بر اساس داده‌های انستیتو روبرت کخ آلمان، ۲۵ درصد آلمانی‌ها نشانه‌هایی از بی‌خوابی دارند. در ایالات متحده آمریکا حتی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بزرگسالان دچار بی‌خوابی مزمن هستند. این بی‌خوابی در بیشتر موارد دلایل روحی-روانی دارد. بیشتر بیماران از یاد می‌برند که دیگر در اتاق خواب نباید به چیزی فکر کنند.

باربیتورات‌ها و بنزودیازپین‌ها

خوابیدن به صورت طبیعی بهترین حالت است، اما این امر برای خیلی‌ها که دچار بی‌خوابی هستند، مشکل است. پژوهشگران همواره به دنبال داروی خواب‌آوری هستند که کمترین عوارض جانبی را داشته باشد.

در ده‌ها سال گذشته این باربیتورات‌ها (Barbiturat) (داروهای تضعیف‌کننده سیستم عصبی) بودند که به عنوان داروی خواب‌آور ایده‌آل محسوب می‌شدند. اما پس از اینکه پزشکان آن را در سال‌های ۵۰ میلادی مورد بررسی قرار دادند، به این نتیجه رسیدند که این مواد اعتیاد می‌‌آورد. برای مثال مریلین مونرو از این قرص برای خودکشی خود استفاده کرده بود. پس از آن بنزودیازپین‌ها (Benzodiazepine) (داروهای آرامش‌بخش) بازار مصرف را در تصرف خود قرار دادند. معروف‌ترین آن، قرص والیوم است.

بنزودیازپین‌ها همانند باربیتورات‌ها بر روی گیرنده‌های عصبی مغزی می‌نشینند که به فرستنده GABA حساس هستند. "گبا" (گاما امينو اسيد باتيريک) عمده‌ترين فرستنده عصبی است كه می تواند از رسيدن پيام‌های مربوط به اضطراب و تشويش به مغز جلوگيری كند. همین باعث می‌شود که مغز مجبور به خوابیدن شود.

به گفته جیسن اوسلانر(Jason Uslaner) ، یکی از پژوهشگران شرکت داروسازی "مرک" Merck در ایالت پنسیلوانیای آمریکا، فرستنده‌های "گبا" در تمام مغز فعال هستند، به این معنا که بر قسمت‌هایی از مغز که مسئول حرکت بدنی، دریافت حسی و حالت روحی انسان هستند نیز تاثیر می‌گذارند.

کشف موادی با عوارض جانبی کمتر

با وجود اینکه داروهای بنزودیازپین‌ هنوز در بازار به فروش می‌روند، در این میان دارو‌های بهتری وارد بازار شده‌اند. موادی چون Zolpidem و Zopliclon نیز بر فرستنده‌های "گبا" تاثیر می‌گدارند، اما تنها به یک گروه خاصی از آنها. همین امر باعث می‌شود که این مواد عوارض جانبی زیادی نداشته باشند.

اما در کل، دارو‌های خواب‌آور همیشه همراه با عوارض جانبی هستند. بیماران در فردای روز مصرف، احساس خستگی می‌کنند و قادر به تمرکز حواس و برای مثال رانندگی نیستند. حتی اگر کسی بیشتر از ۲ هفته از چنین موادی استفاده کند، این خطر را دارد که دیگر بدون این دارو‌ها خواب نداشته باشد. نهایتا خیلی از داروهای خواب‌آور اثر خود را پس از مرور زمان از دست می‌دهند.

جدیدترین کشف دانشمندان

بنا بر جدیدترین کشف دانشمندان، استفاده از گیرنده عصبی Orexin می‌تواند کمترین عوارض جانبی را داشته باشد. جیسن اوسلانر می‌گوید: «میزان Orexin در روز افزایش می‌یابد، تا اینکه انسان بتواند بیدار بماند و در شب کاهش می‌یابد، تا اینکه او بتواند بخوابد.» پژوهشگران قصد دارند دارویی تولید کنند که از تولید Orexin در شب جلوگیری کند.

در نهایت به گفته پژوهشگران، دارو‌های خواب‌آور یک راه حل دائمی نیستند و بیمار را شفا نمی‌بخشند. این داروها دلیل پیدایش بی‌خوابی را از بین نمی‌برند، بلکه تنها ناراحتی ناشی از آن را بطور موقت بر طرف می‌کنند.