پنج دارنده نوبل در جستجوی صلح برای جهان
۱۳۹۸ شهریور ۳۰, شنبه
علی‌رغم همه پیشرفت‌های انسان در طول قرن‌های گذشته، هنوز پاسخ قابل درکی برای این پرسش وجود ندارد: چرا انسان‌هم‌نوع خود را می‌کشد؟
انستیتوی "تحقیق در مورد درگیریهای بین‌المللی" در شهر هایدلبرگ آلمان می‌گوید از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۱۸ میلادی درگیریهای نظامی ناتمام در سطح جهان از ۲۰ مورد به ۱۶ مورد کاهش یافته اما "جنگ‌های محدود" از ۱۶ مورد به ۲۵ مورد افزایش یافته است.
منظور از "جنگ محدود" درگیریهای نظامی است که طرف‌های متخاصم در آن، همه امکانات خود را علیه دیگری به کار نمی‌‌گیرند.
آمار این انیستیتو نشان می‌دهد که در دو سال گذشته شمار درگیرهای مسلحانه جهان کمتر شده، اما تعداد کشورهای درگیر جنگ افزایش یافته و شدت درگیری‌ها هم بیشتر شده است.
بیشتر جنگ‌ها در خاورمیانه متمرکز هستند: در سوریه، عراق، افغانستان، لیبی، مصر، ترکیه، یمن و عربستان سعودی.
شیرین عبادی ، وکیل ایرانی دارنده جایزه نوبل صلح که برای شرکت در هفدهمین نشست برندگان نوبل صلح به مکزیک سفر کرده، به خبرنگار دویچه‌وله می‌گوید: «این جنگ‌ها ادامه پیدا می‌کند. چون تجارت بین‌المللی تسلیحات سود کلانی دارد و کسانی که از این سود بهره می‌برند علاقه‌ای به خاتمه این جنگ‌ها ندارند».
عبادی با اشاره به اینکه "نیمی از سلاح‌های ساخته شده در جهان به خاورمیانه صادر می‌شوند" می‌گوید درگیریهای اخیر خاورمیانه به دلیل جاه‌طلبی سیاسی عربستان سعودی، ایران و ترکیه است.
او می‌گوید: «ایران در امور داخلی لبنان، سوریه، عراق و یمن مداخله می‌کند. تنها در یمن بیش از ۹۰ هزار غیرنظامی جان خود را در جنگی که دنیا انگار آن را فراموش کرده، از دست داده‌اند». عبادی پیش‌بینی می‌کند که در شمار جنگ‌های نیابتی خاورمیانه افزایش خواهد یافت.
کشورهای درگیر جنگ در نقاط مختلف دنیا
پس از خاورمیانه، کشورهای آفریقایی شاهد بیشترین درگیریهای نظامی هستند. جمهوری آفریقای مرکزی، اتیوپی، نیجریه، کامرون، چاد و نیجر با گروه تروریستی اسلامی "بوکوحرام" درگیر هستند. سومالی، کنیا، سودان و سودان جنوبی هم شاهد درگیرهای نظامی هستند.
جنگ میان سودان و سودان جنوبی با دستکم ۳۸۵ هزار کشته، بیشترین تعداد قربانی را در این قاره داشته است.
بر اساس اطلاعات انستیتوی "تحقیق در مورد درگیریهای بین‌المللی" هایدلبرگ آلمان در آمریکای لاتین تنها یک کشور، آن‌هم مکزیک که با کارتل‌های مواد مخدر در نبرد است- در شرایط جنگی به سر می‌برد.
مهمترین تهدیدها
جدا از درگیریهای مسلحانه، عوامل بی‌ثبات کننده دیگری نیز مانع صلح پایدار در جهان هستند. رئیس‌جمهور اسبق کلمبیا خوان مانوئل سانتوس و فعال آمریکایی، جودی ویلیامز معتقدند تغییرات آب و هوایی و تهدید سلاح‌های اتمی مهمترین خطرات پیش‌روی جهان هستند.
سانتوس معتقد است رهبران جهان باید به عنوان مثال، اقدامی در جهت حفاظت از جنگل‌های آمازون انجام دهند، اما این کار را نمی‌کنند.
سانتوس در گفتگو با دویچه‌وله با اشاره به خروج آمریکا از توافق اتمی با ایران می‌گوید: «با این کار خطر تهدید هسته‌ای بیشتر شده نه کمتر»
جودی ویلیامز نیز حرص و طمع را یکی از عوامل بی‌ثباتی در جهان می‌داند و تأکید می‌کند که شکاف رو به میان ثروتمندان و فقرا مانع رسیدن به صلح است.
دیوید تریمبل رئیس پیشین دولت منطقه‌ای ایرلند شمالی معتقد است در سال های اخیر، نظم بین‌الملل که تعیین کننده ثبات سیاسی جهان است، تضعیف شده است. او می‌گوید: «حالا کشورهایی که سیاست‌تهاجمی‌تری دارند، خود را در موضع قدرت می‌بینند».
تریمبل به عنوان مثال به سازمان ملل اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما فکر می‌کردیم سازمان ملل صلح جهانی را به ارمغان خواهد آورد، اما همانطور که می‌بینید فاصله زیادی تا آن داریم».
لخ والسا، دارنده نوبل صلح و رئیس جمهور پیشین لهستان هم معتقد است اصلی‌ترین مانع رسیدن به صلح، گذشته است. او رنج‌ها و بی‌عدالتی‌های گذشته را عامل مهمی می‌داند که به ظهور ناسیونالیسم و پوپولیسم در اروپا کمک کرده است.
سرکوب و آوارگی مردم توسط حکومت‌های اقتدارگرا
برندگان صلح نوبل که برای هفدمین بار گردآمده‌اند، همگی معتقدند دموکراسی مناسب‌ترین راه‌کار سیاسی برای رسیدن به صلح است. با این حال ، الگوی دموکراسی غربی به دلیل مشکلات داخلی کشورهای غربی جذابیت و توانایی خود را برای غلبه بر اقتدارگرایی از دست داده است.
فاکتور دیگری که در تشدید درگیریهای نظامی در جهان نقش دارد سرکوب ملت‌ها توسط دولت‌‌هاست؛ مانند فاجعه‌ای که در میانمار بر سر روهینگا آمده یا سرکوب معترضان در ونزوئلا.
اگرچه این کشورها در شمار کشورهای جنگی طبقه بندی نمی‌شوند ، اما بیشترین تعداد آوارگان تاریخ معاضر را داشته‌اند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) آمار رانده‌شدگان از خانه و کاشانه خود را ۷۱ میلیون نفر در جهان تخمین زده است. این رقم دو برابر آمار ۲۰ سال پیش و برابر با کل جمعیت تایلند است.