اعتراضها و درگیریهای اخیر در قزاقستان شمار زیادی کشته و زخمی بر جا گذاشته است. در حالی که رئیس جمهوری قزاقستان میگوید نظم دوباره برقرار شده، پوتین پیام هشداردهندهای به کشور عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق فرستاده است.
تبلیغات
بر پایه گفتههای ولادیمیر پوتین، روسیه و "سازمان پیمان امنیت جمعی" به رهبری این کشور، اجازه هیچگونه بیثباتی یا وقوع "انقلاب رنگی" در کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق را نخواهند داد.
این نکتهای بود که رئیس جمهوری روسیه در کنفرانس "سازمان پیمان امنیت جمعی" با توجه به اعتراضهای خشونتبار در روزهای گذشته در قزاقستان بر آن تأکید کرد.
پوتین با استفاده از عبارت "انقلاب رنگی" آشکارا به قیامهای رخداده در دهههای گذشته، در کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق اشاره میکند. به عنوان مثال سلسله اعتراضات در اوکراین علیه دولت مورد حمایت روسیه در این کشور که نام "انقلاب نارنجی" به خود گرفت.
پوتین در این کنفرانس ویدیویی تأکید کرد که ناآرامیهای اخیر در قزاقستان اولین و احتمالا آخرین تلاش خارجی برای مداخله در منطقه نیست. رئیس جمهور روسیه گفت، سربازان روس در قزاقستان مستقر شدند تا از تضعیف قدرت دولت توسط گروههای مسلح جلوگیری کنند.
پوتین در حالی که منشاء ناآرامیها و اتفاقات اخیر قزاقستان را به "نیروهای مخرب داخلی و خارجی" نسبت میداد، گفت که تمام کسانی که دست به اسلحه بردند، اهدافی متفاوت از شهروندانی داشتند که در ابتدا علیه افزایش بهای سوخت اعتراض کرده بودند.
رئیس جمهوری روسیه همزمان اطمینان داد که سربازان اعزامی روسیه برای همیشه در کشور همسایه نخواهند ماند. به گفته او، آنها به محض انجام تکلیف، از قزاقستان خارج میشوند. سازمان پیمان امنیت جمعی بنا به درخواست رئیس جمهوری قزاقستان ۲۵۰۰ سرباز به این کشور واقع در آسیای میانه اعزام کرد. در کنار روسیه و قزاقستان از دیگر اعضای این پیمان میتوان به بلاروس، ارمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان اشاره کرد.
"تلاش نافرجام برای کودتا"
توکایف، رئیس جمهوری قزاقستان در این کنفرانس ویدیویی، اعتراضات خشونتبار در این کشور را "تلاش برای کودتا" توصیف کرد؛ کودتایی که "از آن جلوگیری شد".
توکایف با تأکید بر "حملاتی برنامهریزی شده و هماهنگ" به ساختمانهای دولتی و رسمی و همچینین زندانها گفت: «اکنون اما نظم دوباره برقرار شده است.»
او اما همزمان اشاره کرد که جستجو به دنبال "تروریستها" همچنان ادامه دارد. به گفته رئیس جمهوری قزاقستان، در میان حملهکنندگان، تندروهای اسلامگرای آموزش دیده در خارج هم دیده شده است. توکایف اطمینان داد، نیروهای امنیتی قزاقستان هیچگاه به معترضان در اعتراضهای مسالمتآمیز شلیک نمیکنند.
قزاقستان در روزهای گذشته شاهد درگیریهای بیسابقهای میان معترضان و نیروهای دولتی بود. دامنه تظاهراتهایی که در ابتدا در اعتراض به افزایش بهای گاز شکل گرفته بودند به سرعت سراسر کشور را فراگرفت و به اعتراض علیه دولت تبدیل شد.
در کنار اعتراضهای مسالمتآمیز به ویژه کلانشهر آلماتی، شاهد درگیریهای خشونتباری بود. توکایف که "تروریستهای" آموزش دیده در خارج از کشور را مسئول ناآرامیها میداند، روز جمعه گذشته (۷ ژانویه) دستور تیراندازی به معترضان را صادر کرد.
اطلاعات دقیقی و روشنی در مورد شمار تلفات ناآرامیهای اخیر وجود دارد. به گفته توکایف ۱۶ نیروی امنیتی قزاقستان در این درگیریها کشته شدهاند. در مورد شمار تلفات غیرنظامیان هنوز اطلاع دقیقی در دست نیست. تلویزیون دولتی روز یکشنبه (۹ ژانویه) با استناد به گزارش وزارت بهداشت و درمان این کشور، شمار کشتهشدگان را بیش از ۱۶۰ تن اعلام کرد. این خبر اما خیلی زود و بدون ذکر دلیل حذف شد. صدها نفر هم در این زد و خوردها زخمی شدهاند.
مقامات رسمی از دستگیری تقریبا ۸۰۰۰ تن در جریان اعتراضهای اخیر در قزاقستان سخن میگویند که بنا بر این گزارشها شمار زیادی از آنان شهروندان خارجی هستند.
