حسین سبحانی‌نیا، رئیس گروه دوستی پارلمان ایران و چین که همراه با علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران به چین سفر کرده بود، می‌گوید چین موافقت کرده است که به ازای پول‌های بلوکه شده نفتی، حدود ۲۰ میلیارد دلار فاینانس (اعتبار خارجی) در ایران سرمایه‌گذاری کند.

به گفته این نماینده مجلس ایران، طرف چینی این مبلغ را در قالب اجرای طرح‌های عمرانی به ایران پرداخت خواهد کرد. طرح‌هایی که به گفته مقامات ایران به صورت مشترک با چین اجرا خواهند شد. (بیشتر بخوانید: مأموریت ۲۲ میلیاردی علی لاریجانی در چین)

پیش از این و هم‌زمان با سفر علی لاریجانی به چین، محمد باقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی حسن روحانی در صحن علنی مجلس گفته بود که بیش از ۲۲ میلیارد دلار پول ایران در چین است و به دلیل تحریم‌ها نمی‌توان این پول را وارد کشور کرد.

نوبخت از نمایندگان مجلس خواسته بود که به دولت اجازه دهند، شش درصد از منابع صندوق توسعه ملی را صرف پرداخت تسهیلات مالی خارجی (فاینانس) طرح‌های مصوب کند.

معاون رئیس‌جمهور ایران تأکید کرده بود که با قراردادن این پول در اختیار دولت، می‌توان هفت و نیم درصد فاینانس را به چین داد و بیش از ۲۰ میلیارد دلار پول وارد کشور کرد، امری که به نظر می‌رسد مورد استقبال طرف چینی نیز قرار گرفته است. (بیشتر بخوانید: بازار ایران و خنزر پنزر چینی)

ایران به علت تحریم‌های بین‌المللی و همچنین تحریم‌های مالی ایالات متحده آمریکا با مشکل دریافت در‌آمد حاصل از صادرات نفت‌اش روبرو است.

اقتصاد چینی؛ میراث مشترک احمدی‌نژاد و خامنه‌ای

در دوران دولت محمود احمدی‌نژاد، این کشور بخشی قابل ملاحظه‌ای از در‌آمد نفت خود را صرف واردات کالا می‌کرد. در برخی موارد نیز معاملات نفتی به جای دلار و یورو با پول رایج کشورهای خریدار نفت صورت می‌گرفت.

دولت حسن روحانی اما در تلاش است رویه دولت پیشین را تغییر دهد. اقتصاد ایران به شدت به ارز خارجی نیازمند است. اجرا و تکمیل بسیاری از طرح‌های عمرانی به علت کمبود ارز متوقف شده‌اند.

اما پرداخت پول نفت ایران با روش فاینانس نیز معایب خود را دارد. در‌واقع طرف چینی با سرمایه ایران در طرح‌های عمرانی سرمایه‌گذاری خواهد کرد. در این صورت مشخص نیست که طرف چینی از سرمایه‌گذاری در طرح‌های عمرانی ایران سود دریافت خواهند کرد یا خیر.

در فاینانس بخشی از سرمایه‌گذاری می‌تواند به صورت در اختیار قرار دادن تجهیزات و تکنولوژی باشد. به این شکل ایران در اجرای طرح‌های عمرانی خود تنها با یک ارائه کننده خدمات روبرو است که اتفاقاً سرمایه‌گذار نیز هست.

به نظر می‌رسد آثار سیاست خارجی تهاجمی دوران محمود احمدی‌نژاد که مورد حمایت همه جانبه‌ی آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز بود تا سال‌ها گریبان ایران را خواهد گرفت.

تجربه نشان داده که چینی‌ها در اجرای طرح‌های اقتصادی در ایران کارنامه موفقی نداشته‌اند و این روش پرداخت پول نفت، به حضور چین در اقتصاد ایران تداول خواهد بخشید.

به نظر می‌رسد با شرایط موجود دولت حسن روحانی گزینه‌ای دیگر برای بازگرداندن پول نفت صادراتی به ایران ندارد. مگر آنکه در زمینه‌ی مذاکرات هسته‌ای با غرب تحولی چشمگیر رخ دهد.