محمد جواد ظریف، وزیر خارجه در مطلبی که دوشنبه (۲۳ نوامبر/ ۲ آذر) در روزنامه لبنانی "السفیر" منتشر شد به بررسی وضعیت سوریه پرداخت و برای پایان دادن به بحران این کشور پیشنهادهایی ارائه کرد.

به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، ظریف در این مقاله نوشت، پس از تحولات اخیر و برگزاری دو نشست بین‌المللی در وین، بحران سوریه وارد مسیر جدیدی شده و برای نخستین بار "بارقه‌های امید هرچند ضعیف" برای پایان دادن به این بحران به چشم می‌خورد.

دو نشست یاد شده ماه گذشته با حضور وزیران خارجه ایران، لبنان، عراق، روسیه، آمریکا، فرانسه، عربستان، اردن، عمان، ترکیه، مصر، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا ، قائم مقام وزیر خارجه چین و نماینده سازمان ملل در امور سوریه برگزار شد.

بیشتر بخوانید:برگ‌هایی از کارنامه فرمانده کشته شده سپاه در سوریه

اختلاف بر سر آینده اسد

نمایندگان جمهوری اسلامی پیش از این به نشست‌های بین‌المللی درباره سوریه دعوت نمی‌شدند. ایران و روسیه از مهم‌ترین و سرسخت‌ترین حامیان حکومت بشار اسد محسوب می‌شوند.

مذاکرات وین به منظور کاهش شکاف میان کشورهای حامی معترضان سوری و پشتیبانان بشار اسد انجام شد و در دور دوم به امضای یک توافق‌نامه ۹ بندی برای خاتمه دادن به بحران سوریه انجامید.

برخی از موارد توافق شده در وین، مانند اعلام آتش‌بس در سوریه و فراهم کردن زمینه برگزاری یک انتخابات آزاد با حضور همه طرف‌های درگیر جزء گروه‌های ترویستی مانند "دولت اسلامی" (داعش سابق) و "جبهه النصره"، در مقاله ظریف نیز تکرار شده است.

یکی از موارد اختلاف که همچنان توافقی بر سر آن به دست نیامده نقش بشار اسد در آینده سیاسی سوریه است. جمهوری اسلامی و روسیه در این مورد با اغلب دیگر شرکت‌کنندگان در نشست وین اختلاف دارند.

دخالت نظامی ایران در سوریه

وزیر خارجه دولت یازدهم می‌نویسد، سیاست جمهوری اسلامی از ابتدای بحران سوریه بر سه اصل "احترام به مطالبات و اراده ملت سوریه در تعیین سرنوشت"، "مخالفت با مداخله خارجی" و "مخالفت با استفاده از تروریسم به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی در درگیری‌های داخلی کشورها" استوار بوده است.

این ادعا در حالی مطرح شده که ایران متهم است از طریق سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران و نیروهای بسیج، در کنار افرادی از حزب‌الله لبنان و گروه‌های شبه‌نظامی شیعه عراقی نقش فعالی در درگیری‌های داخلی سوریه دارد.

جمهوری اسلامی حضور نظامی در سوریه را انکار نمی‌کند اما آن را "فعالیت مستشاری" می‌خواند. به رغم این، شواهد زیادی از دخالت مستقیم نظامیان ایران در سوریه به دست آمده و در دو ماه گذشته نزدیک به ۶۰ سپاهی و بسیجی در سوریه کشته شده‌اند.

ظریف نوشت: «طولانی شدن بحران سوریه و اوضاع دردناک وغم‌انگیزی که این کشور اکنون سپری می‌کند در کنار شرایط نامساعد داخلی، محصول مداخله گسترده خارجی و سیاست‌هایی است که به خشونت، افراط‌گرایی و تروریسم به عنوان ابزارهایی برای تسویه حساب با دولت و مردم سوریه تکیه دارد.»

بیشتر بخوانید: «با کمک ایران، ارتش سوریه برای حمله‌ای بزرگ آماده می‌شود»

گام نخست، برقراری آتش‌بس

به باور ظریف، گام نخست در مسیر حل بحران سوریه، برقراری آتش‌بس فوری و پایان دادن به خونریزی، هماهنگی همه جانبه بین‌المللی برای مبارزه با تروریسم و افراط گرایی است و "این گام شرایط را برای برداشتن گام‌های موازی بعدی هموار می‌کند".

او پیشنهاد می‌کند، بازیگران خارجی به جای تلاش برای "مداخله و تحمیل دیکته‌های خود"، ضمن رویارویی بدون پیش‌شرط با "گروه‌های تروریستی تکفیری شناخته شده"، به حکومت و مخالفان سوری کمک کنند تا فرآیند گفت وگوی سوری – سوری آغاز شود.

ظریف بدون نام بردن از کشور خاصی شماری از شرکت‌کنندگان در نشست وین را متهم به پشتیبانی از برخی گروه‌های تروریستی و بهره‌برداری از آنها به عنوان "عنصری برای پیشبرد آمال و مطالبات منطقه‌ای خود" کرد.

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای در دیدار با برخی شرکت‌کننده در احلاس سران مجمع کشورهای صادر کننده گاز در تهران، آمریکا و کشورهای غربی را حامیان اصلی گروه‌های تروریستی معرفی کرد.

بیشتر بخوانید: وزیر خارجه عربستان: ایران مسبب ویرانی سوریه و شریک حوثی‌هاست

اتهام متقابل حمایت از تروریسم

بنابر گزارش‌ها، خامنه‌ای صبح دوشنبه، دوم آذر در دیدار با محمد بوهاری رئیس‌جمهور نیجریه، امید بستن به همکاری آمریکا و غرب در مبارزه با تروریسم را نادرست خواند و گفت: «بر اساس اطلاعات دقیق، در عراق، امریکایی‌ها و برخی کشورهای مرتجع منطقه به طور مستقیم به داعش کمک می‌کنند و نقش مخرّبی دارند.»

یکی از پیشنهادهای طریف به همه طرف‌های درگیر در فرآیند حل بحران سوریه، پایان دادن "به سیاست‌های عقیم و بی‌تاثیر مبتنی برسوء‌استفاده از تروریسم‌، تقسیم تروریسم به خوب و بد" و منفور دانستن همه انواع تروریسم است.

او در بخش دیگری از مقاله خود نوشته است: «اولویت کنونی این است که از خرید نفتی که داعش می‌فروشد، خودداری و از نقل و انتقال حواله‌های مالی به این گروه تروریستی جلوگیری کنند و مانع ورود تروریست‌های بیگانه و خارجی به منطقه شوند.»

وزیر خارجه ایران افزود، برای خروج از وضعیت بحرانی کنونی در سوریه لازم است به موازات پیشرفت در فرآیند گفت وگو و توافق سیاسی سوری – سوری "رویارویی یکپارچه و منسجم علیه تروریسم" در دستور کار قرار گیرد.

جمهوری اسلامی در حالی کشورهای غربی و برخی کشورهای منطقه را به حمایت از تروریسم متهم می‌کند که خود از سوی این کشورها به پشتیبانی از گروه‌های تروریستی و به خطر انداختن ثبات و امنیت منطقه متهم می‌شود.