نخستین فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در پرونده قتل رفیق حریری، دلتو مهلیس دادستان عالی آلمانی چندی پیش در مصاحبه‌ای با روزنامه عربی "الحیات" گفت: «تصویر روشنی از کسانی که این انفجار را طراحی کردند» دارد. اما مدارک موجود باید در دادگاه ارائه شود. در حالیکه دو نفری که پس از کناره‌گیری مهلیس، ریاست کمیته بین‌المللی تحقیق در پرونده ترور رفیق حریری را برعهده گرفتند، هرگز با چنین اطمینانی اظهارنظر نکردند.

بررسی این پرونده از آن جهت مشکل است که ‎طرفداران رفیق حریری در لبنان، نه تنها سوریه را متهم می‌کنند که دست‌کم در انفجار بیروت دست‌داشته بلکه حتی معتقدند دولت سوریه دستور ترور حریری را صادر کرده است. اتهامی که سوریه تا کنون آن را رد کرده است. ‎اما سوریه، پس از این جریان حاضر شد نیروهای نظامی خود را از لبنان خارج کند -البته به طور محدود- و با فرستادگان ویژه سازمان ملل ‎همکاری کند. البته از همان ابتدا درخواست برگزاری دادگاه بین‌المللی را نپذیرفت و به جای آن پیشنهاد کرد که خود مظنونان این حادثه را محاکمه کند.

مظنونان پرونده قتل حریری

از این مظنونان تا کنون نامی برده نشده است. در عوض مأموران لبنان، چند لبنانی نزدیک به دولت سوریه ‎را به اتهام همکاری در جریان این قتل دستگیر کردند.

از جمله مهمترین چهره‌های دستگیر شده چهار ژنرال لبنانی هستند که مسئولیت نیروهای پلیس، گارد ریاست جمهوری، ارتش و پلیس مخفی را بر عهده داشتند. به احتمال زیاد، این چهار نفر در دادگاه لاهه حاضر خواهند شد. مگر اینکه دستگاه قضایی لبنان تصمیم دیگری بگیرد. همانطور که ناگهان حکم آزادی سه مظنون دیگر صادر شد. گفته شد که این سه نفر هنگام انفجار در حال گفت‌وگوی تلفنی با امیل ‌لهود رئیس‌جهمور پیشین لبنان و متحد نزدیک سوریه بودند.

انتقال پرونده به دادگاه لاهه

این سه نفر پس از سه سال زندان آزاد شدند و انتظار نمی‌رود که در دادگاه بین‌المللی لاهه در هلند حاضر شوند. دستور آزادی این سه مظنون کمی پیش از آغاز کار دادگاه ویژه قتل رفیق حریری نشان دهنده آن است که بازجویی‌هایی پیشین این پرونده تحت چه فشار و اجباری صورت گرفته است. و درست همین مسئله منجر به تصمیم نهایی شورای امنیت سازمان ملل متحد، برای بررسی این پرونده نه در لبنان بلکه در یک کشور خارجی بی‌طرف شد.

الگوی چنین دادگاهی می‌تواند دادگاه مضنونان انفجار هواپیمای مسافربری پان‌امریکن بر فراز شهر کوچک لاکربی در اسکاتلند باشد. دو لیبیایی متهم به دخالت در این انفجار در دادگاه لاهه در هلند محاکمه شدند، که یکی آزاد و دیگری متهم به حبس ابد شد. اما برخلاف لیبی، سوریه همچنان از همکاری با دادگاه لاهه خودداری می‌کند. رئيس‌جمهوری سوریه بشار اسد که همزمان مصمم به بهبود روابط خود را با دنیای غرب است‌، تلاش می‌کند با پرداخت حداقل هزینه ممکن از جریان این رسوایی خارج شود.

نقش آمریکا و فرانسه

به نظر می‌رسد آمریکا و فرانسه که مایلند سوریه نقش مهمتری در سیاست خاورمیانه برعهده گیرد نیز چنین تمایلی دارد. شایعات حاکی از آنست که نیکلا سارکوزی رئیس‌جمهور فرانسه به بشار اسد اطمینان داده است سوریه را تا جایی که ممکن باشد از جریان دادگاه بیرون نگاه دارد.

تا کنون حتی نام ‎‎۱۱ قاضی این دادگاه هم اعلام نشده است. غیر از اینکه ۴ نفر از آنها لبنانی هستند. اگر قرار باشد محاکمه‌ای صورت گیرد ابتدا باید درخواست فرستادن چهار ژنرال لبنانی به دادگاه لاهه صادر شود. "دیوان ویژه برای لبنان" ۶۰ روز فرصت دارد تا پرونده ترور رفیق حریری را بررسی کند، در حالیکه پیش‌بینی می‌شود بررسی چنین پرونده‌ای دست کم چند سال زمان نیاز دارد. البته اگر زمانی کسی محکوم شود.