شورشیان سوری از جانب آمریکا حمایت می‌شوند. نیروی هوایی آمریکا دائما حملاتی علیه مواضع داعش انجام می‌دهد. با این همه آزادسازی شهر به دشواری به پیش می‌رود. ویرانه‌های گسترده در شهر مجال پیشروی‌های سریع را ربوده است.

دو زن رزمنده از واحدهای دفاعی کرد، تروریست‌های داعش را هدف گرفته‌اند. آن‌ها با نوع پوشش خود که در آن نه از روسری خبری هست و نه از حجاب اسلامی، مخالفتشان با جهان‌بینی بنیادگرایانه‌ شبه‌نظامیان داعش را که در همه جای رقه سایه افکنده نشان می‌دهند.

اینجا دفتر نیروهای پا به فرارگذاشته داعش است. تصویر بزرگ نصب‌شده بر دیوار نشان از جهان‌بینی آن‌ها دارد. در تصویری که به عربی "گفت رسول خدا" نوشته شده مردی دیده می‌شود که در حال دعاست. نیروهای داعش در نهایت خشونت در رقه و دیگر شهرهای تحت کنترل خود قرائت به شدت افراطی خود از اسلام را به زور برقرار کرده‌اند.

در حاشیه‌ها و حومه شهر هم می‌توان سمبل‌های سیادت بدون چون و چرای تروریست‌های "دولت اسلامی" را دید مثل این تابلو بر حاشیه خیابان که بر آن "نیست خدایی جز خدای یکتا" یا "لا الله الا الله" نوشته شده است. اوایل ژوئن اما نیروهای داعش مجبور شدند از حومه رقه عقب رفته و مواضع خود را ترک کنند. از آن‌ها تنها شعارهایشان به‌ جا مانده است.

تروریست‌ها با تسلط مستبدانه مردمان بیشماری را از خود بیزار ساخته‌اند. بسیاری از ساکنان رقه به اردوگاه‌ها فرار کرده و در آن‌جا پناه جسته‌اند. بخشی از ساکنان شهر یا نتوانسته و یا نخواسته‌اند فرار کنند. آن‌ها بین نفرات داعش و واحدهای ائتلاف نیروهای دمکراتیک سوریه گرفتار شده‌اند.

جنگ علیه تروریست‌های داعش با این که موفقیت به همراه داشته به‌سختی پیش می‌رود. در مرکز رقه جنگاوران ائتلاف آزادیبخش باید خانه به خانه بجنگند. در این‌جا جنگاوری را می‌بینیم که از راه حفره‌ای در دیوار سعی دارد به طرف دیگر این خانه راه یابد.

شهر در ابعادی وسیع ویران شده است. حملات هوایی نیروهای آمریکایی نیز در ویرانگری دست کمی از داعش نداشته است. نیروهای "دولت اسلامی" به هنگام عقب‌نشینی عامدانه هر آن‌چه که می‌توانستند سالم باقی بگذارند را نیز خراب کردند. داعش می‌خواهد از این طریق گذشته را نیز ویران کند.

نبرد در برخی‌ جاها خانه به خانه و اخیرا نیز منطقه به منطقه پیش می‌رود. در این تصویر رزمندگان کرد در حال پیشر‌وی‌اند تا چند متری دیگر از شهر را تحت کنترل خود در آورند. از حالت چهره و صورت آن‌ها هم می‌توان فهمید در چه وضعیت خطرناکی قرار دارند.

رزمندگان بهای جنگ را با جان خود می‌پردازند. یکی از اعضای ائتلاف نیروهای دمکراتیک سوریه هدف شلیک شبه‌نظامیان داعش قرار گرفته است. در همین حین نیروهای عرب و کرد نفرات داعش را تا ۶۰ درصد از مناطق تحت کنترل ‌آن‌ها عقب رانده‌اند.

ویرانگری حملات هوایی با حملات زمینی قابل مقایسه نیست. بمب‌ها خانه‌ها را با خاک یکسان می‌کنند. در زیر آوارها گاهی می‌توان بازماندگان غیر نظامی را یافت. گاهی هم نیروهای داعش در آن‌جا گیر افتاده‌اند که باعث می‌شود کار تجسس دوبرابر خطرناک شود.

یکی از جنگاوران ائتلاف دمکراتیک سوریه سیمایی شبیه به چهره‌‌های مرسوم تروریست‌های داعش را بر روی بطری آب نقاشی کرده است. معلوم نیست هدف او چه بوده. شاید می‌خواسته با این تصویر "ارواح شبه‌نظامیان داعش را دور نگه دارد." شاید هم می‌خواسته تنها هدفی بسازد تا تک‌تیراندازان با شلیک به آن مهارت تیراندازی خود را بالا ببرند.

سفری تنیده با خطرات آشکار و پنهان برای جسم و جان. سفری سرشار از رنج و محرومیت: از ترس و نکبت می‌گریزند. صدها هزار انسان در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ زادگاه خود را ترک کردند و راهی اروپا شدند. پیش و بیش از همه، از کشور جنگزده سوریه. با عبور از خاک ترکیه و یونان خود را به جزیره‌های لسبوس، خیوس و ساموس رساندند. هنوز حدود ۱۰ هزار نفر در اردوگاه‌های پناهندگی زندگی می‌کنند.

میلیون‌ها نفر در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ تلاش کردند خود را از طریق یونان، ترکیه، مسیر بالکان به اروپای غربی برسانند. با پای پیاده از مقدونیه، صربستان و مجارستان. برای جلوگیری از این مهاجرت گسترده، راه‌ها را مسدود کردند و کشورهای بسیاری مرزهای خود را بر روی پناهجویان بستند. پس از آن بسیاری از پناهجویان برای رساندن خود به اروپا ناگزیر مسیر پرخطر مدیترانه را در پیش می‌گیرند، از لیبی به سوی اروپا.

