پروژه اختلاف‌افکنی میان خاتمی و موسوی؟
۱۳۸۸ دی ۲۹, سه‌شنبه
خبر ارسال نامه‌ی محرمانه‌ای از سوی محمد خاتمی خطاب به آیت‌الله خامنه‌ای، ظاهرا نخستین بار اواسط آذر ماه منتشر شد. امیر محبیان، از فعالان سیاسی اصولگرا و عضو سابق شورای سردبیری روزنامه رسالت، پانزدهم آذر در گفتگو با خبرگزاری ایلنا، بدون ذکر منبع، از نگارش چنین نامه‌ای خبر داد. رسانه‌های خبری جناح‌های مختلف، به رغم اهمیت ارسال احتمالی این نامه، تقریبا دو هفته‌ی تمام به آن نپرداختند و خاتمی نیز در سخنرانی‌ها و دیدارهای خود چیزی در تکذیب یا تایید آن نگفت. موضوع نگارش نامه‌ی یاد شده از ۲۹ آذر ماه بار دیگر مطرح شد و رسانه‌های نزدیک به دولت حتا بخش‌هایی از آن را منتشر کردند.
تایید اطاعت از رهبری و دوری از موسوی؟
امیر محبیان مدعی است خاتمی «اين پيام را به راس و کل نظام انتقال می‌دهد که جريان اصلاح طلب [...] تحت ولايت رهبری عمل می‌کند و قصد آن صرفاً نقد دولت در چارچوب قانون و پيشبرد روند اصلاح برای تقويت نظام است.» سایت "آینده" می‌نویسد محمد خاتمی در دیداری که از نوشتن نامه به ایت‌الله خامنه‌ای خبر داده «تأكید نموده كه باید شأن رهبر انقلاب در مدیریت كلان و عالی كشور حفظ گردد.» این گزارش بدون ذکر تاریخ و محل دیدار یاد شده از قول خاتمی می‌افزاید «آیت‌الله خامنه‌ای پس از مطالعه این نامه اظهار داشته‌اند كه نامه خاتمی را دو بار خواندم، نامه نجیبانه نوشته شده بود؛ اما آقای خاتمی ناآگاهی دارد كه باید به وی اطلاعات صحیح داده شود.»
همزمان با انتشار این خبر، ۲۹ آذر، سایت اصولگرای جهان‌نیوز ادعا می‌کند محمد خاتمی نامه‌ی دیگری نیز برای آیت‌الله خامنه‌ای فرستاده است. جهان نیوز تاریخ ارسال نامه اول را سه هفته پیش ذکر کرده و بخش‌هایی از آن را نقل می‌کند. بخشی از عبارت‌های نقل شده از قول خاتمی تاکید بر تبعیت بی‌چون و چرا از آیت‌الله خامنه‌ای و انتقاد از "تندروی‌های" مهدی کروبی و میرحسین موسوی است. «افتخار مي‌كنيم كه زير نظر ولايت فقيه زندگي مي‌كنيم.»، «شما حساب آقای موسوی را از ما جدا بدانيد....»، «ما واقعا با شما مشكلی نداريم» این‌ها نمونه‌ای از عبارت‌هایی هستند که رسانه‌های اصولگرا ادعا می‌کنند خاتمی خطاب به رهبر جمهوری اسلامی نوشته و از او خواسته «اجازه بدهيد ما به ملاقات شما بياييم.»
خاتمی: نوشتن نامه به رهبری جعل و دروغ است
محمد خاتمی که تا زمان انتشار این نقل قول‌ها، در مورد خبر ارسال نامه به آیت الله خامنه‌ای سکوت کرده بود، اول دی‌ماه در دیدار با دانشجويان عضو شورای عمومی انجمن اسلامی دانشگاه تهران گفت «در روزهای اخیر مطالبی را به من نسبت می‌دهند که نامه‌ای به رهبری نوشته‌ام و بعد هم مطالبی را به رهبری نسبت می‌دهند که فلان موضع را در قبال آن گرفته‌اند.»
خاتمی این ادعا‌ها را "دروغ و جعل" خوانده است. روزنامه ابتکار همان روز نوشت «رسانه‌های حامی دولت تلاش دارند اين نامه را بيشتر به ابراز برائت خاتمی از موسوی و کروبی نسبت دهند» و از خاتمی خواسته بود «با اطلاع رسانی در اين زمينه جلوی پخش شايعات رسانه‌ای را بگيرد.»
