از آغاز سال ۲۰۱۲ چند روزی می‌گذرد. با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال ۲۰۱۱ تحلیل‌گران دنیای نوآوری و فن‌آوری اطلاعات و "تکنولوژی‌نویسان" رسانه‌های معتبر دنیا، با بررسی سیر تکامل فن‌آوری‌های دیجیتال در سال‌های اخیر، پیش‌بینی‌هایی را درباره تکنولوژی‌های نوین در «سال اژدها» منتشر کرده‌اند.

در ادامه نگاهی گذرا خواهیم داشت به تکنولوژی‌‌ها، گجت‌ها و ابزارهایی که در سال ۲۰۱۲ ممکن است در جهان ارتباطات‌، شبکه‌های اجتماعی و فن‌آوری‌های اطلاعاتی و مخابراتی ظهور کنند.

رشد انفجاری گوشی‌های هوشمند و افزایش نفوذشان در زندگی انسان‌ها

استفاده از گوشی‌های هوشمند برای اتصال به اینترنت از سال ۲۰۱۰ سیری کاملا صعودی در پیش گرفته و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۲ افزایش بی‌سابقه‌ای داشته باشد، چون خرید یک گوشی هوشمند به‌مراتب هزینه کمتری نسبت به خرید لپ‌تاپ یا کامپیوترهای شخصی دارد و عده بیشتری از کاربران از عهده خرید آن برمی‌آیند.

به همین ترتیب میزان دسترسی به داده‌ها از طریق اتصالات بی‌سیم اینترنتی هم افزایش خواهد یافت. تا پایان سال ۲۰۱۲ در آمریکا ۱۵۰ میلیون نفر موبایل‌های هوشمند خواهند داشت؛ یعنی بیش از نیمی از جمعیت ایالات متحده. در دیگر نقاط دنیا هم رشد چشمگیر گوشی‌های هوشمند، فرایند پر کردن شکاف دیجیتال را تسریع خواهد کرد.

به اعتقاد بسیاری از تحلیل‌گران فن‌آوری اطلاعات، موبایل‌ها در سال میلادی پیش رو بزرگ‌ترین تغییرات ممکن را در شیوه‌های ارتباط و حتی تجارت ساکنان کره زمین پدید خواهند آورد. ضریب نفوذ گوشی‌های هوشمند، در شرایطی که بسیاری از نقاط جهان با رکود اقتصادی دست به گریبان است، در انگلیس از ۴۰ درصد به ۶۰ درصد رسیده و در بسیاری از کشورهای دیگر جهان هم رشد بی‌سابقه‌ای داشته و خواهد داشت.

میزان خریدهایی که از طریق موبایل صورت گرفته در سال ۲۰۱۰ به ۲ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۱ به ۴ میلیارد دلار رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۵ یک‌چهارم خرید‌های آنلاین در سراسر جهان از طریق تلفن‌های همراه انجام شود.

گذشته از این‌ها، با توجه به این‌که بسیاری از کاربران موبایل تمایلی به ارسال همه عکس‌ها و ویدوئوهای ثبت‌شده با گوشی‌های هوشمندشان به شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک و توییتر ندارند، پیش‌بینی می‌شود سیستم‌های "ابری شخصی" (Personal Cloud) مانند سیستم "iCloud" کمپانی اپل نیز توجه کاربران بیشتری را جلب کنند.

با افزایش تعداد تجهیزات آنلاینی که هر کاربر در دست دارد، دیگر انطباق اطلاعات آنها از طریق کابل، در مقایسه با سینک‌کردن بی‌سیم از طریق ابرهای شخصی، چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. پیش‌بینی می‌شود قابلیت اتصال به اینترنت و دسترسی به داده‌های دیجیتال ابرهای شخصی در سال ۲۰۱۲ حتی در تلویزیون‌ها هم افزایش یابد.

ظریف بودن اکثر گوشی‌های هوشمند آنها را شکننده هم می‌کند. کاربران آی‌فون و اندروید می‌دانند که گوشی‌هایی که در دست دارند، بسیار آسیب‌پذیرند و نیازمند مراقبت، چون به‌سادگی با برخورد به زمین یا سطحی سخت، ممکن است بشکنند یا آسیب جدی ببینند.

در سال ۲۰۱۲ حتی ممکن است گوشی‌های هوشمندی به بازار عرضه شوند که در برابر شکستن مقاوم‌اند. مواد جدیدی از جنس پلی‌کربنات پلاستیک تولید شده که ۲۰ بار مقاوم‌تر از مواد به‌کار رفته در بدنه اکثر گوشی‌های هوشمند امروزی است.