قزاقستان در آتش و خون؛ گزارش تصویری
در سومین روز اعتراض به افزایش قیمت گاز در قزاقستان بیش از هزار نفر زخمی و دهها نفر کشته شدهاند. دولت استعفا داد. نیروهای ائتلاف روسیه نیز وارد این کشور شدهاند. تصاویری از رویدادهای قزاقستان در این گزارش تصویری:
عکس: Valery Sharifulin/TASS/imago images
اعتراضات گسترده در قزاقستان در پی افزایش بهای گاز مايع آغاز شد. روز چهارشنبه۵ ژانویه ( ۱۵ دی) معترضان در شهر آلماتی به اقامتگاه رئیسجمهوری و ساختمان شهرداری یورش برده و هر دو ساختمان را به آتش کشیدند. طی روزهای اخیر پلیس کوشیده است با استفاده از گاز اشکآور، نارنجک صوتی، خودروهای آبپاش و حتی شلیک مستقیم معترضان را متفرق کنند.
عکس: Valery Sharifulin/TASS/imago images
با گسترش دامنه اعتراضات سراسری قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهوری قزاقستان از "سازمان پیمان امنیت جمعی" (سیاستیاو) به رهبری روسیه درخواست کمک کرد. دبیرخانه این سازمان روز پنجشنبه در بیانیهای که توسط ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه منتشر شد، اعلام کرد: «نیروهای حافظ صلح سازمان پیمان امنیت جمعی برای مدت محدودی برای تثبیت و عادیسازی اوضاع به جمهوری قزاقستان اعزام شدهاند.»
عکس: Valery Sharifulin/TASS/dpa/picture alliance
اعتراضات روز یکشنبه در شهر جانااوزن واقع در جنوب غربی قزاقستان آغاز شد که در گذشته نیز یکی از کانونهای اصلی اعتراضات ضد حکومتی بوده است. اعتراضات به سرعت به سایر شهرها گسترش یافت و روز سهشنبه تظاهرات اعتراضی بزرگی در نور سلطان، پایتخت، و آلماتی بزرگترین شهر قزاقستان نیز برگزار شد.
عکس: Zhanbyrbaevkz/TASS/dpa/picture alliancev
استفاده از نیروهای نظامی، زرهپوش و نفربرهای ارتش برای مقابله با معترضان به افزایش قیمت گاز
عکس: REUTERS
یکی از معترضین پوکه تیرهای شلیک شده بسوی مردم را در دست گرفته و نشان میدهد.
عکس: Vladimir Tretyakov/AP/picture alliance
اعتراضها به خشونت گرایید و بسیاری از خودروها و ساختمانهای دولتی و اداری طعمه آتش و خشم معترضین شدند.
عکس: Valery Sharifulin/TASS/dpa/picture alliance
با اوج گرفتن اعتراضات و در واکنش به آن هیئت دولت به ریاست اَسکر مامین استعفا کرد. قاسم جومارت توقایف، رئیسجمهوری قزاقستان صبح روز چهارشنبه پس از پذیرش استعفای کابینه گفت که با اقدامات قاطع اعتراضات را آرام خواهد کرد. توقایف در اقدامی دیگر همچنین کریم ماسیموف، رئیس کمیته امنیت ملی را از کار برکنار کرد.
عکس: Andrei Pokumeiko/BelTA/TASS/dpa/picture alliance
با اوجگیری اعتراضها وضعیت فوقالعاده در قزاقستان اعلام شد. همزمان دسترسی به سایتهای خبری قطع شد و به گزارش سازمان دیدهبان فضای مجازی "شبکه اینترنت در قزاقستان کاملا قطع شده است".
عکس: REUTERS
قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهور قزاقستان، بامداد پنجشنبه ۶ ژانویه (۱۶ دی) اعلام کرد به ارتش دستور داده است برای برقراری نظم و مقابله با کسانی که او آنها را "تروریستها" خواند، وارد عمل شود.
عکس: Vladimir Tretyakov/AP Photo/picture alliance
وزارت بهداشت قزاقستان روز پنجشنبه ۶ ژانویه ( ۱۶ دی) اعلام کرد که بیش از هزار نفر در ناآرامیهای این کشور زخمی شدهاند. ازهر گینیت، معاون وزیر بهداشت قزاقستان در شبکه تلویزیونی "خبر-۲۴" گفت: «نزدیک به ۴۰۰ نفر از آنها در بیمارستان بستری و ۶۲ نفر در بخش مراقبتهای ویژه هستند.»
عکس: Vladimir Tretyakov/AP/picture alliance
قاسم جومارت توقایف، رئیسجمهوری قزاقستان، روز چهارشنبه ۵ ژانویه (۱۵ دی) در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «ما با قانونشکنان به شدت برخورد خواهیم کرد». او همچنین وعده داد که به زودی اصلاحات سیاسی گستردهای انجام خواهد داد و تا زمانی که ناآرامیها ادامه دارند شخصا ریاست شورای امنیت ملی را برعهده خواهد داشت.
عکس: PAVEL MIKHEYEV/REUTERS
منابع دولتی اعلام کردهاند که "برخی از تظاهر کنندگان مسلح هستند". وزارت کشور قزاقستان روز چهارشنبه از کشته شدن هشت مامور پلیس و اعضای گارد ملی خبر داد. پلیس آلماتی روز پنجشنبه از کشته شدن "دهها نفر" در جریان حمله به ساختمانهای دولتی خبر داده است.