صادرات نفت ایران به چین از ابتدای سال جاری میلادی حدود ۲۸۵ تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. پیش از این میانگین صدور روزانه شرکت ملی نفت ایران به پالایشگاه‌های چینی حدود ۵۰۰ هزار بشکه بود. پالایشگاه‌های سیینوپک، پترو چاینا و ژویی ژوانگ خریداران عمده این میزان نفت بودند.

چین دومین مصرف‌کننده نفت دنیاست و ایران با دارا بودن ۲۰ درصد سهم از نیازهای نفتی چین، سومین تامین کننده مایحتاج آن محسوب می‌شود.  هرچند تحریم‌های نفتی آمریکا و اروپا علیه ایران همواره با مخالفت چین روبرو شده، اما این کشور در ماه‌های اخیر مقادیری نفت از کشورهای غرب افریقا، روسیه و استرالیا وارد کرده تا کاهش واردات نفت خود از ایران را به این طریق جبران کند.

برخی منابع صنعت نفت چین پیشتر گفته بودند که چین و ایران بر سر بهای نفت وارادتی اختلاف دارند و شرکت‌های چینی مایلند  نفت ایران را به بهایی نازل‌تر و با شرایطی مناسب‌تر خریداری کنند. از سوی دیگر خبرگزاری رویترز گزارش داده که چین بخش قابل توجهی از مازاد تولید نفت عربستان سعودی در ماه‌های دسامبر و ژانویه را خریده است.

یک مقام رسمی شرکت "سینوپک" چین به رویترز گفته که این شرکت حتی از کاهش واردات نفت سودان که ناشی از اختلافات سودان جنوبی و شمالی بوده آسیبی ندیده چرا که منابع جایگزین مطمئنی برای دریافت نفت خام دارد.

رویترز همچنین نوشته که رستم قاسمی وزیر نفت ایران قرار است تا ۱۰ روز آینده به چین سفر کند تا در باره فروش نفت به این کشور و شرایط آن با مقامات چینی به گفتگو بپردازد.

تهران فروش نفت ارزان به پکن را رد می‌کند

خبرگزاری مهر به نقل از محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، از رد کاهش صادرات نفت ایران به چین نوشته و هدف مذاکره با شرکت‌های چینی را تمدید قراردادهای نفتی برای سال ۲۰۱۲ ذکر کرده است. قمصری به مهر گفته که شرکت‌های چینی تاکنون برای کاهش واردات نفت درخواستی طرح نکرده‌اند.

رستم قاسمی، وزیر نفت ایران نیز هرگونه تخفیف نفتی به پالایشگاه‌های هندی و چینی را رد کرده و گفته که ایران نفت خام خود را با قیمت‌های بین‌المللی عرضه می‌کند. وی اما از امکان تهاتر کالا با نفت خام خبر داده و افزوده است: « این طرح در حد یک پیشنهاد بوده و تاکنون هیچ کالایی در هیچ مبادله نفتی به جای پول نفت خام صادراتی دریافت نشده است.»

 قاسمی تاکید کرده که ایران هیچ محدودیتی برای دریافت پول نفت خام صادراتی خود با "یوان" ندارد.

برخی کارشناسان می‌گویند که چین پس از تصمیم اتحادیه اروپا در مورد تحریم خرید نفت ایران، در صدد اخذ امتیازهایی برای خرید نفت ارزان از جمهوری اسلامی است. این در حالی است که از ابتدای برنامه چهارم توسعه تاکنون، ایران و چین به دو شریک استراتژیک در صنایع نفت و گاز تبدیل شده‌اند. در این مدت بیش از ۵۰ میلیارد دلار قرارداد جدید نفت و گاز میان دو کشور به منظور توسعه میادین نفت و گاز، ساخت پالایشگاه و عملیات اکتشافی به امضا رسیده است.

پاره‌ای ناظران نفتی می‌گویند که متنوع کردن بازارهای صادرات نفت ایران می‌تواند ضریب وابستگی فروش به یک یا دو کشور خاص را کاهش دهد. اما دشواری کار برای ایران در آن است که رقبایی چون عربستان سعودی، عراق یا آنگولا دارد که مشکلات ساختاری این کشور در صنعت نفت را ندارند. تکنولوژی موجود در صنایع نفت و گاز ایران فرسوده است و سرمایه‌گذاری مالی و فنی در این حوزه نیز به دلیل تحریم‌ها میسر نیست.
 
به‌طور نمونه، چین و عراق اخیرا مذاکراتی به منظور افزایش حجم مبادلات نفتی خود داشته‌اند. پیش‌بینی می‌شود که واردات نفت چین از عراق تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی، معادل ۵۰ درصد افزایش یابد. همچنین آنگولا با متوسط صادرات روزانه ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام به چین دومین تامین کننده نفت این کشور پس از عربستان سعودی است. عربستان سعودی روزانه ۱،۱ میلیون بشکه نفت به چین صادر می‌کند.