پنتاگون: دومین بالن چین در آسمان آمریکای لاتین مشاهده شد
۱۴۰۱ بهمن ۱۵, شنبه
آمریکا می‌گوید، "دومین بالن چین" را در حریم هوایی آمریکای لاتین مشاهده کرده و در حال ارزیابی "جاسوسی" بودن آن است. چین ماهیت "جاسوسی" اولین بالن این کشور بر فراز آمریکا را رد کرده است.
تصویری از بالن "جاسوسی چین" بر فراز آمریکاعکس: Chase Doak/REUTERS
تبلیغات
در حالی که رؤیت اولین بالن چین بر فراز آمریکا بهبود روابط این دو قدرت اقتصادی را به مخاطره انداخته وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اعلام کرد، دومین بالن چین نیز بر فراز آمریکای لاتین مشاهده شده است.
پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون بدون ذکر محل دقیق مشاهده این بالن گفت: «ما گزارش‌هایی در مورد یک بالن را می‌بینیم که از آمریکای لاتین می‌گذرد. بنا بر ارزیابی ما، این یک بالون دیگر تجسسی [جاسوسی] چین است.»
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین که سعی دارد در رقابت‌های ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ برای رفتن به کاخ سفید تلاش کند در "تروث سوشال"، رسانه اجتماعی خود خواستار شلیک به این بالون شد.
به گفته محافل دولتی، ارتش آمریکا نیز چنین اقدامی را مد نظر خود قرار داد. اما در نهایت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم دیگری گرفت تا از خطرات ناشی از ریزش لاشه بالن جلوگیری کند.
پنتاگون می‌گوید، روز جمعه بالن مسیر خود را تغییر داد و اکنون در ارتفاع ۱۸ کیلومتری مسیر شرق را در پیش گرفته است.
پاتریک رایدر که در کنفرانسی رسانه‌‌ای در این مورد سخن می‌گفت در مورد چگونگی هدایت این بالن و این که چه نهادی در چین کنترل این هدایت را بر عهده دارد توضیحی نداد.
او تنها گفت که طبق گزارش‌ها، این بالن آخرین بار در ایالت‌های کانزاس و میزوری مشاهده شده است. ارتش آمریکا ارزیابی کرده که این بالون چند روزی در آسمان آمریکا حضور خواهد داشت.
رایدر همچنین از بیان اقدام‌های آینده دولت در این باره خودداری کرد. برخی می‌گویند، بایدن ممکن است دستور شلیک به این بالن را صادر کند یا آن را در کنترل آمریکایی‌ها درآورد.
رهبری پکن تلاش کرده اوضاع را آرام کند. سخنگوی دولت این کشور گفت: «چین قصد ندارد قلمرو یا حریم هوایی هیچ کشوری را نقض کند.»
چین سرگرم گفت‌وگوهایی با آمریکاست تا بر این "وضعیت غیرقابل منتظره" چیره شود.
سخنگوی دفتر ریاست جمهوری آمریکا می‌گوید، این کشور از "ابراز پشیمانی" چین واقف شده اما وجود این بالن نقض آشکار و غیرقابل قبول حاکمیت آمریکا و حقوق بین‌المللی است.
در تابستان گذشته بعد از دیدار نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان این کشور از تایوان تنش‌هایی بین چین و آمریکا درگرفت. از آن پس این دو قدرت اقتصادی تلاش کردند تنش‌ها را کاهش داده و روابط خود را بهبود ببخشند.
با این حال ویلیام برنز، رئيس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) روز پنجشنبه گفت، نباید جاه‌طلبی‌های چین در مورد تایوان را دست کم گرفت.
غرب بیم آن دارد که چین مانند رویکرد روسیه نسبت به اوکراین، به تایوان که حکومتی دموکراتیک دارد حمله کند. چین تایوان را استانی جداشده از قلمرو خود می‌داند.
آمریکا با برآوردهای اطلاعاتی خود تا کنون خطر بالون چین را کم تلقی کرده است. یکی از مقام‌های دولت آمریکا گفته است، تهدید ناشی از این بالون "محدود" است.
کاریگ سینگلتون، کارشناس چین در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها به رویترز گفته است که این نوع از بالن در زمان جنگ سرد بارها توسط شوروی و آمریکا استفاده شده است. به گفته او، این بالون را می‌توان نوعی "جاسوسی نسبتا ارزان" به حساب آورد.
رد پای اژدهای سرخ در اقتصاد جهان به روایت تصویر
امضای توافقنامه راهبردی ایران و چین واکنش‌های بسیاری برانگیخت. ایران در عین حال بخش بسیار کوچکی از سرمایه‌گذاری هنگفت چین در دو دهه اخیر را جذب کرده است. حجم سرمایه‌گذاری چین چقدر و در کدام کشورها بوده است؟
چین بر اساس داده‌های "موسسه امریکن اینترپرایز"، فقط ظرف ۱۵ سال گذشته، ۲ تریلیون و ۱۰۰ میلیارد دلار در همه کشورها سرمایه گذاری کرده است؛ از کشورهای ثروتمند مثل سوئیس و آمریکا گرفته تا کشورهای آفریقایی مانند کنگو.
عکس: picture-alliance/dpa/K.-J. Hildenbrand
سهم ایران از این حجم سرمایه‌گذاری چین فقط ۵۶/ ۲۶ میلیارد دلار بوده که میزان آن در هر دوره پنج ساله تغییر نکرده است؛ یعنی تحریم بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ تاثیر چندانی بر کاهش یا افزایش سرمایه‌گذاری چین در ایران نداشته است. (عکس: کارگران چینی در پروژه آزادراه تهران-شمال)
عکس: farsnews.com
بحران اقتصادی جهانی که سال ۲۰۰۸ شروع شد، فرصت مناسبی برای چین بود تا با عرضه وام‌های کلان، جای پایی در کشورهای جهان، حتی در کشورهای اروپایی باز کند.
