آهنگساز پرآوازه آلمانی لودویگ فان بتهوون ظاهراً دارای استعداد ارثی برای سیروز کبدی بوده است. یک تیم پژوهش بینالمللی با رمزگشایی از ژنوم او شواهدی دال برعفونت هپاتیت ب یافتند که در ماههای پیش از مرگش اتفاق افتاده است.
لودویگ فان بتهوون (۱۷۷۰ - ۱۸۲۷)عکس: Imago Images
تبلیغات
یک پژوهش بینالمللی با مشارکت دانشگاه بن آلمان، ژنوم آهنگساز مشهور جهان، لودویگ فان بتهوون (۱۷۷۰ - ۱۸۲۷)، را با اتکا به مختصات ژنتیکی پنج تار موی همسان هفت سال آخر عمر او رمزگشایی کرده است. با این حال علت ژنتیکی ناشنوایی بتهوون یا مشکلات گوارشی او هنوز مشخص نشده است.
دانشگاه بن آلمان روز چهارشنبه ۲۳ مارس (سوم فروردین) گفت، این پژوهش که در مجله "کارنت بایولوجی" منتشر شده است، نشان میدهد که پنج تار مو از هشت تار مویی که از مجموعههای دولتی و خصوصی در بریتانیا، اروپای قارهای و ایالات متحده آمریکا مورد بررسی قرار گرفتهاند، "به احتمال بسیار متعلق به او بودهاند".
تارهای به جا مانده موی لودویگ فان بتهوونعکس: Martin Meissner/AP Photo/picture alliance
تیم پژوهشی همچنین ژنوم خویشاوندان زنده بتهوون در بلژیک را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند، اما در هیچ یک از آنها نتوانستند مطابقتی با ژنوم آهنگساز مشاهده کنند.
به گفته پژوهشگران، این را میتوان دستکم با یک رابطه خارج از ازدواج در تبار مستقیم پدری بتهوون توضیح داد. این نکته به این دلیل جالب است زیرا پیش از این به دلیل فقدان ثبت غسل تعمید، در مورد نسبت پدری بتهوون با پدرش تردیدهایی ابراز شده بود.
مارتن لارمسو، کارشناس تبارشناس از دانشگاه کاتولیک لوون در بلژیک گفته است: «با ترکیب دادههای دیانای و اسناد آرشیوی، ما توانستیم تفاوت میان شجرهنامههای قانونی و بیولوژیکی لودویگ فان بتهوون را تشخیص دهیم.»
به گفته دانشگاه بن، در مورد وضعیت سلامتی این موسیقیدان موارد ناروشنی وجود دارد. مشخص است که بتهوون در سنین ۲۵ تا ۲۹ سالگی از کمشنوایی پیشرونده رنج میبرده و این آهنگساز در سال ۱۸۱۸ عملاً ناشنوا بوده است. او همچنین از دردهای مزمن گوارشی و بیماری شدید کبدی رنج میبرده که منجر به مرگ او در سال ۱۸۲۷ در سن ۵۶ سالگی شده است. سیروز کبدی مدتهاست که به عنوان محتملترین علت مرگ شناخته میشود.
آنالیز دیانای تارهای موی لودویگ فان بتهوونعکس: ANTHI TILIAKOU/AFP
یوهانس کرائوزه از بخش انسانشناسی تکاملی انستیتوی ماکس پلانک گفته است: «نمیتوانیم با قاطعیت بگوییم که بتهوون در اثر چه عاملی درگذشته است؛ اما دستکم امروز میتوانیم وجود خطر ارثی قابل توجه سیروز کبدی و عفونت با ویروس هپاتیت ب را ثابت کنیم.»
محققان گمان دارند که عفونت هپاتیت بتهوون میتواند یکی از علل بیماری شدید کبدی او بوده باشد که در ترکیب با مصرف الکل و پیشزمینههای ژنتیکی او منجر به نارسایی پیشرونده کبدی شده است.
علاوه بر دانشگاه بن، دانشگاه کمبریج، مرکز بتهوون سن خوزه و انجمن بتهوون آمریکا، دانشگاه کاتولیک لوون، شرکت "تری دیانای"، بیمارستان دانشگاه بن، خانه بتهوون بن و انستیتوی ماکس پلانک برای انسانشناسی تکاملی، نیز در این پژوهش مشارکت داشتهاند.
یک نابغه بزرگ در چند عکس کوچک
سال ۲۰۲۰ به یکی از نامدارترین چهرههای فرهنگ و هنر آلمان تعلق دارد: لودویگ فان بتهوون که ۱۷۷۰ به دنیا آمد، تنها ۵۶ سال زیست و صدها اثر زیبا آفرید. هنر و زندگی این نابغه بزرگ را در چند عکس دنبال کنید.
نابغهای بی چون و چرا
بتهوون در ۱۷۷۰ زاده شد و ۱۸۲۷ از دنیا رفت. پدرش نوازندهای گمنام و تنگدست بود که معاش خانواده را به زور تأمین میکرد. پسرک خردسال ناگزیر بود به جای پدر در کلیسا به نوازندگی ارگ برود. در هفت سالگی کنسرت داد و در ۱۲ سالگی اولین قطعات خود را تصنیف کرد. مصیبتی بزرگ بود که او تنها ۵۶ سال زندگی کرد که بییشتر آن با پریشانی و بیماری همراه بود. با وجود این او بیش از هر آهنگساز دیگری قطعات ناب و زیبا آفرید.
