پنجاه سال افشای جنایات نازیها علیه یهودیان
۱۳۸۹ اردیبهشت ۸, چهارشنبه"خانه"ی مشهورترین خاطرهنویس جهان که یک دختر یهودی آلمانی به نام آنه فرانک، بود، پنجاه ساله شد. در این خانه آنه، تنها ۲۵ ماه در اتاقی زیر شیروانی در آمستردام مخفیانه زندگی کرد. این "خانه" در واقع محل کسب و کار پدر آنه، اتو فرانک بود که پس از تصرف هلند توسط آلمان نازی در سال ۱۹۴۰ و آغاز تهاجم به یهودیها در این کشور، به پناهگاه آنان بدل شد.
اتو فرانک، پس از به قدرت رسیدن نازیها در سال ۱۹۳۳ همراه خانوادهی خود به هلند گریخت و برای امرار معاش، دفتری تجاری تأسیس کرد. وقتی نازیها برنامهی "انتقال" یهودیان به اردوگاههای مرگ را در این کشور آغاز کردند، اتو فرانکاز بیم روانهشدن به اتاق گاز، از یکی از همکارانش خواست به او و خانوادهاش کمک کند. او زن جوانی به نام میپ گیز بود که در مدتی بیش از ۲ سال برای "فرانکها" خوراک و پوشاک، تهیه و نیازهایشان را برطرف میکرد. یک زن جوان هلندی دیگر، الیزابت بپ واسکوئیجل، نیز در این کار به میپ گیز یاری میرساند. این دو با این که به پیآمدهای خطرناک کمک به یک خانوادهی یهودی در دوران تسلط نازیها بر هلند آگاه بودند، تا در ۴ آگوست سال ۱۹۴۴ به این کار ادامه دادند. در این روز نهانگاه خانواده فرانک لو رفت و تمام افراد آن دستگیر و سپس به اردوگاه مرگ فرستاده شدند.
آنه فرانک، چندین روز پس از مرگ خواهرش مارگوت فرانک، در سن ۱۵ سالگی بر اثر بیماری تیفوس درگذشت.
"کیتی"، دفترچهی خاطرات
آنه، دو سال پیش از مرگ خود، یعنی در سالروز تولد ۱۳ سالگیش، دفترچهای هدیه گرفت که با شروع زندگی مخفیاش، خاطرات خود را از تاریخ ۱۲ ژوئن سال ۱۹۴۲ تا اول اوت سال ۱۹۴۴در آن ثبت کرد. این دفتر، برای آنه چیزی بیش از یک دفترچهی خاطرات بود و با آن مثل یک دوست، رازدار و همدم خود رفتار میکرد. از این رو به آن، "کیتی" نام داده بود. آنه ماجرای اولین عشقش، پتر، را تنها با "کیتی" درمیان گذاشت: «فراموش کردم که هنوز درباره عشق واقعیام به تو چیزی نگفتهام. پتر، پسری ایده آل است؛ بلند، باریک و خوش چهره با قیافهای جدی، آرام و باهوش.»
در این که از قرن پیش تا بهحال خوانندگان بسیاری در سراسر جهان از این عشق مخفیانه با خبر شدهاند، شکی نیست. چون این اثر بارها به زبانهای مختلف جهان ترجمه و منتشر شده است. "خاطرات آنه فرانک" به زبان هلندی، در سال ۱۹۴۷، پس از آن که میپ گیز دفترچه را در مخفیگاه خانوادهی فرانک یافت و آن را به تنها بازماندهٔ جمع، اتو فرانک تحویل داد، منتشر شد. ترجمهی انگلیسی آن در سال ۱۹۵۲ انتشار یافت. زندگی این قربانی نسلکشی یهودیان (هولوکاست) به دست نازیها، الهامبخش بسیاری از کارگردانان سینما، تئاتر و اپرا نیز بوده است.
به یاد "آنه"
مسئولان "بنیاد فرهنگی آنه فرانک" در نظر دارند پنجاهمین سال تأسیس "خانهی" او را به جشنی سراسری و جهانی تبدیل کنند: با نشاندادن فیلمی سهبعدی دربارهی سرنوشت تلخ او در اینترنت. بازدید ملکهی هلند، بئاتریس، نیز از جمله به نشانهی ارجگذاری بر جسارت هموطنان خود برای کمک به یهودیان، بخشی از این برنامه را تشکیل میدهد.
آیا این اقدامات به ماندگارشدن یاد و عبرت گرفتن از سرنوشت آنه فرانک یاری میرساند؟ پاسخ مدیر "بنیاد فرهنگی آنه فرانک" این است: «آنه فرانک، مشهورترین قربانی هیتلر است. او در اردوگاه برگن ـ بلزن فوت کرد و برای ما دفترچهی خاطراتش را به جا گذاشت... آنچه از دست ما برمیآید، این است که آن را در شکلی مدرنتر و جدیدتر ارائه دهیم، تا علاقهی انسانهای بیشتری را در سراسر جهان به سرنوشت آنه فرانک جلب کنیم.»