عرضه عمومی گوشی‌های مقاوم در برابر ضربات و شکستگی احتمالا اشتیاق بسیاری از کاربران را برمی‌انگیزد. در سال ۲۰۱۲ شاهد تاثیر محسوس این تکنولوژی بر تبلت‌ها هم خواهیم بود.

اما در این میان نمی‌توان از رشد انفجاری گوشی‌های هوشمند سخن گفت و به نبردی که در سطح ریزپردازنده‌ها میان تولیدکنندگان در جریان است اشاره‌ای نکرد. تولیدکنندگان پردازشگرهای موبایل در تلاش‌اند تا "CPU"های قدرتمندتری بسازند و از حجم آن بکاهند. در سال ۲۰۱۲ رقابت در این حوزه شدیدتر و جدی‌تر از همیشه خواهد بود.

آی‌پد ۳؛ بازار داغ شایعات و گمانه‌زنی‌ها پیش از رونمایی

اگرچه کمپانی اپل اعلام کرده که آی‌پد ۳، سومین نسخه از تبلت‌های این کمپانی، در ماه فوریه و در روز تولد استیو جابز، بنیان‌گذار فقید اپل، رونمایی خواهد شد، اما خارج از این کمپانی و دیگر کمپانی‌های مشارکت‌کننده در تولید قطعات آن کسی درباره مشخصات و جزئیات این محصول جدید و تفاوت‌های آن با آی‌پد یک و دو چیزی نمی‌داند.

البته بازار شایعه و گمانه‌زنی مثل همیشه داغ ِ داغ است. برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که تغییر بنیادینی در آی‌پد ۳ رخ نخواهد داد و سومین نسخه آی‌پد، نه محصولی انقلابی که محصولی تکاملی خواهد بود و اپل بار دیگر قدرتش در تقویت باتری، پردازشگر‌ها و قابلیت‌های گرافیکی را به رخ خواهد کشید.

احتمال دارد ظرفیت آی‌پد ۳ هم تا ۱۲۸ گیگابایت افزایش یابد. اما در نهایت، تجربه نشان داده تا روزی که رسما محصول جدید اپل رونمایی نشده، نمی‌توان با قاطعیت چیزی درباره آن گفت.

بسیاری از تحلیل‌گران بازار تکنولوژی معتقدند فروش تبلت‌های ارزان‌تری مانند "کیندل فایر" کمپانی آمازون یا تبلت‌های مبتنی بر اندروید، در سال ۲۰۱۲ از فروش سرسام‌آور آی‌پد سبقت بگیرد. برخی از کارشناسان هم ۲۰۱۲ را سال رشد مبهوت‌کننده تبلت‌های هیبریدی می‌دانند؛ نوت‌بوک‌هایی با نمایشگرهای جداشونده که هم کارآیی تبلتی مانند آی‌پد را خواهند داشت و هم مزایای خاص لپ‌تاپ.

اما این ماجرا برای اپل که نخستین سال پس از مرگ استیو جابز را تجربه می‌کند، چندان نگران‌کننده نیست. اپل همیشه محصولاتی مانند آی‌پد و آی‌فون ۴ را با سرعتی بالاتر از سرعت تولید آنها فروخته است. کاربران سراسر جهان در سال‌های اخیر اشتیاق و اشتهای عجیبی برای خرید این محصولات از خود نشان داده‌اند.

رشد بی‌سابقه استفاده از اپلیکیشن‌های تماس رایگان

هدف کاربران در سراسر جهان برقراری ارتباط با کم‌ترین هزینه است و چه بهتر اگر این کار را بتوان به‌صورت رایگان و بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای انجام داد. حتما خود یا افرادی در دایره‌ی دوستان و آشنایان‌تان حساب کاربری در اسکایپ دارید و از آن برای برقراری تماس‌های صوتی و تصویری استفاده می‌کنید.

جاری‌شدن تماس‌های صوتی و تصویری روی بیت‌ها و بایت‌ها در اینترنت در سال ۲۰۱۱ رشد چشمگیری داشت و در سال ۲۰۱۲ هم با شتاب بیشتری پیش خواهد رفت. این امر اگرچه به‌سود کاربران است، اما خطری است نگران‌کننده که در کمین کمپانی‌های ارائه‌کننده‌ی خدمات مخابراتی نشسته است.