عکس: DW
ستاره پاپ
بتهوون امروزه نامدارترین آهنگساز جهان موسیقی است، شاید تنها موتسارت و باخ با او برابری کنند. در سراسر جهان کسی نیست که با نواهای معجزهآسای موسیقی او آشنا نباشد. او برخلاف بسیاری از هنرمندان در زمان زندگی به شهرت رسید، هرچند همیشه با محرومیت دست به گریبان بود! در مراسم خاکسپاری او در وین بیش از ۲۰ هزار نفر شرکت کردند، یعنی نیمی از اهالی وین در آن روزگار.
عکس: picture-alliance/Ulrich Baumgarten
یک هنرمند مستقل
در قرن هجدهم و دوران باروک همه هنرمندان در خدمت دربار یا کلیسا بودند. آنها عملا به سفارش و حمایت درباریان و اشراف متکی بودند. بتهوون اما هنرمندی مستقل بود، روحی سرکش داشت، با دربار و اشراف مخالف بود و هنر خود را در خدمت مردم در آورده بود. او بیشتر با فروش تصنیفات و اجرای کنسرت از آثارش زندگی خود را میچرخاند.
عکس: picture-alliance / akg-images
آثار بیشمار
موسیقی بتهوون تنها در روزگار او طرفدار نداشت، بلکه تا روزگار ما تر و تازه است و همواره الهامبخش بسیاری از آهنگسازان. او صدها اثر آفریده که هر کدام در نوع خود از بهترینها هستند: ۹ سمفونی، پنج کنسرت پیانویی، یک کنسرت ویولن بینظیر، ۱۶ کوارتت برای سازهای زهی، ۳۲ سونات پیانویی، اپرای فیدلیو، مس بزرگ و آثار دیگری برای سازهای گوناگون، از سونات و سویت و ترانه و قطعات آوازی و رقص و...
عکس: picture alliance/H. Lohmeyer/Joker
سرنوشت است که بر در میکوبد!
کدام دل است که از این ضربهها به لرزه نیفتاده باشد؟ د د د - داااا! اولین آکوردهای سمفونی پنجم شاید معروفترین تکه موسیقی از آغاز خلقت تا امروز باشد. در سال ۱۸۰۸ وقتی این سمفونی برای اولین بار اجرا شد، شنوندگان در بهت و حیرت فرو رفتند، و حق داشتند، این همان موسیقی نبود که آنها به آن انس گرفته بودند؛ بتهوون تصمیم گرفته بود موسیقی کلاسیک غرب را زیرورو کند.
عکس: picture-alliance/akg-images
برای الیزه
قطعه کوتاهی که او "برای الیزه" سروده، شعری ناب و بسیار زیباست. اما که بود این الیزه؟ هنوز به طور قطع روشن نیست. بتهوون در سراسر در شوق عشق میسوخت، با تمام وجود خواهان یار و همسر بود. زنان زیبا او را بیتاب میکردند، اما کمتر به او روی خوش نشان دادند. او سراسر زندگی ناکام ماند و در یأس و تنهایی درگذشت.
عکس: picture-alliance/akg-images
سمفونی نهم: ندای همبستگی انسانی
سمفونی نهم بتهوون، حماسه همبستگی و برادری است. نغمههای پیروزمندانه این اثر ترنم صلح و آشتی است. بتهوون در این سمفونی نیز روحیه طغیانی و سنتشکن خود را به نمایش گذاشت. برای نخستین بار یک سمفونی را با کلام همراه کرد و اثر خود را با شعری پرشور و انسانی از فریدریش شیلر پایان داد: بگذارید این نواها خاموش شوند تا شیوایی کلام آغاز شود! بخشی از نواهای این سمفونی در سال ۱۹۷۲ سرود رسمی اروپا شد.
عکس: akg-images/picture alliance
سرنوشتی فاجعهبار
فاجعه آن است که بتهوون بسیاری از آثار کاملتر خود را هرگز نشنید و نوای آنها را تنها در خیال مجسم کرد. او قبل از سی سالگی کاملا ناشنوا شده بود و تنها به کمک دستگاههای گوناگون برخی از صداها را به زحمت میشنید. این مصیبت چنان سنگین بود که بارها او را تا مرز خودکشی پیش راند. تنها یار و یاورش موسیقی بود که او را از مرگ دور کرد و به زندگی دلبسته ساخت.
بتهوون ۱۷۷۰ در شهر بن، در کرانه راین، به دنیا آمد. کودکی سخت و ناشادی داشت. امروزه هنردوستان از خانه زادگاه او، که آرشیوی غنی دارد، بازدید میکنند. او در ۲۲ سالگی به وین کوچ کرد، که پایتخت موسیقی شناخته میشد. از جمله نزد یوزف هایدن، آهنگساز نامدار، آموزش گرفت. بتهوون ۱۸۲۷ در وین درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد. به گفته کارشناسان پیکره برنزی بتهوون که در شهر بن نصب شده شباهت زیادی به او دارد.