نشست دو روزه‌ی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه ۲۶ نوامبر (۵ آذر) در وین آغاز شده و تا پایان روز جمعه ۲۷ نوامبر ادامه دارد. در این نشست علاوه‌ بر بررسی آخرین گزارش محمد البرادعی درباره ایران، قطعنامه‌ای نیز بررسی و احتمالا تصویب می‌شود که از سوی پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان تهیه و ارائه شده است.

آخرین گزارش البرادعی درباره ایران روز ۱۶ نوامبر (۲۵ آبان) در اختیار شورای حکام آژانس قرار گرفت. این گزارش نسبت به گزارشهای پیشین البرادعی محتوای تندتر و انتقادی‌تر دارد.

البرادعی در گزارش جدید عدم اطلاع به‌موقع ساخت مرکز اتمی فوردو را مغایر با تعهدات ایران در برابر آژانس اعلام کرده و گفته است، تاخیر ایران در ارائه چنین اطلاعاتی به آژانس، به اعتمادسازی کمکی نمی‌کند. بنابر گزارش البرادعی، توضیحات ایران در مورد هدف ساخت تاسیسات فوردو و زمان‌بندی طراحی و ساخت آن نیازمند شفاف‌سازی است.

در گزارش همچنین گفته می‌شود که ایران فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی یا کار در زمینه پروژه‌های مربوط به آب سنگین را که درخواست‌ شورای امنیت بوده، تعلیق نکرده است. شورای امنیت در چندین قطعنامه، از ایران خواسته‌ است غنی‌سازی اورانیوم و پروژه‌ی آب سنگین را متوقف کند. یکی از محصولات فرعی پروژه‌ی آب سنگین اراک، پلوتونیوم است که بطور مستقیم قابل استفاده در ساخت بمب اتمی است.

البرادعی می‌گوید ایران علیرغم درخواست آژانس و تقاضاهای شورای امینت، "پروتکل الحاقی" را امضا نکرده و برای شفاف‌سازی ابعاد احتمالا نظامی برنامه‌ی اتمی‌اش با آژانس همکاری نکرده است. پروتکل الحاقی امکان دسترسی کامل کارشناسان آژانس به تاسیسات و مراکز هسته‌ای و نیز بازرسی‌های سرزده از آنها را فراهم می‌آورد.

به اعتقاد البرادعی، تا زمانی که ایران پروتکل الحاقی را اجرا نکرده و مسائل باقیمانده درباره‌ی ابعاد و اهداف برنامه‌ی اتمی خود را از طریق مذاکرات اساسی روشن نسازد، آژانس در موقعیتی نخواهد بود که بتواند تضمینی معتبر در مورد نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران ارائه نماید.

قطعنامه‌ی پیشنهادی گروه شش

پیش‌نویس قطعنامه‌ی پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان دو روز پیش به شورای حکام آژانس ارائه شده است. در این قطعنامه، از ایران خواسته شده در باره‌ی اهداف و جزئیات مرکز اتمی فوردو اطلاع‌رسانی کند. این قطعنامه هم‌چنین از ایران می‌خواهد به همه‌ی پرسش‌های آژانس درباره برنامه‌ی اتمی‌اش پاسخ دهد.

مرکز اتمی جدید ایران در نزدیکی روستای فوردو و در یک صد کیلومتری جنوب تهران قرار دارد. این تأسیسات در تونلی در دل کوه‌ها ساخته شده و هنوز عملیاتی نشده است. ابعاد کوچک تاسیسات و نیز قرار گفتن آن در دل کوه‌ها و کنترل سپاه پاسداران بر آن، این گمان را در میان غربی‌ها دامن زده که این مرکز اهدافی نظامی دارد و قرار است در آن اورانیوم مورد نیاز برای مصرف نظامی تولید شود.

برخی رسانه‌های غربی نوشته‌اند هنوز هیچگونه ابزارفنی در این مرکز نصب نشده اما گفته می‌شود نصب ۳ هزار دستگاه چرخنده‌ی پیشرفته در آنجا پیش‌بینی شده است. به نوشته‌ی این رسانه‌ها، ایران هنگامی وجود این مرکز را به آژانس خبر داد که اطمینان یافت غربی‌ها از وجود آن مطلع‌اند و قرار است آن را علنی کنند.

ایران ادعا می‌کند ساخت این مرکز از دو سال پیش آغاز شده، ولی البرادعی می‌گوید ساخت این تأسیسات از سال ۲۰۰۲ آغاز شده است هر چند که از سال ۲۰۰۴ فعالیت‌های آن متوقف و مجدداَ از سال ۲۰۰۶ از سرگرفته شده است.

تهدید ایران

در همین‌حال نماینده ایران در آژانس تهدید کرده است که اگر قطعنامه‌ای تند و انتقادی علیه ایران در شورای حکام تصویب شود، این کشور همکاری خود با آژانس را به حداقل ممکن کاهش خواهد داد.

علی‌اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس به روزنامه‌ی آلمانی "زود دویچه سایتونگ" گفته است: «هرگونه قطعنامه علیه ایران می‌تواند فضای مثبت کنونی را به خطر انداخته و پیامدهای طولانی‌مدت داشته باشد.»

روزنامه زود دویچه تسایتونگ نوشته است، قطعنامه‌ی تهیه شده از سوی گروه شش را نماینده‌ی آلمان در آژانس به نشست شورای حکام ارائه می‌کند. هنوز روشن نیست که این قطعنامه تا چه اندازه از حمایت شورای حکام ۳۵ عضوی آژانس برخوردار است. در صورت عدم تصویب قطعنامه در شورای حکام، گروه شش آن را جداگانه منتشر خواهد کرد.

MM/BM