حتی در عصر شبکه‌های اجتماعی که دموکراتیزاسیون و توزیع اطلاعات، شتابی بی‌نظیر پیدا کرده هم نمی‌توان به سادگی پیش‌بینی کرد که یک پروژه هنری بتواند منجر به ایجاد یک شبکه اجتماعی کم نظیر شود. اما برای فرانک وارن این اتفاق غیرمنتظره رخ داده. ایده او برای یک پروژه هنری، تبدیل به پدیده‌ای شبیه ویکی‌لیکس شد، با این تفاوت که این‌بار خبری از اسناد محرمانه نظامی، سیاسی و دیپلماتیک دولت‌ها نیست؛ این‌بار این مردم عادی هستند که رازهای مگوی زندگی خود را در PostSecret منتشر می‌کنند.

این ابتکار از شش سال پیش آغاز شد. فرانک وارن، مبتکر این طرح، در فراخوانی از شهروندان خواست که به‌صورت ناشناس کارت‌پستال‌های هنری دست‌ساز و حاوی اسرار و اعترافات خود را به صندوق پستی خانه‌اش ارسال کنند. نحوه آغاز این پروژه نشان می‌دهد که گسترش چشمگیر پروژه برای فرانک هم غیرمنتظره بود.

هدف او این بود که این کارت‌پستال‌ها را اسکن و روی وب‌‌سایتی منتشر کند. اعترافات و احساسات تلخ و شیرین شهروندان، و تلاش آنها برای نور انداختن به جنبه‌هایی از زندگی که معمولا تاریک و پنهان می‌مانند، در قالب طرح‌هایی خلاقانه و هنری به سوی صندوق پستی فرانک سرازیر شد.

او در روزهای اول، ۲۰ تا ۲۵ نامه دریافت می‌کرد و آن‌طور که خودش می‌گوید، احساسات ناب شهروندان و اعترافات صادقانه آنها، به شدت او را تحت تاثیر قرار داد، گاه منقلبش کرد و اشک بر چشمانش نشاند، گاه آن‌قدر عجیب بود که مبهوتش کرد و گاه با خواندن آنها قهقهه سر داد.

تا امروز، بیش از نیم میلیون نفر اسرار زندگی خصوصی خود را از راه‌های گوناگون برای فرانک ارسال کرده‌اند و او آنها را در جهان مجازی منعکس کرده است. نکته اساسی اینجاست که هیچ محدودیتی وجود ندارد و شهروندان می‌توانند به سادگی هر آنچه می‌خواهند بگویند و خودشان را بدون سانسور و هراس ارائه کنند، چون راهی برای شناسایی آنها وجود ندارد و فضایی فراهم شده که اعتراف، هیچ هزینه‌ای برای اعتراف‌کننده نداشته باشد.

تجارتی بر مبنای اعترافات هنری شهروندان

در شش سالی که از پیاده‌سازی ایده پست‌سیکرت می‌گذرد، خیلی چیزها تغییر کرده. ایده‌ای که ورودی‌اش داده‌هایی بود که به صندوق پستی فرانک ارسال می‌شد، حالا ورودی‌های متعددی دارد. صفحه فیس‌بوک پست‌سیکرت بیش از یک میلیون فَن دارد. وب‌سایت پست‌سیکرت ماهانه بیش از ۴ میلیون بیننده دارد و پیوستگی محبوبت آن مدیون پای‌بندی به ارزشی است که بر مبنای آن شکل گرفته: شهروندان بتوانند به سادگی اسرار و اعترافات خود را به اشتراک بگذارند، بدون این‌که امکان سوء استفاده از آنها وجود داشته باشد، یا از آن استفاده تبلیغاتی شود. به همین خاطر در این وب‌سایت اثری از تبلیغات آزاردهنده نمی‌توان یافت. پست‌سیکرت قرار نبوده و نیست که با تبلیغات، چشم‌های مخاطبان را بیازارد، در حالی که به‌طور بالقوه می‌تواند از این راه درآمدهای هنگفتی داشته باشد.

فرانک وارن تا کنون با همین داده‌هایی که شهروندان به‌صورت داوطلبانه برایش ارسال کرده‌اند، پنج جلد کتاب تدوین کرده، چندین نمایشگاه برگزار کرده و می‌گوید تلاش می‌کند که این روند را با جدیت و خلاقیت بیشتری ادامه دهد. او برای سخنرانی به سراسر جهان سفر می‌کند، پروژه کوچک اوج‌گرفته‌اش را به جهان معرفی می‌کند. فرانک از همین طریق همه هزینه‌های زندگی‌اش را تامین می‌کند.

مدتی پیش، اپلیکیشن مخصوص آی‌فون پست‌سیکرت هم منتشر شده و کاربران می‌توانند همه‌جا آن را همراه خود داشته باشند؛ چه برای ارسال اطلاعات، یا فقط دیدن و خواندن آنها. این اپلیکیشن ۲ دلاری در فهرست ۲۰ اپلیکیشن پرفروش اپل قرار گرفته و تا کنون ۱۰۰ هزار اعتراف‌نامه از این راه برای پست‌سیکرت ارسال شده است. قرار است به زودی اپلیکیشن پست‌سیکرت برای اندروید هم منتشر شود. اپلیکیشن پست‌سیکرت برای آی‌فون را می‌توانید با جستجوی این کلمه (PostSecret) در اپ‌استور، دانلود و نصب کنید.

دگردیسی پست‌سیکرت؛ پیش به سوی ایجاد شبکه‌‌ای اجتماعی

فرانک وارن نسخه موبایل پست‌سیکرت را سرآغاز راه‌اندازی یک شبکه اجتماعی بزرگ بر مبنای ایده‌اش می‌داند. بسیاری از شهروندان تا کنون از پست‌سیکرت به‌عنوان شبکه‌ای برای کمک‌رسانی یا دریافت کمک استفاده کرده‌اند و حالا فرانک می‌خواهد در گام بعدی، راه‌هایی برای استفاده هدفمند از پست‌سیکرت برای تبلیغ و ترویج کمک‌رسانی داوطلبانه به شهروندان جهان استفاده کند.

فرانک وارن، ۶ سال پس از آغاز فعالیت پست‌سیکرت، با مرور تجربه‌های عجیبی که در این مدت از سر گذرانده، می‌گوید: «یکی از درس‌های بزرگی که پست‌سیکرت به من داد این است که دو نوع راز در زندگی انسان‌ها وجود دارد: رازهایی که ما از دیگران پنهان می‌کنیم، و رازهایی که از خودمان پنهان می‌کنیم. وقتی این امکان را داشته باشیم که رازها و اعترافات صادقانه دیگران را بخوانیم، احتمال این‌که در واکاوی درون‌مان جسارت مواجهه با آن رازهای از خود پنهان‌شده را بیابیم، افزایش می‌یابد. از این طریق می‌توان زندگی بهتری ساخت.»

احسان نوروزی
تحریریه: یلدا کیانی