جسد یک کودک سوری. آلان کردی، کودک سه‌ساله‌ای که جسدش را در ساحلی در ترکیه یافتند. این عکس در سپتامبر ۲۰۱۵ منتشر شد و به سرعت در شبکه‌های اجتماعی پخش شد. عکسی گویای بحران پناهجویی سوریه. در آن هنگام پیام این عکس به شهروندان اروپا این بود: اروپا نمی‌باید این صحنه دردناک را نادیده بگیرد.

خبر بسته شدن راه اروپا منتشر شده است. حال هزاران نفر می‌کوشند تا در واپسین لحظات از طریق قطارها و اتوبوس‌های کرواسی خود را به اروپا برسانند. چند روز پس از آن، یعنی در اکتبر ۲۰۱۵، مجارستان مرزهای خود را مسدود می‌کند. همزمان با آن، اردوگاه‌های موقت و متشکل از کانتینر در این کشور برای پناهجویان ایجاد می‌شود. پناهجویان تا زمان روشن شدن تکلیف درخواست پناهندگی‌شان می‌بایست در این کانتینر‌ها زندگی کنند.

اقدام ناشایست یک زن فیلمبردار مجاری باعث تاثر و تاسف بسیار می‌شود. یک پناهجوی سوری همراه با فرزندش بر آن است تا از کنترل پلیس گریخته و از مرز مجارستان عبور کند. این زن فیلمبردار با زدن ضربه پا، او و فرزندش را نقش بر زمین می‌کند و مانع از عبور آن‌ها می‌شود. وضعیت در کشورهای دیگر نیز بهتر نیست. در آلمان نیز خارجی ستیزی افزایش می‌یابد و به بسیاری از اقامتگاه‌های پناهجویان حمله می‌شود.

پس از بسته شدن مسیر بالکان در ماه مارس ۲۰۱۶، هزاران پناهجو پشت ایستگاه‌های کنترل مرزی بلاتکلیف ماندند. برخورد پلیس مرزی با پناهجویان نیز پس از آن خشن‌تر شد. بسیاری از پناهجویان، همچون کسانی که در این عکس مشاهده می‌شوند، بر آن شدند تا از مرز یونان و مقدونیه عبور کنند.

کودکی پوشیده از خون و گرد و غبار. عکس عمران این کودک پنج ساله از شهر حلب بازتابی وسیع در رسانه‌ها داشت و به نماد ظلم و خشونت در جنگ سوریه بدل شد. عکسی گویای فقر و محنت مردم در این کشور جنگزده. یک سال پس از آن، عکس جدیدی از عمران منتشر شد، این بار با چهره‌ای خندان. طرفداران اسد از استفاده از این عکس برای تبلیغات ضد دولتی انتقاد کردند.

یک مرد سوری دخترش را در آغوش گرفته و زیر رگبار باران در مرز یونان با مقدونیه در حرکت است. به آن امید دارد که برای خانواده‌اش مکانی امن در اروپا بیابد. بر اساس قرارداد دوبلین، پناهجویان می‌بایست در همان کشور نخست تقاضای پناهندگی بدهند. بسیاری اما تلاش می‌کنند، خود را به کشور دیگری برسانند. اما، آن‌ها را مجددا به کشور نخست بر می‌گردانند. ایتالیا و یونان از این‌رو با مشکل بزرگی روبه‌رو هستند.

آلمان هدف شماره یک پناهجویان است. این در حالی است که قوانین و سیاست پناهجویی آلمان پس از مهاجرت گسترده دو سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ سخت‌تر شده است. در سطح اروپا هیچ کشوری همچون آلمان پذیرای پناهجویان نبوده است. در مجموع یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به آلمان پناه آورده‌اند. صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل بدل به چهره محبوب پناهجویان شده است.

ماموران اقدام به تخلیه اردوگاه جنجالی کاله واقع در شمال فرانسه نمودند. در جریان تخلیه کاله در اکتبر ۲۰۱۶، این اقامتگاه طعمه حریق شد. دولت اقدام به جابه‌جایی ۶۵۰۰ پناهجوی این اردوگاه به دیگر نقاط فرانسه کرد. شش ماه پس از آن بسیاری از سازمان‌های امدادی از زندگی پناهجویان کم سن و سال در حوالی و حاشیه کاله خبر دادند.

کشتی‌های دولتی و غیردولتی برای نجات جان پناهجویان به گونه‌ای مداوم در حرکت هستند. گرچه فرار از مسیر مدیترانه با خطرات جانی بسیاری همراه است، اما بسیاری از پناهجویان برای گریز از جنگ و محرومیت و با هدف رسیدن به اروپا، قدم در این راه پر خطر می‌گذارند. تنها در سال ۲۰۱۷، حدود ۱۸۰۰ نفر در این آب‌ها جان باختند. قربانیان سال ۲۰۱۶ بیش از ۵۰۰۰ نفر اعلام شده است.

صدها هزار نفر از مردم آفریقا و خاورمیانه به امید سفر به اروپا در اردوگاه‌های پناهندگی در لیبی به سر می‌برند. باندهای قاچاق انسان مشغول تجارتی پرسود هستند. وضعیت زندگی این پناهجویان در اردوگاه‌های لیبی بسیار وخیم اعلام شده است. سازمان‌های مدافع حقوق بشر از برده‌داری و فحشای اجباری خبر می‌دهند. به‌رغم این زندگی دردآور، این آوارگان رویای سفر به اروپا را رها نکرده‌اند.