عکس: picture-alliance/dpa
چین در سال ۲۰۱۳ طرح بلندپروازانه خود یعنی "راه ابریشم جدید" را کلید زد. این پروژه دو هدف اساسی دارد: ۱) افزایش تولید با مواد خام ارزان و انرژی ارزان ۲) انتقال مواد خام و فروش کالای چینی از طریق گسترش راه‌ها، بندرها، فرودگاه‌ها و خطوط راه آهن.
بنا بر داده‌های "مرکز مطالعات استراتژیک بین‌المللی" (CSIS) چین تنها طی شش سال (۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹) حدود ۶۲ میلیارد دلار در بخش راه آهن ۳۴ کشور سرمایه‌گذاری کرده است. حضور فعال اقتصادی چین در واقع به معنای گسترش نفوذ سیاسی این کشور هم هست. (عکس: شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سال ۲۰۱۴ در کنار همتای ونزوئلایی خود، نیکلاس مادورو در کاراکاس)
عکس: AFP/Getty Images/L. Ramirez
تصویری از خط آهن باری-مسافری بنگوئلا در آنگولا. این خط از شهر لبیتو در آنگولا شروع و در شهر تنکه در جمهوری دموکراتیک کنگو به پایان می‌رسد. این خط آهن در آنگولا با سرمایه‌گذاری چین احیا شد.
عکس: DW/N. Sul D'Angola
آفریقا با گسترش سریع شهرنشینی روبرو است. حتی کارشناسان می‌گویند که انقلاب چهارم صنعتی در آفریقا رخ می‌دهد. این در حالی است که زیرساخت‌های کافی برای تحقق این تحول هنوز وجود ندارد. چین و هند از این خلا استفاده می‌کنند. (عکس: سرمایه‌گذاری چین در بخش شیلات موزامبیک)
عکس: DW/S. Lutxeque
به نوشته مجله فوربس، چین بزرگترین شریک تجاری آفریقا است و حجم سالانه تبادلات دو طرف به ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. بر این اساس، بیش از ۱۰۰ هزار شرکت چینی در آفریقا فعالند. بنا بر داده‌های بخش تحقیقات تجارت چین – آفریقا در دانشگاه جان هاپکینز، بیشترین صادارات از آفریقا به چین در سال ۲۰۱۹ به ترتیب از کشورهای آنگولا، آفریقای جنوبی و جمهوری کنگو صورت گرفته است.
عکس: picture-alliance/Photoshot/Zhang Gaiping
مجله فوربس نوشته است که آفریقا ۲۰ درصد کتان مورد نیاز چین را تامین می‌کند. آفریقا نصف ذخایر منیزیم جهان را هم دارد که در صنعت فولاد به کار می‌رود و جمهوری دموکراتیک کنگو به تنهایی نصف ذخایر تلق جهان را در اختیار دارد. آفریقا همچنان ذخایر قابل توجه کولتان دارد که مورد نیاز صنعت الکترونیک است. چین به همه این منابع نیاز دارد. (عکس: معدن کبالت در جمهوری دموکراتیک کنگو)
عکس: Getty Images/AFP/F. Scoppa
دَن روخِفِن، پژوهشگر هلندی و بنیانگذار مؤسسه معماری "MORE" است. او تألیفات متعددی از جمله در زمینه گسترش شهرنشینی در آفریقا دارد. به گفته او، «در آفریقا هیچ پروژه ساختمانی بلندتر از ۳ طبقه و هیچ راهی طولانی تر از ۳ کیلومتر وجود ندارد که در دست چینی‌ها نباشد.» (عکس: کارگر چینی و محلی در کارگاه ساخت یک اتوبان در اوگاندا)
عکس: Imago
اما در ایران چه اتفاقی خواهد افتاد؟
جزئیات توافق راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین منتشر نشده است. روزنامه "نیویورک تایمز" پیش از این نوشته بود که طرح این توافقنامه را رئیس‌جمهور چین پنج سال پیش (۲۰۱۶) پیشنهاد کرده بوده است. پیش‌نویس این توافقنامه ۴ تیرماه ۱۳۹۹ در پکن به امضا رسید. دو هفته بعد، روزنامه نیویورک تایمز به جزئیات این پیش‌نویس ۱۸ صفحه‌ای دست یافت و آن را منتشر کرد.
عکس: ana.press
"نفت در برابر سرمایه‌گذاری"
به نوشته وبسایت اقتصادی "بلومبرگ"، چین در چارچوب این توافق «۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند و در مقابل از ایران با تخفیف زیاد و به‌طور مداوم نفت می‌خرد». چین دقیقا مشابه همین استراتژی را در قاره آفریقا در پیش گرفته است. چین در مقابل بازسازی زیرساخت‌ها، حدود یک‌سوم نفت مورد نیاز خود را از کشورهای آفریقایی وارد می‌کند.
عکس: Mana Neystani
اگر موضوع "سرمایه‌گذاری در برابر نفت ارزان‌قیمت" درست باشد، پکن بخشی از سرمایه‌گذاری خود را از طریق اختلاف قیمت نفت ارزان جبران می‌کند. سود حاصل از سرمایه‌گذاری نیز بخش دیگری از هزینه‌ها را تأمین می‌کند. گسترش حوزه نفوذ چین در منطقه را هم می‌توان به سود اقتصادی افزود. توافقنامه ۲۵ ساله با چین کدام منافع ایران را تأمین می‌کند و چقدر برای ایران از نظر اقتصادی به صرفه است؟
