چین: آمریکا سال گذشته ده بار اشیای پرنده به چین فرستاده است
۱۴۰۱ بهمن ۲۴, دوشنبه
در پی بحران "اشیای پرنده" چین در آسمان آمریکا، پکن ایالات متحده را "امپراطوری جاسوسی" خواند که در سال گذشته میلادی بیش از ده بار از بالن، هواپیما و کشتی علیه چین استفاده کرده است.
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چینعکس: Kyodo/picture alliance
تبلیغات
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین آمریکا را متهم کرد که در سال گذشته میلادی بیش از ده بار بالن در ارتفاع بالا بر فراز چین به پرواز درآورده است. به گفته او این پروازها بدون اجازه دولت چین انجام شده است.
ونبین تصریح کرد که آمریکا بهتر است از "متهم کردن دیگران خودداری کرده و در پی درگیری و تنش نباشد".
سخنگوی وزارت خارجه چین خاطرنشان کرد که پرواز بالن‌های آمریکایی در ارتفاع بالا بر فراز سایر کشورها بسیار اتفاق افتاده است. به گفته او واشنگتن حتی "هواپیما و کشتی‌های جنگی را برای جمع‌آوری اطلاعات" به چین فرستاده و در سال جاری میلادی "۶۴ عملیات در دریای چین جنوبی ردگیری شده است".
ونبین تصریح کرد: «این کاملا واضح است که چه کشوری پیشرو در عرصه امپراطوری جاسوسی در جهان است». او با اشاره به عملیات شنود دستگاه‌های جاسوسی آمریکا، این کشور را متهم کرد که مکالمات پیام‌های سران کشورهای آلمان، فرانسه، نروژ، سوئد، هلند و سایر کشورهای اروپایی را شنود کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه چین ساقط کردن بالن این کشور در آسمان آمریکا را که یک هفته پیش رخ داد، اقدامی "کاملا دور از انتظار و عجیب" دانست که با "خشونت زیاد" انجام شده است. او اشاره‌ای به سایر بالن‌های ساقط‌‌شده چین در آسمان آمریکا نکرد.
چهار مورد بالن مشکوک در عرض یک هفته
روز ۴ فوریه جنگنده‌های آمریکا یک بالن متعلق به چین را بر فراز آسمان کارولینای جنوبی ساقط کردند. مقامات آمریکایی گفتند این بالن یک بالن جاسوسی برای جمع آوری اطلاعات از مراکز حساس نظامی و امنیتی ایالات متحده بوده که از سوی چین به پرواز درآمده بوده است.
۱۰ فوریه دومین جسم پرنده مشکوک که به گفته مقام‌های آمریکایی فاقد هرگونه سیستم هدایتی بوده در شمال آلاسکا سرنگون شد.
۱۱ فوریه یک جنگنده آمریکایی "یک شیئ پرنده در ارتفاع بالا" را بر فراز یوکان کانادا (حدود ۱۶۰ کیلومتری مرز ایالات متحده) سرنگون کرد.
تا کنون مشخص نشده که این دو شیء پرنده دقیقا از کجا آمده و چه اهدافی را دنبال می‌کرده‌اند. در آخرین مورد روز یکشنبه ۱۲ فوریه جنگنده‌های آمریکایی یک شیء پرنده ناشناس دیگر را در نزدیکی دریاچه هورون در مرز کانادا و آمریکا ساقط کردند.
دو مقام آمریکایی بدون ذکر جزییات تنها گفته‌اند که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا "به عنوان یک اقدام پیشگیرانه دستور شلیک را صادر کرده است".
گفت و گو میان مقامات
در این میان مقامات آمریکایی برای اولین بار با چین گفتوگو کردند. ملیسا دالتون، معاون وزیر دفاع آمریکا روز یکشنبه در جمع خبرنگاران گفت "درباره بالن‌های ارتفاع بالا با مقامات جمهوری خلق چین تماس گرفته شده است". او اما نگفت چه کسی این تماس را گرفته و چه صحبت‌هایی رد و بدل شده است.
