اگر همه چیز طبق برنامه‌‌ پیش می‌رفت، قرار بود در سال ۲۰۱۰ میلادی، جشن دهمین سال تغییر ساختار آموزشی اروپا برگزار شود. ایجاد نظام آموزشی مشترک در سرتاسر اروپا و به تبع آن تغییر مقاطع تحصیلی در آلمان از کارشناسی ارشد پیوسته به کارشناسی و کارشناسی ارشد ناپیوسته از اهداف این طرح عنوان شده بود. طرحی که به پروسه بولونیا (Bologna process)، شهرت یافت.

در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی پیش بینی شده بود، پروسه بولونیا پس از ده سال با موفقیت به پایان رسد. مسوولان آموزشی در کشورهای اروپایی اما در برآورد تازه‌ای، ده سال دیگر برای به نتیجه رسیدن پروسه بولونیا زمان در نظر گرفته‌اند. منتقدان این طرح معتقدند که جنبه‌های اجتماعی و آموزشی طرح به فراموشی سپرده شده است. علاوه بر این تغییر مقاطع تحصیلی نیز به طور کامل صورت نگرفته است. در دانشگاه‌های آلمان نیز با وجود اینکه ثبت نام در دوره‌های آموزشی سابق (کارشناسی ارشد پیوسته) تقریبا نا ممکن است، هنوز هم تمامی رشته‌های تحصیلی به فرم جدید و پیش بینی شده در طرح بولونیا در نیامده‌اند.

اعتصابات دانشجویی در آلمان و پاسخ مسوولان

همین کاستی‌ها اعتراضات و اعتصابات دانشجویی را طی ماه‌های گذشته در دانشگاه‌های سرتاسر آلمان به همراه داشته است. آنته شاوان، وزیر علوم آلمان به تازگی اعلام کرده است که قصد دارد با همفکری و همکاری دانشجویان و مسوولان آموزشی و با توجه به نیازهای مطرح شده از سوی دانشجویان، اصلاحات آموزشی را با سرعت بیشتری به پیش برد. علاوه بر این وزیر علوم آلمان تصمیم دارد در واکنش به اعتصابات دانشجویی در زمستان گذشته کنفرانس بین‌المللی بولونیا را این بار به دعوت آلمان و در برلین برگزار کند.

گفتنی است، بخشی از این تحولات در حال حاضر در دانشگاه‌های آلمان در حال انجام است. مدیران گروه در رشته‌های مختلف با هماهنگی روسای دانشکده‌ها، جلساتی را در دانشگاه‌های آلمان با حضور نمایندگان دانشجوها برگزار می‌کنند و از این طریق علاوه بر آشنایی نزدیک‌تر با نیازها و انتقادات دانشجویان‌، از پیشنهادات آنان در جهت اصلاحات آموزشی در این کشور نیز بهره می‌گیرند. این اقدامات در حال حاضر در جریان است، اما با وجود این بسیاری از منتقدان پروسه بولونیا معتقدند، تا زمانی که مقطع لیسانس به طور مشترک در تمامی کشورهای اروپایی ایجاد نشود و دانشجویان برای تحصیل مجبور به ترک کشورشان باشند و از همه مهم‌تر تا زمانی که دانش‌آموختگان مقطع لیسانس در بازار کار به رسمیت شناخته نشوند، این اعتراضات ادامه خواهد داشت.

در حال حاضر ۴۷ کشور عضو پروسه بولونیا هستند که اصلاحات آموزشی نام‌برده به صورت هم‌زمان در این کشورها صورت می‌گیرد. به تازگی کشور قزاقستان نیز به جمع سایر اعضا پیوسته است.

KB/SJ