حالا اپلیکیشن‌های متعددی برای برقراری تماس‌های رایگان از طریق گوشی‌های هوشمند وجود دارد. کاربران موبایل می‌توانند از "WhatsApp" یا "Viber" در هر نقطه‌ای از این کره خاکی که به اینترنت دسترسی دارند، نه‌تنها تماس صوتی و تصویری و متنی برقرار کنند، که فایل‌های حجیم چندرسانه‌ای ارسال کنند.

در حال حاضر بیش از یک میلیارد پیام در فرمت‌های گوناگون در هر روز روی "WhatsApp" رد و بدل می‌شود، "وایبر" بیش از ۳۰ میلیون بار روی موبایل‌ها دانلود شده و اپلیکیشن "Tango" بیش از ۲۰ میلیون کاربر دارد. رشد این اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارها کاهش تعرفه‌های مخابراتی را در سال ۲۰۱۲ در پی خواهد داشت.

خودروهای متصل به اینترنت؛ "اتوموتیو"هایی که فقط ماشین نیستند

دنیای فن‌آوری در سال‌های اخیر بر نفوذش در صنعت خودروسازی افزوده و حالا بسیاری از خودروهای سواری امکاناتی ارائه می‌کنند که پیش‌تر حتی در ذهن ماشین‌سواران هم نمی‌گنجید. خودروها در سال‌های آتی دیگر صرفا وسایل حمل‌ونقل از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر نیستند. در طول این مدت و پیش و پس از آن بسیاری از نیازهای دیجیتال هم توسط اپلیکیشن‌های تعبیه‌شده در "اتوموتیوها" رفع خواهند شد.

خودروهای نوین از سرنشینان در برابر خطرات محافظت می‌کنند، سرویس‌های امنیتی و اضطراری ارائه می‌کنند، کنترل ناوبری را در دست می‌گیرند و کنش و واکنش هوشمندی نسبت به ترافیک و وضعیت آب‌وهوایی پیرامون خود دارند. این خودروها همچنین با دسترسی به ابرهای شخصی کاربران، می‌توانند همه اطلاعات شخصی دیجیتال کاربر از جمله شماره‌های تلفن، ایمیل‌ها، موسیقی و ... را فراخوانی و اجرا کنند.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که در سال پیش‌رو در بازار خودروهای متصل (Connected Cars) که به دلیل گران‌بها بودن هنوز کاربران محدودی دارند، تغییرات اساسی رخ خواهد داد. افزایش آگاهی‌های عمومی نسبت به مزایای این نوع خودروها هم تاثیر قابل‌توجهی در رشد و گسترش آن خواهد داشت.

نوآوری‌های تکنولوژیک در صنعت خودروسازی به سمت بهره‌گیری بیشتر از گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها برای برقراری ارتباط با خودرو و کنترل بخش‌های گوناگون آن پیش می‌روند. از سیستم‌های ذخیره‌سازی ابری و اینترنت ماهواره‌ای هم برای ارائه سرویس‌های گوناگون به کاربران بهره گرفته خواهد شد.

شرکت‌های خودروسازی فورد، بی‌ام‌و، هیوندای و تویوتا، پیش‌تاز تولید خودروهای هوشمند و متصل به اینترنت‌اند.

بازار مصرف خودروهای التکریکی و هیبریدی (بنزین و برق) هم هم‌چنان رو به رشد خواهد بود و در سال ۲۰۱۲ مشتری‌های بیشتری را در سراسر جهان جذب خواهد کرد؛ هر چند تکنولوژی ساخت باتری‌های این ماشین‌ها هم‌چنان در انتظار یک انقلاب بزرگ است. این‌که این انقلاب در سال ۲۰۱۲ رخ دهد محال نیست، اما چندان هم محتمل به نظر نمی‌رسد.

جمعیت فیس‌بوکی‌های جهان از مرز یک میلیارد نفر می‌گذرد

رشد عجیب شمار کاربران فیس‌بوک در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ و افزایش نفوذ و تاثیر این شبکه‌ی اجتماعی در پنج قاره جهان را با هیچ پدیده دیگری نمی‌توان مقایسه کرد. با این همه، تحلیل‌گران فن‌آوری اطلاعات می‌گویند رشد حیرت‌انگیز فیس‌بوک در سال ۲۰۱۲ ادامه خواهد یافت و این شبکه اجتماعی که با بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر حالا سومین کشور بزرگ دنیاست، تا پایان ۲۰۱۲ بیش از یک میلیارد کاربر فعال خواهد داشت.

