مسائل عمده‌ای که در سه روز کنفرانس امنیتی مونیخ مورد بحث سخنرانان بود، عبارت بودند از: ضرورت اصلاح ساختار ناتو، مشکلات افغانستان، برنامه‌ی اتمی ایران و موضوع خلع سلاح.

رفرم در ناتو

اصلاح ساختار ناتو از موضوعاتی بود که در سخنرانی کسانی چون آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور فرانسه توجه ویژه‌ای به آن شده بود.

ناتو در آوریل آینده شصتمین سال موجودیت خود را جشن می‌گیرد. ۲۷ کشور عضو این اتحادیه در روزهای سوم و چهارم آوریل در شهرهای آلمانی و فرانسوی "کهل" و "استراسبورگ" گرد می‌آیند تا درباره‌ی استراتژی آینده‌ی این اتحادیه بحث کنند. در این ارتباط بحث بر سر این است که "ناتو در کجا و چه زمانی باید احساس مسئولیت کند؟"

جو بایدن، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا مایل است ناتو تا آنجا که ممکن است سازمان منعطفی باشد وهمواره در کنار غول نظامی آمریکا بایستد. اما آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور فرانسه خواهان تقویت نقش اروپا در اتحادیه ناتو از طریق همکاری‌های تنگاتنگ با یکدیگر هستند

در مناقشه با آمریکا در ارتباط با عضویت گرجستان و اوکراین در ناتو، رئیس جمهور فرانسه خاطرنشان کرد که این کشورها باید قابلیت خود را به عنوان شرکای قابل اعتماد در ناتو به اثبات برسانند. آمریکا طرفدار عضویت این دو کشور در ناتو هستند. روسیه با این امر به شدت مخالف است و موضوع گسترش ناتو به شرق اروپا، یکی از تنش‌هایی است که بر روابط غرب با روسیه سایه انداخته است.

افغاستان

افغانستان همچنان یکی از مشکلات واقعی جامعه‌ی بین‌المللی باقی می‌ماند. نیروی ۵۵ هزاری نفری ناتو که تحت عنوان نیروهای تامین امنیت (آیساف) در این کشور حضور دارند، هنوز نتوانسته‌اند اوضاع در افغانستان را در کنترل خود بگیرند. گروه اسلام‌گرا و افراطی طالبان همچنان به عملیلت تروریستی خود ادامه می‌دهد.

ایالات متحده‌ی آمریکا اکنون می‌خواهد استراتژی خود در افغانستان را مورد بازبینی قرار دهد: شمار سربازان افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی بیشتر می‌شود. این تغییرات مورد علاقه‌ی آنگلا مرکل صدراعظم آلمان است. زیرا تاییدی بر استراتژی در پیش‌گرفته شده از سوی آلمان در افغانستان است که ماموریت‌های نظامی را با فعالیت‌های بازسازی توام کرده و بر آن است که در میان‌مدت کارها باید به خود افغان‌ها واگذار شود.

به خاطر کندی پیشرفت امور، حامد کرزای، رئيس‌جمهور افغانستان موقعیت خود را، بیش از همه در نزد ‌آمریکائیان، از دست داده است. کرزای در کنفرانس مونیخ گفت، خواهان آشتی با همه‌ی افراد میانه‌روی طالبان است. کرزای افزود، بدون این آشتی نمی‌توان در افغانستان به صلح دست یافت و ناتو نمی‌تواند موفقیتی حاصل کند. این سخن تازه‌ای در این کنفرانس بود.

ایران

جو بایدن در کنفرانس مونیخ تصریح کرد که ایران باید تضمین کند که قصد ساختن بمب اتمی ندارد. اگر چنین شود آنگاه این کشور می‌تواند هم از نظر سیاسی و هم اقتصادی منتفع گردد.

اما اگر ایران در موضع خود سرسختی نشان دهد، آنچنان که رهبران آلمان، فرانسه و بریتانیا و نیز آمریکا اعلام کردند، با تحریم‌های شدیدتر از سوی شورای امنیت سازمان ملل روبرو خواهد شد.

با این‌حال علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی که در راس هیاتی بلندپایه در کنفرانس مونیخ شرکت داشت، در سخنان خود تفاهمی نشان نداد. او گفت، هیچ کس حق ندارد در امور داخلی کشورش دخالت کند. لاریجانی در کنفرانس گفت که قتل ۶ میلیون یهودی توسط نیروهای فاشیستی در جریان جنگ جهانی دوم را نه تأیید و نه تکذیب می‌کند.

علی لاریجانی اما در گفت‌وگوهای جداگانه با دو نشریه‌ی آلمانی‌زبان – "اشپیگل آنلاین" و "زود دویچه سایتونگ" اعلام کرد، کشورش برای مذاکره با دولت جدید آمریکا آماده است.

لاریجانی به زود دویچه سایتونگ گفت، اگر طرفین از تاکید مداوم بر مواضع خود دست بردارند، مناقشه‌ی اتمی ایران مشکل غیرقابل‌حلی نیست. او افزود، ایران آماده است بدون پیش‌شرط گفت‌وگو کند، اما تنها یک لحن دوستانه از سوی دولت اوباما کافی نیست.

خلع سلاح

ضرورت روی‌آوردن ناتو و روسیه به دور جدیدی از مذاکرات کاهش تسلیحات موضوع دیگر سخنرانی‌های کنفرانس مونیخ بود. این علامت امیدوارکننده در مونیخ داده شد که ایالات متحده‌ی آمریکا و روسیه بازهم می‌توانند با یکدیگر گفت‌وگوهای مسئولانه‌ای داشته باشد، حتی در مورد نابودی دستکم بخشی از زرادخانه‌های هسته‌ای خود. نمایندگان آمریکا در سخنان خود در این زمینه‌، کلمات آرامش‌بخشی را به کار می‌بردند.

پاسخ مسکو نیز در این باره علاقمندانه بود. احتمالا روسیه تصویب قرارداد کاهش سلاح‌های متعارف در اروپا را بار دیگر در دستور کار خود قرار خواهد داد.