sebastian Gollnow/dpa/picture alliance
آمارتیا سن (۲۰۲۰)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۲۰ به آمارتیا سن، اقتصاددان و فیلسوف هندی اهدا شد. به اعتقاد هیئت داوران اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان "فعالیت الهامبخش سن فراخوانی است برای تقویت و ترویج گونهای از فرهنگ تصمیمگیری سیاسی که بر احساس مسئولیت در قبال دیگران استوار است و از هیچ کس حق تصمیمگیری را نمیگیرد". برخی آثار این فیلسوف که برنده جایزه نوبل اقتصاد نیز است، به فارسی برگردانده شدهاند.
عکس: Anindito Mukherjee/EPA/dpa/picture alliance
آلیدا و یان آسمن (۲۰۱۸)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۸ به آلیدا و یان آسمن، دو فرهنگشناس آلمانی، اعطا شد. آلیدا آسمن (راست در تصویر)، ادیب و فرهنگشناس، با پژوهشهایش در زمینه فرهنگ یادآوری و عدم فراموشی به شهرت رسیده است. همسر او، یان آسمن، به عنوان مصرشناس، آثاری آفریده که به درک کشمکشهای فرهنگی و مذهبی معاصر در سراسر دنیا کمک کرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dedert
سباستیائو سالگادو (۲۰۱۹)
برنده جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۹ نه ادیب و نویسنده بود و نه سیاستمدار یا روزنامهنگار. اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان این جایزه معتبر را به "سباستیائو سالگادو" اهدا کرد؛ عکاس مشهور برزیلی که پاسداری از طبیعت، دلمشغولی اصلی او بوده است. سوژهها و عکسهای منحصر به فرد سالگادو همان چیزی است که او را از دید داوران، سزاوار دریافت جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۹ کرد.
عکس: Getty Images/T. Lohnes
مارگارت اتوود (۲۰۱۷)
برندهی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۷ مارگارت اتوود، نویسندهی بنام کانادایی است. در توضیح اتحادیه ناشران آلمان در راستای انتخاب اتوود به عنوان برندهی سال ۲۰۱۷ آمده است که این نویسندهی ۷۷ سالهی کانادایی در رمانها و آثار غیرداستانیاش "همواره شم سیاسی و حساسیت بالای خود برای تحولات و جریانهای نامحسوس و خطرناک" را به نمایش گذاشته است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dedert
كارولین امکه (۲۰۱۶)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۶ به کارولین امکه Carolin Emcke تعلق گرفت. امکه نویسندهای است که با تمام وجود علیه نفرت و چند قطبی شدن جامعه مبارزه میکند. برای او امر خصوصی و امر سیاسی از یکدیگر جداییناپذیرند. کارولین امکه (متولد سال ۱۹۶۷) سالهاست که با کتابها، مقالهها و سخنرانیهایش علیه تفکر جزمی و چند قطبی شدن جامعه مبارزه میکند.
عکس: picture alliance/dpa/A.Dedert
نوید کرمانی (۲۰۱۵)
برندهی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۵ نوید کرمانی بود که در سالهای اخیر آثار متعددی منتشرکرده است. دین و زندگی در جوامع چندفرهنگی و همچنین جایگاه فردیت در دنیای مدرن از مشغلههای ذهنی نوید کرمانی است. ناشران آلمان از او به عنوان "یکی از مهمترین صداها در جامعه آلمان" یاد کرده و معتقدند که کرمانی از جامعه آلمان میخواهد که زندگی صلحآمیز انسانها با پیشنههای ملی و مذهبی متفاوت را میسر کند.
عکس: picture alliance/dpa/T. Frey
جرون لنیر (۲۰۱۴)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۴ به جرون لنیر، نویسنده آمریکایی و یکی از پیشگامان تحقیق در فضای مجازی اهدا شد. از جمله آثار مهم او "شما ابزار نیستید" نام دارد که به اثرات منفی اینترنت در جامعه مدرن میپردازد. به اعتقاد لنیر دنیای دیجیتال باید ساختاری بیابد که هم حقوق فردی را محترم شمارد و هم مشارکت همگانی را ترویج کند. استفاده و سوءاستفاده از دانش و داده در اینترنت از دیگر موضوعات آثار او است.
