پیشرفت‌های خیره‌کننده و پرشتاب فناوری‌های نوین، اتحادیه اروپا را با یک تناقض و چالش تاریخی مواجه کرده است. اتحادیه اروپا از یک سو نمی‌خواهد در زمینه توسعه فناوری‌های پیشرفته و نوآورانه از سایر نقاط جهان عقب بماند، از دیگر سو نمی‌تواند چشم خود را بر روی حفظ استانداردهای بالای حفاظت از حقوق و حریم خصوصی ببندد.

این موضوع اکنون اتحادیه اروپا را به خصوص در تنظیم مقررات هوش مصنوعی با چالش‌ها و تضادهایی جدی روبرو کرده است.

این وضعیت به طور کلی از وجود یک معضل یا تناقض رایج در ذهنیت اروپایی حکایت دارد: چالش میان حفظ استانداردهای بالای حفاظت از حقوق و حریم خصوصی و در عین حال پیشبرد و حمایت از نوآوری‌های فناوری.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این تناقض اکنون به ویژه در مورد مقررات هوش مصنوعی نمود بیشتری پیدا کرده است، چرا که اروپا قصد دارد در آن تعادلی بین حفاظت از حقوق و ایجاد فضای مناسب برای نوآوری‌های تکنولوژیکی برقرار کند.

هوش مصنوعی در حال حاضر در همه‌جا و در همه زمینه‌‌ها استفاده می‌شود. از تولید متن گرفته تا ساخت تصاویر و ویدئوها در اینترنت، از نظارت بر فضاهای عمومی و بیمارستان‌ها گرفته تا بخش خدمات مشتریان شرکت‌ها و همچنین پیش‌بینی آب و هوا و بررسی داده‌های جغرافیایی و بازارهای مالی.

بیشتر بخوانید: توانایی خیره‌کننده نسخه جدید هوش مصنوعی چت‌جی‌پی‌تی

اروپا نخستین قاره‌ای است که اقدام به وضع قوانینی برای این موضوع کرده است. اما اولین بودن به خودی خود بیانگر پیشرفت خاصی نیست و وضع قوانین پیچیده و چه بسا دست و پاگیر، ممکن است کشورهای عضو این اتحادیه را از سایر نقاط جهان عقب‌تر نگاه دارد.

یکی از پرسش‌های بنیادین در این زمینه این است که تا چه حد می‌توان از هوش مصنوعی برای نظارت بر فضاهای عمومی استفاده کرد. گزینه بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا این است که از این فناوری باید "در صورت وقوع جنایات جدی یا تهدید حاد تروریسم" و در مواردی که نظارت و تشخیص چهره ضروری است استفاده شود.

سونیا هان، از حزب دموکرات‌های آزاد (FDP) در پارلمان اروپا می‌گوید‌، این امر باید به دقت مورد نظارت قرار گیرد. او می‌گوید: «برای آینده دموکراتیک و اقتصادی ما، باید به این کار ادامه دهیم تا اطمینان حاصل کنیم که دولت‌ها از هوش مصنوعی سوء استفاده نمی‌کنند و از طرفی، پیشرفت و نوآوری هم در اروپا جا دارد.»

بیشتر بخوانید: نابينايان و هوش مصنوعی

این موضوع، یعنی ایجاد فضا برای پیشرفت و توسعه هوش مصنوعی، از جمله اولویت‌های اتحادیه اروپا محسوب می‌شود. اروپا در نهایت باید از فرصت‌های ارائه شده توسط هوش مصنوعی، چه به منظور یافتن راه‌حل‌ برای معضل کمبود کارگران ماهر، چه در مقابله با تغییرات اقلیمی یا در دیجیتالی‌سازی، بهره بیشتری ببرد و تلاش کند فناوری‌های آتی در این زمینه را توسعه دهد.

مشکل بعدی اتحادیه اروپا کنار آمدن با فناوری‌ها و محصولات پیشگامانه هوش مصنوعی از قبیل چت‌جی‌پی‌تی است. فرانتسیسکا توبرت، مدیر عامل اتحادیه استارت‌آپ‌های آلمان می‌گوید سرعت در حال حاضر بسیار مهم است: «برای همگام شدن با ایالات متحده و چین، ما به قهرمانان فناوری اروپا نیاز داریم.»

در حال حاضر شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های اروپایی اگر بخواهند برنامه‌های کاربردی خود را بر روی مدل‌های بزرگ پایه هوش مصنوعی بسازند باید ملاحظات بسیاری را در نظر بگیرند. قوانین هوش مصنوعی تصریح می‌کند که هرچه ریسک یک مدل هوش مصنوعی بیشتر باشد، شفافیت بیشتری هم نیاز دارد.

وعده زیرساخت‌ها

در همین راستا اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا وعده داده است که اتحادیه اروپا دسترسی به ابررایانه‌ها، یعنی ظرفیت‌های داده‌ای لازم برای آموزش، توسعه و آزمایش سیستم‌های هوش مصنوعی را تضمین خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: اتحادیه اروپا مقررات سختگیرانه‌‌ای برای هوش مصنوعی می‌گذارد

او می‌گوید، این شبیه کاری است که "مایکروسافت برای چت‌جی‌پی‌تی انجام می‌دهد و آن را روی ابررایانه‌های خودش آموزش می‌دهد."

رئیس کمیسیون اروپا در ادامه می‌گوید که این اتحادیه، داده مشترک اروپایی را در خدمت استارت‌آپ‌ها قرار می‌دهد تا حجم عظیمی از داده‌ها به تمام زبان‌های اتحادیه اروپا در دسترس قرار بگیرند. چرا که به گفته او: «هوش مصنوعی باید برای همه کسانی که انگلیسی صحبت نمی‌کنند نیز وجود داشته باشد.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

از این رو به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا نیاز به انعطاف‌پذیری و تطبیق مستمر در این زمینه را شناخته و خواستار آن است که قوانین به سرعت با تحولات و چالش‌های جدید تطبیق پیدا کنند.

با این حال، تلاش برای توازن، به عبارتی برای تنظیم مقرراتی که هم از حقوق مصرف‌کننده حفاظت کند و هم فضای نوآوری را تقویت کند، چالشی پیچیده است که اکنون اروپا با آن دست و پنجه نرم می‌کند.