با سفر حسین دهقان، وزیر دفاع جمهوری اسلامی به چین، صبح دوشنبه ۱۵ اردیبهشت (۵ مه) مراسمی در استقبال از او در پکن برگزار شد. در این مراسم چانگ وان‌کوانگ، وزیر دفاع چین، از ایران به عنوان شریک راهبردی چین در مسایل مهم سیاسی – امنیتی، منطقه‌‌ای و بین‌المللی نام برد.

وزیر دفاع ایران نیز با اشاره به پیشینه همکاری‌های دو کشور و سفر آتی حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، به چین از تمایل دو کشور به "توسعه و تعمیق" روابط دوجانبه سخن گفت. او تاکید کرد: «با توسعه همکاری‌های نظامی می‌توانیم نگرانی‌های امنیتی دو طرف در مناطق مشترک در خصوص افراط گرایی، تروریسم، مواد مخدر و دزدی دریایی را مرتفع نماییم.»

مبادلات تسلیحاتی چین و ایران

در سه دهه اخیر چین نه تنها شریک اقتصادی و تجاری مهم ایران، بلکه صادرکننده اسلحه به ایران نیز بوده است. چین از دوران جنگ ایران و عراق دست به فروش اسلحه به ایران زد. ایران هم‌چنین سعی کرد تکنولوژی نظامی چینی را جانشین تکنولوژی آمریکایی کند.

سال ۱۹۸۵ چین تعهد كرد كه ظرف ۳ سال یك میلیارد و ششصد میلیون دلار به ایران هواپیما و سایر تسلیحات، شامل ۱۲ هواپیمای (اف – ۶) ۲۰۰ تانك (تی ـ ۵۹) و موشك انداز و ادوات ضد تانك صادر کند. دو سال بعد از آن نیز فروش تسلیحات چین به ایران به یك میلیاد دلار رسید.

به گفته دیپلمات‌های سازمان ملل متحد، چین هم‌چنین نقش واسطه را در همکاری‌های ایران و کره شمالی ایفا کرده است. در ماه مه سال ۲۰۱۱ سازمان ملل متحد از همکاری مشترک ایران و کره شمالی در زمینه ساخت و تولید موشک‌های قاره‌پیما خبر داد. این موضوع تا امروز نیز مناقشه برانگیز است؛ بویژه که چین از اعضای شورای امنیت سازمان ملل است. بیشتر بخوانید

هفته گذشته هشت شرکت و یک بازرگان چینی در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفتند. وزارت خزانه داری آمریکا افراد و موسسات جدیدی را به دلیل کمک به برنامه توسعه موشک‌های بالستیک ایران و همچنین همکاری با جمهوری اسلامی به منظور دور زدن تحریم‌های نفتی در فهرست جدید تحریم‌های خود قرار داد.

بازار ایران زیر پای چین

ایران و چین در سه دهه اخیر مناسبات اقتصادی گسترده‌ای با یکدیگر برقرار کرده‌اند. حجم مبادلات تجاری و اقتصادی چین با ایران به ویژه در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد گسترش بی‌سابقه‌ای یافت.

در سال ۲۰۱۰ میلادی حجم مبادلات بازرگانی ایران و چین به ۲۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار رسید. در این سال چین بیش از ۱۱ میلیارد دلار کالا به ایران فروخت و در مقابل بیش از ۱۸ میلیارد دلار از ایران خرید کرد.

در سال ۲۰۱۱ نیز این روند صعودی ادامه یافت. تنها در چهارماه نخست سال ۲۰۱۱، معاملات دو کشور به ۱۳ میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار رسید.

صادرات عمده ایران به چین نفت و گاز و واردات آن از چین به گفته کارشناسان کالاهای بی‌مصرف و بی‌کیفیتی بوده است که در ورشکستگی تولیدات داخلی نقشی مهم ایفا کرد.

هم‌چنین امتیاز استخراج، توزیع و فروش نفت و گاز فازهای ۱۴ تا ۲۶ حوزه نفت‌ و گاز پارس‌جنوبی، حوزه‌های نفتی آزادگان، یادآوران، منصورآباد، پارس ‌شمالی، آذر، اندیمشک، رامین و سومار به شرکت‌های چینی سپرده شد. سهم چینی‌ها از این منابع حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۶ درصد تعیین شد.

افزون بر این، جمهوری اسلامی ایران متعهد شد که تا ۴۰ درصد درآمد حاصل از این منابع را صرف خرید کالاهای چینی کند.

در حال حاضر ورق کمی برگشته است. هفته گذشته وزیر نفت ایران از عمل نکردن شرکت‌های چینی به تعهدات‌شان و کنار گذاشته ‌شدن آن‌ها از میدان نفتی آزادگان جنوبی خبر داد.