عکس: REUTERS/K. Pfaffenbach
سوتلانا آلکسیویچ (۲۰۱۳)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۳ به سوتلانا آلکسیویچ از بلاروس تعلق گرفت که در سال ۲۰۱۵ نیز جایزه نوبل ادبی را از آن خود کرد. این نویسندهی منتقد به ویژه برای خلق آثاری به شهرت رسیده که در آنها به پیامدهای فاجعه اتمی در نیروگاه چرنوبیل و نیز جنگ شوروی در افغانستان پرداخته است. از مستندنگاریهای دقیق این نویسنده میتوان دریافت که در امپراتوری الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور روسیه سفید، چه میگذرد.
عکس: picture-alliance/dpa
لیائو ییوو (۲۰۱۲)
اتحادیه ناشران آلمان جایزه صلح در سال ۲۰۱۲ را به لیائو ییوو، شاعر و نویسنده چینی، اعطا کرد. او به خاطر آثار انتقادیاش که در چین ممنوع هستند، چند سال نیز در زندان به سر برد. اتحادیه ناشران آلمان دلیل برگزیدن لیائو ییوو به عنوان برنده این جایزه را "زبان قوی و بیریای" این نویسنده خواند که در مقابله با سرکوبهای سیاسی، به زبان شنوای محرومان چین بدل شده است.
عکس: dapd
بوعلام صنصال (۲۰۱۱)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۱ به بوعلام صنصال نویسنده الجزایری تعلق گرفت. اتحادیه ناشران آلمان انتخاب او در آن سال را پیامی به جنبش دموکراسیخواهی در الجزایر خوانده و "روایتهای شورانگیز و همدلی درونی او در محترم شمردن فرهنگها و فهم تبادلات فرهنگی" را دلیل شایستگی او برای کسب این جایزه دانسته بود. صنصال از روشنفکرانی است که بیپرده از شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم در الجزایر انتقاد میکنند.
عکس: picture-alliance/dpa
دیوید گروسمن (۲۰۱۰)
برندهی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۰ دیوید گروسمن، نویسنده اسرائیلی بود. او در آثار خود بهگونهای همهسویه به مسائل و رویدادهای خاورمیانه میپردازد و راهی برای مقابله با جنگ و احساس ناتوانی در برابر آن میجوید. به باور گروسمن علیرغم دشواری دستیابی به صلح نباید از سخن گفتن در بارهی آن دست شست. او معتقد است، کسانی که از رسیدن به صلح ناامید شدهاند، "مغلوب و تسلیم خشونت و تلخی جنگ شدهاند".
عکس: picture-alliance/dpa
کلادیو ماگریس (۲۰۰۹)
کلادیو ماگریس، نویسنده و فیلسوف ایتالیایی جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۰۹ را به دست آورد. او در بسیاری از کتابهای خود از جمله در مشهورترین اثر خود که "دانوب، سرگذشت یک رودخانه" نام دارد، به اسطورههای سیاسی جهان غرب پرداخته است. به اعتقاد اتحادیه ناشران آلمان، ماگریس در آثار خود به بهترین شکل به سرنوشت مشترک اروپا پرداخته و سنتهای باارزش اروپا را در کنار تنوع فرهنگی آن نشان داده است.
عکس: Getty Images/AFP/H. Guerrero
آنزلم کیفر (۲۰۰۸)
جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۰۸ به آنزلم کیفر(Anselm Kiefer)، نقاش و مجسمهساز آلمانی تعلق گرفت که "خاطره" برای نمونه در ارتباط با فاجعه هولوکاست موضوع اصلی آثار اوست. "هویت ملی" از دیگر مشغلههای ذهنی این هنرمند آلمانی است. آثار عظیم او با مواد و مصالح گوناگونی چون کاه، سفال، سرب، لاک الکل، خاکستر، گلها و گیاهان خلق شده است.
عکس: picture-alliance/dpa
ساول فریدلندر (۲۰۰۷)
در سال ۲۰۰۷ جايزه صلح ناشران آلمان به ساول فريدلندر، تاريخدان اسرائيلىآمريكايى تعلق گرفت که از پژوهشگران صاحبنام فاجعه هولوکاست است. خانواده او مانند هزاران يهودى ديگر در اردوگاه آشويتس به قتل رسيدند. هيچ مورخ ديگرى مانند فريدلندر تا به اين حد به نگارش خاطرات و تاريخ هولوكاست نپرداخته است. به اعتقاد اتحاديه ناشران آلمان فریدلندر "به فغان و فرياد خاكستر انسانهاى سوزانده شده، نام و نشان بخشيد".
