مرد جوان را نیمه‌جان و در حالی که دچار مرگ مغزی شده بود، نیمه‌شب کنار اتوبان پیدا کردند. پزشکان بیمارستان در معاینه اول تشخیص مرگ مغزی دادند، با اینحال او را به اتاق عمل بردند و بدون اطلاع خانواده "مغز مرده‌اش" را جراحی کردند، ۵ کیسه خون، ساعت‌ها انتظار و صبح فردا، تمام.

۳۰ میلیون تومان هزینه عملی که هرگز مشخص نشد چرا و با اجازه چه کسی و با چه امیدی انجام شده برای تحویل یک پیکر بیجان به خانواده برای تشییع. این قصه کمتر از یک ماه پیش در تهران اتفاق افتاد و خانواده آنقدر داغدار مرگ جوان ۳۶ ساله‌شان بود که پیگیر این هزینه گزاف نشد.

این تنها نمونه‌‌ای از رفتارهای رایج میان برخی از پزشکان در ایران است. رفتارهایی چون دریافت "زیرمیزی"، انجام جراحی‌های غیرضروری و پرهزینه، نومید کردن بیمار از درمان‌های عادی و رایج و وادار کردن او به درمان‌های هزینه‌بر و...

بیشتر بخوانید: آمادگی پزشکان برای تجمع علیه صدا و سیما

حسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در فروردین ۱۳۹۳ (حدود یک سال پیش) اعلام کرد که سالانه بین ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان "زیرمیزی" از سوی پزشکان دریافت می‌شود؛ مبلغی بین دو تا سه برابر اختلاس معروف سه هزار میلیاردی.

بهمن ۱۳۹۲ خبرگزاری "تسنیم" جدولی را منتشر کرد که در آن حروف اول نام پزشکان معروفی که "زیرمیزی" می‌گیرند درج شده بود. متخصصان قلب، مغز و اعصاب، زنان، گوش و حلق و بینی، جراحی پلاستیک، جراحی عمومی و ارتوپد در این لیست بودند.

این لیست از سوی سایت "خانه ملت" پایگاه مجلس شورای اسلامی منتشر شده بود و تسنیم آن را بازنشر کرده بود.

"زیرمیزی" دیگر خیلی زیر میز نیست!

یک پزشک متخصص ساکن تهران به دویچه‌وله (فارسی) می‌گوید پولی که پزشکان از بیمار می‌گیرند دیگر زیرمیزی نیست بلکه خود پزشکان آشکارا هزینه‌ای جدا از هزینه بیمارستان از مریض دریافت می‌کنند.

او می‌گوید تعرفه‌های بیمارستان‌های دولتی برای پزشکان بسیار پایین است و همین علت اصلی گرفتن پول اضافه از بیمار است.

وزیر بهداشت چندی پیش درباره گرفتن دستمزدهای اضافی توسط پزشکان گفته بود: «زمانی که برای جراحی یک لوزه کمتر از پول آژانس یعنی ۱۸ هزار تومان یا برای عمل سزارین در بخش دولتی ۳۰ هزار تومان پرداخت می‌شود و حق‌العلاج آن هم ۶ ماه یا یک سال بعد پرداخت می‌شود، طبیعی است که بیمار مجبور است با پیچیدگی‌های بیشتر، در مراکز خصوصی با تعرفه‌های غیرقابل دفاع عمل بشود و این همان سرکوب کردن بخش دولتی و نارضایتی از آن است».

بیشتر بخوانید: نوید دارو و درمان برای همه

پزشکی که با دویچه‌وله صحبت کرد با تایید این معضل می‌گوید فارغ‌التحصیلان پزشکی مجبورند تا سال‌ها در بخش دولتی کار کنند و به همین دلیل درآمدشان کفاف هزینه‌های آنها را نمی‌دهد و به این گونه روش‌ها روی می‌آورند.

به گفته او برای مثال تعرفه‌ای که برای پزشک در هزینه‌های اتاق عمل در نظر گرفته می‌شود تحت عنوان ضریب k تعرفه بسیار ناچیزی است.

این پزشک تاکید می‌کند که پدیده زیرمیزی مختص بیمارستان‌های دولتی است و در بیمارستان‌های خصوصی هزینه‌ای که از بیمار دریافت می‌شود آنقدر بالاست که پزشک را کاملا راضی می‌کند.

یک بیمار اما خلاف این را می‌گوید. زنی ۴۷ ساله که مبتلا به تومور سینوس است و برای درمان به آلمان آمده به دویچه‌وله می‌گوید این اتفاق خاص بیمارستان‌های خصوصی است و در بیمارستان‌های دولتی چنین پدیده‌ای رایج نیست.

او می‌گوید برای جراحی خودش از پزشک خواسته که این عمل را در بیمارستان دولتی انجام دهد اما او گفته برای جراحی در بیمارستان دولتی باید سه ماه صبر کند و این برایش خطر مرگ دارد. به همین دلیل او قبول کرده که در بیمارستان خصوصی عمل شود.

