پیشنهاد اردوغان برای برگزاری رفراندوم حجاب در ترکیه
۱۴۰۱ آبان ۱, یکشنبه
بحث حجاب بار دیگر به موضوعی داغ میان دو حزب اصلی ترکیه تبدیل شده است. حزب سکولار جمهوریخواه خلق پیشنهاد قانونی برای تضمین حق زنان برای استفاده از حجاب در اماکن دولتی را داده است. اردوغان اما خواهان برگزاری رفراندوم است.
تبلیغات
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، به دنبال ثبیت هر چه بیشتر حجاب در ادارات و اماکن دولتی در این کشور است. او پیشنهاد برگزاری رفراندومی برای تغییر در قانون اساسی را ارائه کرده که به موجب آن حق زنان برای داشتن روسری در نهادهای دولتی، مدارس و دانشگاهها را تضمین شود. اردوغان روز شنبه (۲۲ اکتبر/۳۰ مهر) در یک برنامه تلویزیونی در واکنش به اظهارات کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق ترکیه، گفت: «اگر آنها [اپوزیسیون] جرأتش را دارند، بگذارید این سؤال را به رفراندوم بگذاریم.»
حزب جمهوریخواه خلق (CHP) اصلیترین حزب مخالف دولت و بزرگترین حزب لائیک ترکیه به شمار میرود.
پیشنهاد اعمال تغییر در قانون اساسی چندی پیش توسط اردوغان مطرح شد. تصویب چنین تغییری بدون برگزاری رفراندوم، نیازمند اکثریت ۴۰۰ نماینده پارلمان است. برای اینکه کار حزب محافظهکار اردوغان باید به آرای حزب جمهوریخواه خلق تکیه کند. در صورت عدم موفقیت، این پیشنهاد میتواند به رفراندوم گذاشته شود تا آرای شهروندان نتیجه نهایی را مشخص کند.
حال به نظر میرسد اردوغان چنین هدفی را در سر دارد. او در برنامه تلویزیونی تأکید کرد: «اگر این مشکل در پارلمان حل نشد، موضوع را مقابل مردم مطرح میکنیم.»
مسئله حجاب بارها در ترکیه بحثبرانگیز بوده و اینک با نگاهی به انتخابات ریاستجمهوری و پارلمانی که سال آینده در این کشور برگزار میشود، دوباره تمرکز بر این موضوع شدت گرفته است.
حزب جمهوریخواه خلق برای کسب آرای بیشتر در صدد جلب نظر قشرهای محافظهکار و سنتی است، از همین رو نیز کمال قلیچداراوغلو، رهبر اپوزیسیون، پیش از این تنظیم قانونی را پیشنهاد کرده بود که برای زنان حق استفاده از روسری در مکانهای عمومی را قائل شود. هدف این قانون مختار بودن زنان در انتخاب پوشش و حفظ حقوق اولیه آنها عنوان شده است.
اردوغان به طرح قلیچداراوغلو انتقاد کرده و گفته بود متن ارائه شده به پارلمان، تمام جوانب مسئله را در نظر نگرفته است.
برخی رأیدهندگان در ترکیه نگران آن هستند که در صورت پیروزی این حزب در انتخابات ممنوعیت حجاب مجددا در این کشور اعمال شود. به همین سبب قلیچداراوغلو، بر خلاف سنت این حزب که در اصل سکولار به شمار میرود، در اظهارات خود تلاش داشته تا این نگرانیها را بر طرف کند. پیشنهاد تنظیم چنین قانونی نیز در همین راستا ارزیابی میشود. قلیچدار اوغلو پیشتر در یکی از مصاحبههایش گفته بود: «ما در گذشته در مورد روسری اشتباهاتی مرتکب شدیم.»
با این حال به نظر میرسد اردوغان این پیشنهاد را چندان قانعکننده نمیداند و به دنبال اعمال تغییر در قانون اساسی ترکیه است.
با اینکه اکثریت جمعیت ترکیه مسلمان هستند، اما جدایی دین از سیاست در قانون اساسی این کشور درج شده است. زنان در ترکیه برای مدت طولانی اجازه سر کردن روسری در ادارات دولتی را نداشتند. حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در سال ۲۰۱۳ این ممنوعیت را لغو کرد.
در حال حاضر هیچکدام از احزاب سیاسی در ترکیه بر خلاف سالهای دهه ۹۰ میلادی به دنبال اعمال ممنوعیت سر کردن روسری نیست.
استانبول؛ کلانشهری در دو قاره
اتحادیه اروپا و رییسجمهور ترکیه دور تازهای از مذاکرات را آغاز کردهاند. ترکیه و اروپا بهرغم بحران سیاسی، مشابهتهای زیادی با هم دارند. استانبول، شهر ۱۵ میلیون نفری ترکیه، هم اروپا و هم آسیا را در دل خود جای داده است.
عکس: Rena Effendi
استانبول تنها شهر جهان است که در دو قاره قرار دارد: اروپا و آسیا. در این کلانشهر چند میلیون نفری که در کرانه تنگه بسفر واقع شده سنت و مدرنیته، سبک زندگی مذهبی و سکولار چنان درآمیختهاند که در هیچ شهر دیگری در جهان نظیرش را نمیتوان یافت. خیلیها معتقدند همین نیز دلیل اصلی جذابیت شهر است.