عکس: picture-alliance/dpa
ولف لپنيز (۲۰۰۶)
جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۶ به ولف لپنيزWolf Lepenies ، جامعهشناس و پژوهشگر آلمانی اهدا شد که هنر را همواره در پيوند با مسئوليتهای اجتماعی میبيند. لپنيز معتقد است که "فرهنگ بايد هميشه مداخله كند، همان گونه كه هميشه مداخله كرده يا بايد میكرده است". برخورد میان فرهنگ و سیاست و نیز برخورد میان "کار فکری روشنفکر" و مسئولیت اجتماعی او از موضوعات محوری آثار این اندیشمند آلمانی است.
عکس: AP
اورهان پاموک (۲۰۰۵)
اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۵ جایزه صلح خود را به اورهان پاموک نویسنده برجسته ترکیه اهدا و در استدلال این انتخاب اعلام کرد، او آثاری آفریده که "اروپا و ترکیه اسلامی را به یکدیگر نزدیک میکند، به دفاع از حقوق انسانها و اقلیتها برمیخیزد و همواره در برابر مسائل سیاسی کشورش موضعگیری میکند. اورهان پاموک را "داستانسرای پسامدرن" میدانند که آثارش پر از تصاویر، استعارهها و گفتارهای دوپهلوست.
عکس: picture-alliance/AA
پیتر استرهازی (۲۰۰۴)
برندهی جایزه صلح اتحادیه نشران آلمان در سال ۲۰۰۴ پیتر استرهازی، نویسندهی مجاری بود. استرهازی که از چهرههای سرشناس ادبیات معاصر مجارستان محسوب میشود، در سال ۲۰۰۰ با انتشار "هارمونیهای آسمانی" شهرت جهانی کسب کرد. این اثر تاریخی درباره خانوادهی اصیلی است که استرهازی سرگذشت و فراز و نشیبهای این خانواده را در زمان روی کار آمدن حکومت کمونیستی روایت میکند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dedert
سوزان سونتاگ (۲۰۰۳)
اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۳ با جایزه صلح از سوزان سونتاگ، نویسندهی سرشناس آمریکایی به خاطر تلاش او "در جهان تصاویر جعلى و حقایق تحریفشده" براى "حرمت اندیشهى آزاد" تقدیر کرد. سونتاگ از منتقدان جنگ عراق و سیاستهاى سلطهجویانه آمریکا بود. آثار این نویسنده فقید به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شده و عرصههاى گوناگونى از رمان گرفته تا رسالهنویسى و از نمایشنامه گرفته تا سناریونویسى را در برمىگیرند.
عکس: picture alliance/U. Baumgarten
چینوآ آچهبه (۲۰۰۲)
چینوآ آچهبه نویسنده فقید نیجریهای که در کنار نویسندگانی چون نادین گوردیمر (آفریقای جنوبی) و بن اکری (نیجریه) از مهمترین چهرههای ادبی آفریقا محسوب میشود، در سال ۲۰۰۲ جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان را دریافت کرد. او به "پدر ادبیات آفریقا" شهرت داشت. "چیزها از هم میپاشند" از مهمترین آثار آچهبه است که به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شده و میلیونها نسخه از آن به فروش رسیده است.
عکس: picture-alliance/AP
یورگن هابرماس (۲۰۰۱)
در سال ۲۰۰۱ یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعهشناس نامدار آلمانی جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان را کسب کرد. هابرماس یکی از بانفوذترین اندیشمندان آلمانی محسوب میشود و در مباحث فلسفی، اجتماعی و سیاسی آلمان و اروپا نقش مهمی ایفا میکند. او در آثارش به دگرگونیها و چالشهای دنیای مدرن میپردازد. هابرماس از چهرههای برجسته فلسفه است که بهشکل فعال و قاطعانه در بحثهای مربوط به سیاستهای روز مشارکت دارند.
عکس: Getty Images/AFP/L. Gouliamaki
آسیه جبار (۲۰۰۰)
آسیه جبار، نویسنده فقید الجزایری که یکی از برجستهترین نویسندگان کشورهای شمال آفریقا محسوب میشود، برندهی جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان در سال ۲۰۰۰ بود. استقلال الجزایر، استعمار فرانسه و برابری حقوقی زن و مرد از موضوعات محوری آثار آسیه جبار است که در زادگاهش، الجزایر به عنوان نماد آزادی زنان شناخته شده است.