گونتر بورکهارد، رئیس سازمان مدافع حقوق پناهندگان "پرو آزول"، روز یکشنبه (۲۹ نوامبر / ۸ آذر) با نظر به وضعیت حقوق بشر در ترکیه، هشدار داد که اتحادیه اروپا نباید به بهای نادیده گرفتن حقوق بشر "معامله‌ای کثیف" با این کشور صورت دهد. او گفت که چنین امری به معنای "اعلام ورشکستگی اخلاقی اروپا" خواهد بود.

کشور ترانزیت برای بسیاری از پناهجویان

اتحادیه اروپا و ترکیه می‌خواهند در اجلاس مشترک روز یکشنبه خود در بروکسل بر سر طرح عملی برای مهار موج پناهندگان توافق کنند. قرار است اتحادیه اروپا با دادن سه میلیارد یورو به ترکیه از این کشور در نگهداری پناهجویان حمایت کند. درباره کمک‌های مالی دیگر قرار است در آینده و بسته به چگونگی پیشرفت کنترل بحران پناهندگی رایزنی صورت گیرد.

ترکیه نقشی کلیدی در بحران پناهندگی ایفا می‌کند، زیرا بسیاری از پناهجویان از خاک این کشور می‌گذرند تا خود را به اروپا برسانند.

اتحادیه اروپا پیشنهادهایی را به ترکیه عرضه کرده و در برابر از ترکیه می‌خواهد که تعهد کند مانع کسانی شود که بدون حق پناهندگی می‌خواهند به اروپا بروند.

رئیس سازمان "پرو آزول" روز یکشنبه گفت که اتحادیه اروپا نباید "حقوق بشر را نادیده بگیرد". او افزود، قراردادی که بین اتحادیه اروپا و ترکیه در زمینه مهار پناهندگان بسته می‌شود به معنای "پشت‌گرمی" برای خط سیاسی رئیس جمهور رجب طیب اردوغان خواهد بود که به گفته بورکهارد، سیاستی است که به حقوق بشر احترام نمی‌گذارد.

موضع‌ اتحادیه اروپا

در همین حال ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، روز یکشنبه تاکید کرد که می‌خواهد روند پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا را تسریع کند. یونکر به روزنامه آلمانی "بیلد ام زونتاگ" گفت که ترکیه یکی از همسایگان مهم اتحادیه اروپاست، "نه فقط برای آنکه ما به هم نیاز داریم، بلکه بدین علت نیز که ما با هم می‌توانیم دستاوردهای بیشتری داشته باشیم".

یونکر پیش از شروع اجلاس اتحادیه اروپا – ترکیه در بروکسل در رابطه با بحران پناهندگی گفت که ترکیه "نه تنها لایق احترام ما بلکه سزاوار برخورداری از حمایت ماست".

ترکیه از سال ۱۹۹۹ نامزد عضویت در اتحادیه اروپاست. مذاکره در این باره سالها با سکون نسبی روبرو بوده است. حال ممکن است که بحران پناهندگی تحرکی در این زمینه بوجود آورد.

یونکر گفت: «ما می‌خواهیم همکاری با ترکیه را ورای بحران کنونی پناهندگی نیز تعمیق ببخشیم. حمایت ما از ترکیه برای دستیابی سریع‌تر به موازین اروپایی در عرصه‌های انرژی‌، قضایی و حقوق بشر به سود خود ما خواهد بود.»

همچنین آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، روز یکشنبه گفت که ترکیه تا کنون به قدر کافی از حمایت بین‌المللی برخوردار نبوده است. او افزود: «ترکیه به حق انتظار دارد که اتحادیه اروپا از میزان بار این کشور بکاهد.»

مرکل درباره طرحی که بایست بر سر آن در اجلاس یاد شده توافق صورت گیرد گفت: «یک نکته مهم این طرح این خواهد بود که ما چطور مهاجرت قانونی را جایگزین مهاجرت غیرقانونی خواهیم کرد.»

صدراعظم آلمان گفت که بدین منظور باید با قاچاقچیان انسان مقابله کرد.

همچنین دونالد توسک، رئیس اجلاس ترکیه - اتحادیه اروپا گفت که در جریان حل بحران پناهندگی روابط با ترکیه نیز دوباره زنده خواهد شد.

بدین ترتیب قرار است گفتگوهای میان ترکیه و اتحادیه اروپا فشرده‌تر شود. نخست در ماه دسامبر و سپس در نخستین ماه‌های سال ۲۰۱۶ گفتگوهایی میان دو طرف صورت خواهد گرفت.

افزون بر این، دو بار در سال اجلاس مشترک اتحادیه اروپا و ترکیه برگزار خواهد شد.

پذیرش چهارصد هزار پناهجو توسط اتحادیه اروپا؟

همچنین ویژه‌نامه روزنامه "فرانکفورتر آلگماینه" روز یکشنبه (۲۹ نوامبر/ ۸ آذر) نوشته است که یک گروه از کشورهای عضو اتحادیه اروپا پیرامون آلمان درصددند به ترکیه پیشنهاد دهند که ۴۰۰ هزار پناهجو را بپذیرند، به شرط آنکه ترکیه در برابر، پناهجویان را از سفر به اتحادیه اروپا بازدارد. به نوشته این روزنامه آلمانی، گروه یاد شده در اجلاس یکشنبه در این باره رأی خواهد گرفت.

اقدامات دیگری نیز در این رابطه پیش‌بینی شده‌است، از جمله اگر مهاجرت غیرقانونی از راه جزایر یونان مهار شود، اتحادیه اروپا حاضر به پذیرش سهمیه‌ای از پناهجویان سوری خواهد شد.

همچنین قرار است که اگر ترکیه به اتحادیه اروپا در کنترل موج پناهندگان کمک کند، شهروندان ترکیه دیگر نیازمند ویزا برای سفر به اروپا نباشند.

رئیس سازمان "پرو آزول" در این رابطه نیز موضع گرفته و ترکیه را کشوری ناامن دانسته است. به گفته بورکهارد، در مرز ترکیه و اتحادیه اروپا باید کنوانسیون ژنو برای حمایت از پناهجویان، کنوانسیون حقوق بشر اروپا و قوانین اتحادیه اروپا رعایت شوند؛ بنابراین به گفته بورکهارد، بازگرداندن پناهجویان بدون بررسی وضعیت آنان و پاسخ به اینکه آیا نیاز به حفاظت دارند یا نه مجاز نیست.

در اجلاس ترکیه - اتحادیه اروپا که ساعت ۱۶ عصر به وقت اروپای مرکزی آغاز شد، نخست وزیر احمد داوداوغلو شرکت کرد.

آنچه تا کنون درباره قرارهای احتمالی میان ترکیه و اتحادیه اروپا منتشر شده، ممکن است پس از برگزاری اجلاس و در بیانیه پایانی آن تغییر کند.