حزب راستگرای پوپولیست "برای آزادی" به رهبری خیرت ویلدرز در انتخابات پارلمانی هلند به یک پیروزی چشمگیر دست یافت.

این حزب با کسب بیش از ۲۳ درصد آرا به ۳۷ کرسی از ۱۵۰ کرسی مجلس دست یافت که دو برابر کرسی‌های این حزب در دوره قبلی مجلس است.

با توجه به خودداری اغلب احزاب عمده هلند از ورود به ائتلاف با حزب ویلدرز تشکیل دولت از سوی حزب او با مشکلات اساسی روبرو است. ویلدرز در پی اعلام پیروزی حزبش از سایر احزاب خواست که به رأی مردم احترام بگذارند و با حزب او برای تشکیل دولت همکاری کنند.

ویلدرز و حزبش در هلند با شعارها و ایده‌هایی علیه بستن مرز به روی پناهجویان، تعطیل مساجد و ممنوعیت قرآن شناخته می‌شوند. خروج از اتحادیه اروپا از طریق رای مردم در یک رفراندوم نیز جزیی از برنامه این حزب است.

در ماه‌های قبل از انتخابات ویلدرز البته لحن ملایم‌تری داشت و مقابله با اسلام را از اولویت‌های خود نمی‌دانست. او تاکید داشت که مسئله عمده مقابله با "سونامی پناهجویی" است.

رأی به صاحب اصلی شعارها

فرانس تیمرمنز، نامزد اصلی ائتلاف سوسیال‌دمکرات‌ها و سبزها که کسب ۱۷درصد آرا در مقام دوم ایستاده است در واکنش به موفقیت حزب پوپولیست "برای آزادی"  خواستار دفاع از دموکراسی و حاکمیت قانون شد. این شخصیت سوسیال دمکرات تاکید کرد که "اکنون زمان دفاع از دموکراسی است".

دولت هلند در ۱۳ سال گذشته در دست ائتلافی با محوریت حزب لیبرال- محافظه‌کار "مردم برای دموکراسی و آزادی" به رهبری مارک روته بود. او چند ماه پیش با اعلام کناره‌‌گیری از سیاست خواستار برگزاری انتخابات زودرس شد.

جانشین روته در حزب "مردم برای دموکراسی و آزادی" خانم دیلان یشیلگوز‌زگریوس، یک مهاجر کرد ترکیه‌ای شد که در این انتخابات برای ممانعت از پیروزی  حزب "برای آزادی" بیش از پیش بر سیاست‌های مبتنی بر مهار مهاجرت و پناهجویی متمرکز شد؛ رویکردی که جواب نداد و به گفته کارشناسان بخش‌هایی از مردم به صاحب اصلی این شعارها (حزب پوپولیست "برای آزادی") بیشتر اعتماد کردند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

حزب "مردم برای دموکراسی و آزادی" اکنون با ۲۴ کرسی در مقام سوم ایستاده است که حکایت از باختن ده کرسی دارد. دومین برنده انتخابات ائتلاف سبز و سوسیال دموکرات است که با افزودن ۸ کرسی به شمار کرسی‌های خود حالا مجموعاَ ۲۵کرسی را حائز شده است. حزب تازه‌تاسیس میانه‌رو موسوم به NSC (پیمان جدید اجتماعی) هم به ۲۰ کرسی دست یافته است.

انتخابات هلند در شرایطی برگزار شد که با یک بحران بزرگ اعتماد عمومی نسبت به احزاب سیاسی همراه بود. برخی تحقیقات بیانگر این است که تنها کمتر از نیمی از هلندی‌ها هنوز به سیاست اعتماد دارند. بیش از ۶۰ درصد آنها از نحوه اداره کشور خود ناراضی هستند. بسیاری از شهروندان بر این باور تأکید می‌کنند که دولت و سیاستمداران در مسائل مربوط به مهاجرت، سیستم مراقبت های بهداشتی، مسکن و تامین اجتماعی کارنامه موفقی ندارند.

پس از انتخابات قبلی، در مارس ۲۰۲۱، تقریبا ده ماه طول کشید تا مارک روته لیبرال توانست چهارمین کابینه خود را معرفی کند. اما تنها پس از ۱۸ ماه، ائتلاف راست میانه در تابستان به دلیل اختلاف بر سر سیاست مهاجرت فروپاشید.

لغو  حکومت قانون از طریق دمکراتیک؟

در هلند، پوپولیسم راستگرا سابقه‌ای ۲۰ ساله دارد و حالا به پیروزی‌ چشمگیری رسیده است. اولین پوپولیست موفق جناح راست پیم فورتوین چند روز قبل از انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۰۲ توسط یک فعال مبارز مدافع حیوانات به قتل رسید. ویلدرز میراث او را به ارث برد و مطالبات رادیکال تری مانند ممنوعیت قرآن را مطرح کرد. مایندرت فننما، کارشناس علوم سیاسی که کتابی در باره بیوگرافی ویلدرز نوشته است در مصاحبه ای در سال ۲۰۱۷ هشدار داد: «او کسی است که می خواهد حکومت قانون را از طریق ابزارهای دموکراتیک لغو کند.»

ساعاتی پس از اعلام نتایج انتخابات خانم خانم دیلان یشیلگوز‌زگریوس رهبر حزب "مردم برای دموکراسی و آزادی" از امتناع قاطع خود در ورود به ائتلاف با حزب "برای آزادی" تا حدودی فاصله گرفت، ولی هنوز هم در این باره که حزبش وارد چنین ائتلافی بشود ابهاماتی وجود دارد.

اگر ویلدرز نتواند ۴ حزب عمده یا با بقیه ۱۷ حزب دیگری که به پارلمان راه یافته‌اند ائتلاف تشکیل دهد، چشم‌انداز سیاسی هلند در ابهام بیشتری باقی خواهد ماند.