پیشتر لوید آوستین، وزیر دفاع آمریکا تقاضای گفت و گوی تلفنی با همتای چینی‌اش را مطرح کرده بود، اما روز پنجشنبه پکن تایید کرد که این تقاضا پس از ساقط کردن بالن چینی رد شده است.
وزارت دفاع چین در این باره اعلام کرد: «رویکرد غیرمسئولانه و به شدت اشتباه آمریکا فضای مناسبی برای گفتوگو و تبادل نظر میان ارتش‌های دو کشور باقی نگذاشته است».
پرواز بالن‌های چین بر فراز آسمان ایالات متحده، روابط دو کشور را بیش از پیش با تنش روبرو کرده است. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا سفرش به چین را لغو کرد. واشنگتن هفته گذشته اعلام کرد بالنی که توسط ارتش این کشور ساقط شده به یک ناوگان بالن‌های جاسوسی تعلق داشته که بر فراز پنج قاره در پروازند.
چین اتهام جاسوسی بودن این بالن را رد کرده و مدعی است این یک بالن غیرنظامی برای اهداف هواشناسی بوده که از مسیر خود منحرف شده است.
رد پای اژدهای سرخ در اقتصاد جهان به روایت تصویر
امضای توافقنامه راهبردی ایران و چین واکنش‌های بسیاری برانگیخت. ایران در عین حال بخش بسیار کوچکی از سرمایه‌گذاری هنگفت چین در دو دهه اخیر را جذب کرده است. حجم سرمایه‌گذاری چین چقدر و در کدام کشورها بوده است؟
چین بر اساس داده‌های "موسسه امریکن اینترپرایز"، فقط ظرف ۱۵ سال گذشته، ۲ تریلیون و ۱۰۰ میلیارد دلار در همه کشورها سرمایه گذاری کرده است؛ از کشورهای ثروتمند مثل سوئیس و آمریکا گرفته تا کشورهای آفریقایی مانند کنگو.
عکس: picture-alliance/dpa/K.-J. Hildenbrand
سهم ایران از این حجم سرمایه‌گذاری چین فقط ۵۶/ ۲۶ میلیارد دلار بوده که میزان آن در هر دوره پنج ساله تغییر نکرده است؛ یعنی تحریم بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ تاثیر چندانی بر کاهش یا افزایش سرمایه‌گذاری چین در ایران نداشته است. (عکس: کارگران چینی در پروژه آزادراه تهران-شمال)
عکس: farsnews.com
بحران اقتصادی جهانی که سال ۲۰۰۸ شروع شد، فرصت مناسبی برای چین بود تا با عرضه وام‌های کلان، جای پایی در کشورهای جهان، حتی در کشورهای اروپایی باز کند.
عکس: picture-alliance/dpa
چین در سال ۲۰۱۳ طرح بلندپروازانه خود یعنی "راه ابریشم جدید" را کلید زد. این پروژه دو هدف اساسی دارد: ۱) افزایش تولید با مواد خام ارزان و انرژی ارزان ۲) انتقال مواد خام و فروش کالای چینی از طریق گسترش راه‌ها، بندرها، فرودگاه‌ها و خطوط راه آهن.
بنا بر داده‌های "مرکز مطالعات استراتژیک بین‌المللی" (CSIS) چین تنها طی شش سال (۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹) حدود ۶۲ میلیارد دلار در بخش راه آهن ۳۴ کشور سرمایه‌گذاری کرده است. حضور فعال اقتصادی چین در واقع به معنای گسترش نفوذ سیاسی این کشور هم هست. (عکس: شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سال ۲۰۱۴ در کنار همتای ونزوئلایی خود، نیکلاس مادورو در کاراکاس)
عکس: AFP/Getty Images/L. Ramirez
تصویری از خط آهن باری-مسافری بنگوئلا در آنگولا. این خط از شهر لبیتو در آنگولا شروع و در شهر تنکه در جمهوری دموکراتیک کنگو به پایان می‌رسد. این خط آهن در آنگولا با سرمایه‌گذاری چین احیا شد.