هزینه‌ای که این بیمار پرداخت کرده ۳۰ میلیون تومان بوده که تنها پنج میلیون آن هزینه‌های مربوط به بیمارستان بوده و بقیه تحت عناوین مختلف به جیب پزشک جراح رفته است.

این زن نیز تایید می‌کند که نحوه دریافت زیرمیزی تغییر کرده است. سه سال پیش وی برای همین جراحی مجبور شده پول زیادی را در مطب و قبل از رفتن به بیمارستان توسط منشی پزشک به او بدهد ولی الان این هزینه در لیست هزینه‌های بیمارستان‌ها وارد شده و دیگر مریض پولی را مستقیم به پزشک نمی‌دهد بلکه ظاهرا تحت عنوان هزینه‌های بیمارستان آن را پرداخت می‌کند.

او می‌گوید: «پدیده زیرمیزی الان شکل و شمایلش عوض شده و بیمارستان‌ها آپشن‌هایی برای پزشکان قرار داده‌اند که از این طریق پزشکان پول اضافه می‌گیرند و خودشان مستقیم زیرمیزی را دریافت نمی‌کنند. با این تعرفه‌هایی که در بیمارستان اضافه کرده‌اند هزینه دستمزد پزشک داخل هزینه‌های بیمارستان رفته و دیگر کسی نمی‌تواند ثابت کند که دستی پولی به پزشک داده است.»

"رفتاری ناشایست برای یک پزشک"

کسانی که با ادارات دولتی ایران سر و کار دارند، کمابیش از پدیده "زیرمیزی" آگاهند و می‌دانند گرفتن اینگونه پول‌ها خاص پزشکان نیست. اما چرا در مورد پزشکان اینقدر با حساسیت مواجه شده است؟

زنی که برای درمان سرطان به آلمان آمده به دویچه‌وله می‌گوید: «توقع مردم از پزشکان بیشتر است چون قشر تحصیل‌کرده‌ای هستند. من خودم وقتی یک کاسب یا تاجر اینطور برخورد می‌کند به او ایراد نمی‌گیرم ولی پزشک کارش با روح و روان مردم است».

بیشتر بخوانید: درمان در ایران فقرزاست

او می‌گوید وقتی از پزشک خود خواسته کمی دستمزدش را پایین‌تر بیاورد تا هزینه‌های او کمتر شوند، پزشک گفته: "برای من صرف نمی‌کند". این زن این جمله را با جملاتی که یک کاسب هنگام معامله بر زبان می‌آورد هم‌طراز می‌داند.

این زن قبول ندارد که درآمد پزشکان پایین است و متناسب با سبک زندگی یک پزشک نیست چرا که خواهر خودش پزشک است و می‌داند که پزشکان علاوه بر حقوق ثابت یک‌سری درآمدهای جانبی دارند که از طرف بیمارستان برایشان در نظر گرفته شده و بابت هر معاینه‌ای که در بیمارستان انجام می‌دهند یا هر جراحی، پول اضافه می‌گیرند.

این زن معتقد است پزشکان ایرانی غیرت پزشکی‌شان را از دست داده‌اند. در مورد بیماری خود او در اولین معاینه، پزشک ایرانی بدون در نظر گرفتن شرایط روحی او گفته باید چشمش تخلیه شود و هیچ راهی ندارد در حالی که الان ماههاست که در آلمان تحت رادیوتراپی است و چشمش را هم از دست نداده است.

او می‌گوید برخی از پزشکان ایرانی تنها به درآمد فکر می‌کنند و اصلا نگران روح و روان بیمار نیستند.

خبرگزاری مهر در گزارشی که ۲۹ فروردین ماه امسال منتشر شد، نوشت: «دکتر ايرج خسرونيا، بيشترين درآمد را متعلق به جراحان مغز و اعصاب دانست كه بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ ميليون تومان در ماه است. ايرج نديمی نماينده مجلس به وجود دست کم ۳۰۰ پزشك با درآمد ماهانه يك ميليارد تومان اشاره كرد. دكتر علی اصغر پيوندی رئيس هيئت مديره نظام پزشكی تهران نيز با تاييد وجود پزشكان متخصص با درآمدهای چند صد ميليونی اظهار داشت كه نمی‌توان درصدی را برای اين تعداد پزشكان تعيين كرد. در تحقيقی كه توسط يك گروه در صدا و سيما انجام شده بود، گزارشی از دو هزار پزشك با درآمد بالای ۵۰۰ ميليون تومان در ماه ارائه شد».

پر واضح است که این مبالغ، درآمد همه پزشکان نیست وهستند پزشکانی که تازه فارغ‌التحصیل شده یا در مناطق محروم با درآمدهایی بسیار ناچیز کار می‌کنند. اما آیا درآمد ناچیز می‌تواند توجیهی برای گرفتن "زیرمیزی" از بیماری باشد که جان خود را به دست پزشک سپرده است؟