رومی‌ها بارها در جنگ‌های خود با اقوام دیگر مجبور به رویارویی با فیل‌های جنگجو شده بودند. آنها در نبردی علیه پیروس، پادشاه منطقه بالکان برای مقابله با فیل‌ها از ترفند عجیبی استفاده کردند. آنها پشت تعدادی خوک را با استفاده از مواد آتش‌زا آتش زدند و این حیوانات که از درد از خود بی خود شده بودند را به سمت فیل‌ها راندند. رنج دیدن خوک‌ها در آن وضعیت فیل‌ها را برآشفت. سپس فیل‌ها هراسان به سمت سربازان خود تاختند و آنها را لگدمال کردند. با توجه به این داستان به نظر می‌رسد که حیوانات توانایی درک دردی را که حیوانی دیگر می‌کشد دارند.

اما گویا این نکته در مورد برخی انسان‌ها صادق نیست. به طور مثال رنه دکارت، فیلسوف فرانسوی که در زمینه علوم طبیعی نیز تحقیقاتی داشته، حیوانات را زنده کالبدشکافی می‌کرده. او با بی‌تفاوتی نسبت به درد این حیوانات، ناله برخواسته از درد آنها را به صدای جیر جیر یک چرخ تشبیه کرده بود.

سرگرمی با چاشنی درد، مناسب برای فنچ‌ها

در عین حال برای برخی حیوانات از جمله پرنده فنچ تحمل کمی درد حتی سرگرم‌کننده است. دانشمندان در جریان پژوهشی، فنچ‌ها را در اتاقی قراردادند که در آن این پرندگان با برخورد با دکمه‌های مختلف می‌توانستند بلندی صدای آواز فنچ‌های نر را انتخاب کنند. فنچ‌ها همواره تلاش می‌کرند که دکمه مربوط به بلندترین صدا را فشار دهند. برخی از این پرندگان در طول روز هزار بار باعث پخش آواز همنوعان خود با بلندترین حد صدا شدند.

اما درد کشیدن به طور کلی در بین موجودات زنده طرفداران زیادی ندارد. به طور مثال دلفین‌ها با وجود اینکه شناگران بسیار قهاری هستند، اما برای فرار از درد حداکثر با سرعت ۵۵ کیلومتر در ساعت شنا می‌کنند. گویا هنگامی که سرعت دلفین‌ها بیش از این میزان است، آنها در دم خود احساس درد می‌کنند و این درد باعث می‌شود که آنها تمایلی به شنا کردن با سرعت بیشتر نشان ندهند.

ماهی‌های تن در این زمینه حساسیت کمتری از خود نشان می‌دهند. آنها سریع‌تر از دلفین‌ها شنا می‌کنند اما در عین حال دم آنها دارای پارگی‌های کوچک است.

ظرفیت انسان در تحمل درد

بر خلاف فنچ‌ها بسیاری از انسان‌ها نه تنها درد را سرگرمی‌نمی‌دانند، بلکه تمام تلاش خود را می‌کنند که در چنین موقعیتی قرار نگیرند. به طور مثال بسیاری از افرادی که دوندگی را به عنوان یک سرگرمی دنبال می‌کنند، قبل از دویدن از داروی مسکن استفاده می‌کنند. بنا بر گزارش پژوهشی در دانشگاه "نورنبرگ-ارلانگن" دو سوم شرکت‌کنندگان یکی از مسابقات دوی ماراتن در آلمان قبل از دویدن داروی ضد درد مصرف می‌کنند. کشف دیگر دنیای علم در این زمینه مبنی بر این است که تأثیر داروهای ضد درد روی انسان هنگامی بیشتر است که بیمار بداند که قرار است این دارو را دریافت کند. در جریان پژوهشی در این زمینه، بایستی به بدن بیمارانی که بی‌خبر مرفین دریافت می‌کرند، مقدار بیشتری از این داروی ضد درد تزریق می‌شد.

با این وجود انسان گاهی تحت شرایطی خاص می‌تواند درد را بهتر و طولانی‌تر تحمل کند. روانشناسان بریتانیایی در جریان پژوهشی کشف کردند که وقتی که افراد مورد آزمایش اجازه فریاد زدن و نفرین کردن داشته باشند، درد را بهتر می‌توانند تحمل کنند.

AZ/BM