عکس: DW/N. Sul D'Angola
آفریقا با گسترش سریع شهرنشینی روبرو است. حتی کارشناسان می‌گویند که انقلاب چهارم صنعتی در آفریقا رخ می‌دهد. این در حالی است که زیرساخت‌های کافی برای تحقق این تحول هنوز وجود ندارد. چین و هند از این خلا استفاده می‌کنند. (عکس: سرمایه‌گذاری چین در بخش شیلات موزامبیک)
عکس: DW/S. Lutxeque
به نوشته مجله فوربس، چین بزرگترین شریک تجاری آفریقا است و حجم سالانه تبادلات دو طرف به ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. بر این اساس، بیش از ۱۰۰ هزار شرکت چینی در آفریقا فعالند. بنا بر داده‌های بخش تحقیقات تجارت چین – آفریقا در دانشگاه جان هاپکینز، بیشترین صادارات از آفریقا به چین در سال ۲۰۱۹ به ترتیب از کشورهای آنگولا، آفریقای جنوبی و جمهوری کنگو صورت گرفته است.
عکس: picture-alliance/Photoshot/Zhang Gaiping
مجله فوربس نوشته است که آفریقا ۲۰ درصد کتان مورد نیاز چین را تامین می‌کند. آفریقا نصف ذخایر منیزیم جهان را هم دارد که در صنعت فولاد به کار می‌رود و جمهوری دموکراتیک کنگو به تنهایی نصف ذخایر تلق جهان را در اختیار دارد. آفریقا همچنان ذخایر قابل توجه کولتان دارد که مورد نیاز صنعت الکترونیک است. چین به همه این منابع نیاز دارد. (عکس: معدن کبالت در جمهوری دموکراتیک کنگو)
عکس: Getty Images/AFP/F. Scoppa
دَن روخِفِن، پژوهشگر هلندی و بنیانگذار مؤسسه معماری "MORE" است. او تألیفات متعددی از جمله در زمینه گسترش شهرنشینی در آفریقا دارد. به گفته او، «در آفریقا هیچ پروژه ساختمانی بلندتر از ۳ طبقه و هیچ راهی طولانی تر از ۳ کیلومتر وجود ندارد که در دست چینی‌ها نباشد.» (عکس: کارگر چینی و محلی در کارگاه ساخت یک اتوبان در اوگاندا)
عکس: Imago
اما در ایران چه اتفاقی خواهد افتاد؟
جزئیات توافق راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین منتشر نشده است. روزنامه "نیویورک تایمز" پیش از این نوشته بود که طرح این توافقنامه را رئیس‌جمهور چین پنج سال پیش (۲۰۱۶) پیشنهاد کرده بوده است. پیش‌نویس این توافقنامه ۴ تیرماه ۱۳۹۹ در پکن به امضا رسید. دو هفته بعد، روزنامه نیویورک تایمز به جزئیات این پیش‌نویس ۱۸ صفحه‌ای دست یافت و آن را منتشر کرد.
عکس: ana.press
"نفت در برابر سرمایه‌گذاری"
به نوشته وبسایت اقتصادی "بلومبرگ"، چین در چارچوب این توافق «۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند و در مقابل از ایران با تخفیف زیاد و به‌طور مداوم نفت می‌خرد». چین دقیقا مشابه همین استراتژی را در قاره آفریقا در پیش گرفته است. چین در مقابل بازسازی زیرساخت‌ها، حدود یک‌سوم نفت مورد نیاز خود را از کشورهای آفریقایی وارد می‌کند.
عکس: Mana Neystani
اگر موضوع "سرمایه‌گذاری در برابر نفت ارزان‌قیمت" درست باشد، پکن بخشی از سرمایه‌گذاری خود را از طریق اختلاف قیمت نفت ارزان جبران می‌کند. سود حاصل از سرمایه‌گذاری نیز بخش دیگری از هزینه‌ها را تأمین می‌کند. گسترش حوزه نفوذ چین در منطقه را هم می‌توان به سود اقتصادی افزود. توافقنامه ۲۵ ساله با چین کدام منافع ایران را تأمین می‌کند و چقدر برای ایران از نظر اقتصادی به صرفه است؟
