پنج سال پس از پلاسکو: ۹۴۷ برج ناایمن در تهران
۱۴۰۰ دی ۲۹, چهارشنبه
۵ سال پیش، صبح روز پنجشنبه، ۳۰ دی ۱۳۹۵ ساختمان پلاسکو، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین ساختمان‌های تجاری تهران در میان شعله‌های آتش، فروریخت. ۱۶ آتش‌نشان و ۴ نگهبان جان باختند. بیش از ۶۰۰ واحد صنفی پوشاک سوخت و از بین رفت. کسبه و کارگران زیادی بیکار شدند. در آن زمان میزان خسارت وارده ۱۴۰۰ میلیارد تومان اعلام شد.
فاجعه فروریختن پلاسکو زنگ خطرهای زیادی را به صدا درآورد و باعث شد تا چند ماه بعد، بازار چند موضوع داغ باشد؛ از مسئله ضرورت شناسایی ساختمان‌های ناایمن کوچک و بزرگ در پایتخت گرفته تا بحث ایمن‌سازی یا تعطیلی آنها تا وضعیت آتش‌نشانان و امکاناتشان و همین‌طور خسارت‌دیدگان حادثه پلاسکو.
روزی که پلاسکو فروریخت تنها ۲۵ درصد از واحدهای صنفی پلاسکو تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی بودند. امروز در پنجمین سالگرد این حادثه چه چیز تغییر کرده است؟
"می‌خواهیم کارمان جزو مشاغل سخت محسوب شود"
آتش‌نشانان به وضعیت معیشتی، مسکن و به رسمیت نشناختن شغلشان به عنوان "مشاغل سخت" معترضند. جمعی از آنها امروز ۲۹ دی‌ماه ۱۴۰۰ در برابر ساختمان شهرداری تهران تجمع کردند. آنها شعار می‌دادند و از شهردار تهران می‌خواستند که در جمع‌شان حاضر شود و خواسته‌هایشان را بشنود.
دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید
خبرگزاری‌های داخلی با آتش‌نشانان مصاحبه کرده‌اند. آنها از سنگینی مخارج زندگی و درآمد پایین و مشکل مسکن و سختی کار می‌گویند. به گفته یکی از آتش‌نشانان، میانگین دریافتی آتش‌نشان‌های تهران بین هشت و نیم تا نه و نیم میلیون تومان است. از زندگی در حومه تهران و دوری به محل کار می‌گویند که شرایط را برای فعالیت باانگیزه آتش‌نشانان از بین برده است. به گفته یکی از آتش‌نشانان در این تجمع، ساده‌ترین مسئله، موضوع سختی کار آتش‌نشان‌های تهران است. او ادامه می‌دهد «تمام بچه‌ها از ناحیه زانو، مفاصل، کمر و ریه آسیب دیده‌اند. چینی بند زده‌ایم. هرکدام چند مورد تجربه سخت سقوط از ارتفاع و دودگرفتی تا سرحد مرگ داریم. می‌خواهیم سختی کار به ما تعلق بگیرد. ما مانند پرستاران سختی کار نداریم.»
این وضعیت آتش‌نشانان پایتخت است و سقف خواسته‌هایشان از مسئولان. تهران اما به آنها نیاز دارد.
۳۶۰۰ ساختمان پرخطر و ۱۳۰ ساختمان بسیار پرخطر
پلاسکو که تازه فروریخته بود، در جو به وجود آمده، مسئولان وعده‌های بسیار دادند و حتی با کمک شهرداری و آتش‌نشانی‌ها در نواحی مختلف فهرستی از ساختمان‌های ناایمن تهیه شد و دادستان تهران اعلام کرد که اگر این ساختمان‌ها ایمن‌سازی نشوند، پلمپ خواهند شد. چه شد؟ وضعیت ساختمان‌های ناایمن ۵ سال پس از وعده و وعید، دست‌کم در پایتخت چگونه است؟
کامران عبدولی، معاون پیشگیری و حفاظت حریق سازمان آتش نشانی می‌گوید، ۹۴۷ برج ناایمن بالای ۱۲ طبقه در تهران داریم، ۱۵۰ بیمارستان نیز در شرایط ناایمن به سر می‌برند. او می‌گوید، « ۲۸۹۶ ساختمان مدرسه و مراکز آموزشی ناایمن داریم که شامل مهدهای کودک نیز می‌شود.»
از سوی دیگر سخنگوی سازمان آتش‌نشانی هم تأکید می‌کند: «حتی بعد از حادثه پلاسکو هم وضعیت ایمنی ساختمان‌های شهرمناسب نیست». او شمار ساختمان‌های پرخطر را ۳۶۰۰ ساختمان می‌نامد و افزون بر این می‌گوید: «حدود ۱۳۰ ساختمان بسیار پرخطر در تهران داریم.»
اما چرا با وجود عزمی که ۵ سال پیش جزم شد، اتفاقی نیفتاد؟
معاون پیشگیری و حفاظت حریق سازمان آتش نشانی می‌گوید: «سازمان آتش‌نشانی با طرح‌هایی همچون پلاک ایمن به اجرای دستورالعمل‌ها اقدام کرده اما اثربخشی زیادی نداشته زیرا در این بخش ضعف قوانین و هزینه‌ها داریم.»
تهران مستعد تکرار فاجعه‌ای چون پلاسکوست. چیزی تغییر نکرده. نه آنگونه که خبرگزاری‌های داخلی می‌نویسند، مشکلات خانواده‌های قربانیان پلاسکو رفع شده، نه مشکلات کارگرانی که به طرفه‌العینی بیکار شدند و نه وضعیت زندگی آتش‌نشان‌ها بهتر شده که قرار است در روز فاجعه دوباره از جان بگذرند.
آتش‌نشانان "شهید" می‌شوند
تنها اتفاقی که افتاده این است: در چهل‌ویکمین جلسه شورای شهر تهران عضو شورای شهر گفت که "دقایقی پیش" مطلع شده که "مقام معظم رهبری با اطلاق عنوان شهید خدمت به شهدای آتش نشان حادثه پلاسکو موافقت نموده‌اند."
دویچه وله را در تلگرام دنبال نکنید
با فروریختن پلاسکو، در سال ۹۷ پروژه ساخت پلاسکو جدید توسط بنیاد مستضعفان به‌عنوان متولی این پروژه کلید خورد.
یک مقام مسئول بنیاد مستضعفان چندی پیش از افتتاح ساختمان جدید پلاسکو تا چند هفته آینده خبر داده و گفته بود: «از کسبه درخواست داریم با توجه به اینکه به ایام پایان سال نزدیک می‌شویم هر چه سریع‌تر در واحدهای خود مستقر شوند تا بتوانیم به مودقع ساختمان جدید را افتتاح کنیم.»
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی اما می‌گوید: «پلاسکوی جدید هنوز تائیدیه آتش‌نشانی را نگرفته است اما قول داده‌اند تا پیش از نگرفتن تأییدیه آتش‌نشانی افتتاح نکنند.»