فیس‌بوک در سال ۲۰۱۲ هم‌چنین با فراگیر کردن استفاده از "Social Reader"ها و اپلیکیشن‌های اجتماعی نظیر "Spotify" که برای لذت بردن از دنیای موسیقی طراحی شده و فعالیت‌ها و علایق کاربران را در صفحات فیس‌بوک آنها نمایش می‌دهد، انقلابی در دنیای موسیقی و فیلم و رسانه پدید خواهد آورد و دنیاهای دیگری را به جهان پرهوادار فیس‌بوک پیوند خواهد زد.

مارک زاکربرگ، بنیانگذار فیس‌بوک، قصد دارد دنیای وب را تسخیر کند به‌گونه‌ای که کاربر هیچ بهانه‌ای برای بیرون رفتن از فیس‌بوک نداشته باشد و در این پلت‌فرم مجازی، نیازهایش به بهترین نحو تامین شود. او در این کار تا کنون به‌اندازه‌ای موفق بوده که حتی از رقیبان سرسخت و قدرتمندی مانند گوگل هم ناباورانه سبقت گرفته است. رقابت فیس‌بوک و گوگل، دو غول جهان مجازی، در سال ۲۰۱۲ به مراحل حساس‌تری خواهد رسید.

"اچ‌تی‌ام‌ال ۵" اوج می‌گیرد

با توجه به توقف پشتیبانی شرکت Adobe"" از نرم‌افزار فلش و با در نظر گرفتن رشد انفجاری موبایل‌های هوشمند در سال ۲۰۱۲، اوج‌گرفتن نسخه پنجم استاندارد "HTML" چندان دور از انتظار نیست.

"اچ‌تی‌ام‌ال ۵" در سال ۲۰۰۶ ظهور کرد، اما با پیشرفت‌های حاصل‌شده طی این سال‌ها و نیازهایی که "وب 2.0" پدید آورده، انقلابی در برنامه‌نویسی و طراحی اپلیکیشن‌های موبایل و تبلت‌ها پدید خواهد آورد. این استاندارد قابلیت سازگاری با همه سیستم‌های عامل موبایل را دارد و قدرت آن در طراحی اپلیکیشن‌های تعاملی بی‌نظیر است.

اپلیکیشن‌هایی که با "HTML5" طراحی می‌شوند٬ در هر سیستم عاملی پشتیبانی خواهند شد، به‌همین خاطر پیش‌بینی می‌شود که مشکل چندپارگی اپلیکیشن‌ها و ناسازگاری آنها در سیستم‌های عامل مختلف در سال ۲۰۱۲ برای همیشه حل شود. نیاز فزاینده به طراحی نسخه‌های مخصوص موبایل برای وب‌سایت‌های گوناگون، در کنار فراگیری این نسخه از "اچ‌تی‌ام‌ال" تاثیرات محسوسی در سال ۲۰۱۲ به‌جا خواهد گذاشت و کاربران تجربه‌های جالبی از کار کردن با نسخه‌های موبایل وب‌سایت‌ها به دست خواهند آورد.

گسترش استفاده از نمایشگرهای سه‌بعدی

هنوز بسیاری از کاربران حاضر نیستند بهای سنگین خرید تلویزیون‌ها و نمایشگرهای سه‌بعدی را بپردازند. بسیاری از شهروندان کره خاکی همچنان ترجیح می‌دهند تصاویر سه‌بعدی را در سالن‌های سینما دنبال کنند، اما پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با گسترش استفاده از این نوع نمایشگرها، قیمت آن نیز منطقی‌تر شود و کاربران بیشتری متقاعد شوند که در خانه‌های خود جایی برای یک نمایشگر جدید هم باز کنند.

خبر خوش دیگر هم ورود تلویزیون اپل به بازار مصرف در سال ۲۰۱۲ است. ورود تلویزیون اپل که می‌توان از آی‌فون و آی‌پد و فرمان‌های صوتی برای کنترل آن استفاده کرد، روحی تازه به روند تولید تلویزیون‌های اینترنتی و بازار مصرف آن خواهد دمید و در سال‌های آتی رقابت بر سر تصاحب سهم بیشتری از این بازار شدت خواهد گرفت.

احسان نوروزی
تحریریه: پارسا بیات