هیئت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سرپرستی اولی هاینونن، معاون مدیر کل آژانس، صبح روز دوشنبه (۲۱ آوریل / ۲ اردیبهشت) وارد تهران شد. هدف اعلام‌شده سفر این هیئت، گفت‌وگو با مقامات ایرانی در باره‌ی برخی از برنامه‌های پژوهشی جمهوری اسلامی است. گفته می‌شود که پروژه‌های پژوهشی حساسیت‌برانگیز به تولید سلاح‌های اتمی مربوط می‌شوند. سخن‌گوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ملیسا فلمینگ، روز جمعه، ۲۰ آوریل، این خبر را تأئید کرد.

مطالعات برای دستیابی به بمب اتمی؟

مذاکرات نمایندگان آژانس بین‌المللی با مقامات مسئول ایرانی بعد از ظهرروز دوشنبه آغاز شد. سرپرست گروه ایرانی مذاکره‌کننده جواد وعیدی معاون امنیت بین‌الملل دبیر شورای عالی امنیت ملی است.

به گزارش خبرگزاری‌ها، نمایندگان آژانس در مذاکرات خود در تهران ، از مقامات ایرانی می‌خواهند ، در مورد یک سری از پروژه‌های فرآوری اورانیوم، آزمایش‌‌های انفجاری و تغییر در ساختمان موشک به‌منظور حمل کلاهک، توضیح دهند. بنابر ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این گونه مطالعات برای دستیابی به بمب اتمی صورت می‌گیرد.

کارشناسان آژانس بین‌المللی هم‌چنین خواهان آنند که مقامات ایرانی توضیح دهند، به چه دلیل آزمایش‌های انفجاری خود را در چاه‌هایی که ۴۰۰ متر ژرفا داشته‌اند، انجام داده‌اند. محمد البرادعی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در آخرین گزارش خود که در ماه فوریه منتشر ساخت، نوشته است که: «این اقدام‌ها در کار پژوهش و ساخت اسلحه‌ی هسته‌ای دارای اهمیت‌اند.»

"مدارک تقلبی"

مدارک و نقشه‌های تکنیکی‌ای که مبنای گزارش البرادعی قرار گرفته‌اند، از سوی سازمان‌های امنیتس کشورهای مختلف در اختیار این آژانس گذاشته‌ شده‌اند. بخشی از این مدارک، حاصل بررسی‌ها و بازدیدهای نمایندگان آژانس بوده است و قسمت دیگر در یک کامپیوتر دستی (لپ تاپ) در ایران یافت‌شده، به‌دست آمده‌اند.

ایران صحت این مدارک را رد می‌کند، ولی تا به حال دست به اقدامی در جهت روشن ساختن این موضوع نزده است. اولی هاینونن، می‌کوشد در دیدار خود از تهران، محمل مناسبی برای گفت‌وگو درباره‌ی این مسائل بیابد. به این ترتیب، مسئله‌ی اصلی آژانس بین‌المللی در حال حاضر، نه غنی‌سازی اورانیوم، بلکه روشن‌ساختن چگونگی برنامه‌های تحقیقاتی ایران است. یکی از دیپلمات‌های نزدیک به آژانس می‌گوید: «اگر این مدارک واقعاً تقلبی هستند، تهران باید کمک کند که تقلبی بودن آن‌ها به اثبات برسد.»

روایت ایران از مضمون مذاکرات

رسانه‌های ایران این موضوع را با صراحت طرح نمی‌کنند که هیئت کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بررسی موارد مشکوک به ایران آمده‌اند.

یک منبع آگاه دیگر به خبرنگار سیاسی ایرنا گفته است که هیئت اعزامی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازدیدی از تاسیسات هسته‌ای نخواهد داشت و پس از مذاکرات دو روزه خود با مقامات ایرانی، روز چهارشنبه تهران را ترک خواهند کرد.

بنابر گزارش ایرنا یک مقام مسئول ایرانی هدف از سفر هاینونن به تهران را مذاکره درباره پیشرفت همکاری‌ها میان ایران و آژانس دانسته است.

بنابر همین گزارش این مقام مسئول در عین حال انجام مذاکره درباره "مطالعات ادعایی" را رد نکرده، اما باتأکید گفته است: «از نظر جمهوری اسلامی ایران مطالعات ادعایی پایان یافته و تهران ارزیابی خود را در این زمینه به آژانس ارایه کرده است.»