چهار هفته پس از تکذیب خاتمی روزنامه‌ی کیهان، در سرمقاله‌ی روز سه شنبه، ۲۹ دی‌ماه، خود بدون نام بردن از خاتمی به نامه منتسب به او اشاره می‌کند و می‌نویسد «اگر كسي اصرار ندارد قانون اساسی به ويژه محكمات آن را انكار كند بلكه نامه و پيغام هم مي‌دهد كه من منتقدم اما از اول هم رويكرد فلان نامزد را تندروی در بن بست مي‌دانستم، حساب او را بايد از آن ديگري جدا كرد.» سرمقاله نویس کیهان توصیه می‌کند برای خاتمی «راه بازگشت و جبران را بايد باز گذاشت» اما در کروبی و موسوی که معترضان روز عاشورا را مردم "خداجو" و "نجیب" خوانده‌اند هیچ نشانه‌ای از "علائم پشیمانی" دیده نمی‌شود. نویسنده کسانی چون خاتمی را تلویحا "راه‌گم کرده" می‌خواند که با اعلام برائت از حامیان جنبش اعتراضی و تبعیت از ولایت فقیه می‌توانند به دامن نظام بازگردند، و کروبی و موسوی را کسانی می داند که تمام ظرفیت‌های "خيانت و جنايت را عملی کرده‌اند."
سپردن "مدیریت جنبش" به موسوی
نوشتن نامه‌ی محرمانه از سوی خاتمی به آیت‌الله خامنه‌ای غیرممکن نیست. اما سخنانی که از قول او، به ویژه در باره "انتقادهای تند از تندروی‌های موسوی" نقل شده با مواضع خاتمی همخوانی ندارد. محمد خاتمی، ۲۶ آبان، اندکی پیش از تاریخی که ظاهرا به آیت‌الله خامنه‌ای نامه نوشته، در یکی از سخنرانی‌های خود به از میان رفتن اعتماد میان مردم و حکومت اشاره می‌کند. به گزارش روابط عمومی دفتر رئیس جمهور پیشین خاتمی در دیدار با جمعی از فعالان دانشجویی دانشگاه‌های تهران گفته است تغییر این فضای بی‌اعتمادی «بیشتر هم دست حاکمیت است.»
خاتمی در این دیدار از نحوه‌ی برخورد حکومت با معترضان به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات به شدت انتقاد می‌کند و می‌گوید «کاش حاکمیت می‌گفت آقای موسوی بیا به صحنه و این جنبش را مدیریت کن که جنبش از مسیر خودش منحرف نشود، نه اینکه این همه محدودیت ایجاد شود و این حجم ناسزا گفته شود.»
تغییر قانون انتخابات، خواست مشترک خاتمی و موسوی
خاتمی تظاهرات اعتراضی ۲۵ خرداد را "واکنش طبیعی" مردم خواند و در ماه‌های گذشته همواره مواضعی صریح در انتقاد از برخورد خشونت‌آمیز با معترضان داشته است. حسین شریعتمداری، مدیرمسئول و نماینده‌ی رهبر جمهوری اسلامی در کیهان نیز بارها اعلام کرده که موسوی و خاتمی باید پاسخ‌گوی «جنایات هولناک و خیانت آشکار» باشند. ناظران معتقدند تغییر موضع کیهان در مورد خاتمی، بیش از آنکه تاییدی بر تغییر دیدگاه‌های او و نگارش نامه‌ی ادعایی به آیت‌الله خامنه‌ای باشد، بیانگر برنامه‌هایی برای شکاف انداختن میان رهبران اصلاح طلب و تضعیف جنبش اعتراضی است.
نزدیکی مواضع خاتمی و موسوی در مورد اصل انتخابات در جمهوری اسلامی از دلایل دیگری است که شبهه‌ی "اختلاف‌افکنی" رسانه‌های اصولگرا را تقویت می‌کند. خاتمی ۲۶ آبان‌ماه می‌گوید «باید انتخابات هم از نظر ضوابط و هم از نظر اجرا طوری باشد که اطمینان‌بخش باشد.» او با تاکید بر این که ما مردم‌سالاری را در معنای واقعی‌اش می‌خواهیم، می‌افزاید «باید وضعیت سیاسی و نحوه برگزاری انتخابات تغییر کند.» تغییر قانون انتخابات یکی از راه‌کارهای پنجگانه‌ای است که میرحسین موسوی در هفدهم بیانیه‌ی خود برای برون رفت از بحران کنونی پیشنهاد کرده است. «تدوین قانون شفاف و اعتماد برانگیز برای انتخابات‌ها به نوعی که اعتماد ملت را به یک رقابت آزاد و منصفانه و بدون خدعه و دخالت قانع سازد.» دومین شرط موسوی در بیانیه‌ی یازدهم دی‌ماه اوست.
BK/BM