عکس: Rena Effendi
شهر استانبول تاریخی ۲۶۰۰ ساله دارد. در طول سالیان دراز حاکمان مختلفی برای تسخیر این شهر خیز برداشتند: ایرانیان، یونانیان، رومیها و عثمانیها. استانبول که در آن زمان "قسطنطنیه" خوانده میشد، مرکز امپراتوری بیزانس (روم شرقی) و بعدها امپراتوری عثمانی بود. تازه در سال ۱۹۳۰ قسطنطنیه به استانبول تغییر نام داد.
عکس: Rena Effendi
تنگه بسفر را روح شهر استانبول میدانند. این تنگه بخش آسیایی و اروپایی شهر را از هم جدا میکند. روزانه کشتیهای کوچک مسافربری مردم را از یک طرف تنگه به سمت دیگر جابهجا میکنند. مسافت میان محله اروپایی کاراکوی تا محله آسیایی کادیکوی تقریبا ۲۰ دقیقه طول میکشد.
عکس: Rena Effendi
از روی پل گالاتا میتوان چشمانداز زیبایی بر کشتیهایی داشت که از آب عبور میکنند. علاوه بر آن شمار زیادی شهروندان هر روز به امید صیدی پربار با قلابهای ماهیگیریشان روی این پل مشغول ماهیگیری میشوند. دستفروشان، گردشگران خارجی و بلالفروشان نیز جابهجای این پل به چشم میخورند.
عکس: Rena Effendi
وفکی (تصویر) یکی از ماهیگیران پل گالاتاست. او خودش را اروپایی میداند و میگوید: «ما آرزوی آزادی بیشتری را داریم و برای همین هم ترکیه و اتحادیه اروپا باید دوباره به یکدیگر نزدیک شوند.» وفکی بازنشسته شده و ماهیگیری جزو سرگرمیهای روزانه اوست، البته از این راه درآمد اندکی هم دارد. او برای هر دو کیلو ماهی که در بازار میفروشد، تقریبا هشت یورو سود میکند.
عکس: Rena Effendi
میدان تقسیم یکی از میدانهای مورد علاقه گردشگران ایرانی و قلب تپنده شهر است. در گوشهای از این میدان قرار است تا انتخابات بعدی که در سال ۲۰۱۹ برگزار شود، یک مسجد ساخته شود؛ با گنبدی ۳۰ متری و دو مناره. منتقدان میگویند اردوغان، رییسجمهور ترکیه میخواهد با ساخت یک هویت جدید برای این میدان، آن را از مکانی سکولار و اروپایی به مکانی اسلامی و محافظهکار تبدیل کند.
عکس: Rena Effendi
محله فاتح (فاتیح) اگرچه در بخش اروپایی استانبول واقع شده اما چهرهای بیشتر محافظهکارانه دارد. بسیاری از مردمی که اینجا ساکن هستند، به امید زندگی بهتر از آناتولی به استانبول مهاجرت کردهاند. ساکنان این محله جزو هواداران وفادار اردوغان و حزب او یعنی عدالت و توسعه هستند.
عکس: Rena Effendi
چهارشنبهها در اطراف مسجد محله فاتح چهارشنبهبازار برپا میشود. در این بازار میتوان همهچیز پیدا کرد، از سبزی و میوه گرفته تا لباس و وسایل منزل. این محله در سالهای اخیر خانه بسیاری از پناهجویان سوری شده که به ترکیه آمدهاند. از آغاز جنگ داخلی در سوریه که سال ۲۰۱۱ آغاز شد، ترکیه بیش از سه میلیون مهاجر سوری را پناه داده و به این ترتیب تنها کشوری است که پذیرای این تعداد پناهجوی سوری شده است.
عکس: Rena Effendi
محله فاتح در این بین به محل رستورانهای سوری مشهور شده است. در ترکیه اجازه اقامت برای پناهجویان آنگونه که در اتحادیه اروپا معمول است، رایج نیست. با این حال دولت ترکیه به دهها هزار پناهجوی سوری وعده اعطای تابعیت این کشور را داده است. منتقدان میگویند دولت با این کار خود قصد افزایش رأی به نفع خود در انتخابات را دارد.
عکس: Rena Effendi
کسانی که به دنبال رقص و مشروبات الکل هستند، به محله آسیایی کادیکوی یا محله اروپایی کاراکوی سر میزنند. این دو محله با کافهها، رستورانها و بوتیکهای خود، پذیرای مردم محلی و گردشگران خارجی است. در این منطقه به ندرت کسی با سیاستهای اسلامگرایانه و محافظهکارانه دولت موافق و همصداست.
عکس: Rena Effendi
عایشه گل (تصویر) در یکی از بوتیکهای محله گالاتا کار میکند. او معتقد است استانبول در مقایسه با گذشته تغییرات زیادی داشته: «تا همین چند سال پیش اروپاییهای زیادی برای گذراندن تعطیلات اینجا میآمدند.» اما حالا بیشتر گردشگران عرب به استانبول سفر میکنند. عایشه گل میگوید کسب و کارشان رونق گذشته را ندارد و امیدوار است شرایط به زودی تغییر کند؛ امیدی که دقیقا نمیتوان گفت چه زمانی به تحقق خواهد پیوست.