خبرگزاری رویترز گزارش می‌دهد که در مبادلات نفتی چین با ایران علائمی به چشم می‌خورد که نشانه تلاش‌های پکن برای به دست آوردن دل ایالات متحده آمریکاست تا مبادا این کشور به سوی تحریم بزرگترین شرکت‌های نفتی چین قدم بردارد. موضوعی که در هشدارهای مقام‌های ایرانی به چین نیز انعکاس یافته است.

خرید نفت از سوی چین برای ایران منبع درآمد سرشاری است. چین از معدود قدرت‌های سیاسی در جهان است که با ظرفیت خرید میلیارد‌ها دلار، از منابع استراتژیک درآمد ایران به شمار می‌رود.

چین برای ایران تاکنون تکیه‌گاهی به منظور ادامه برنامه هسته‌ای اش بود. با وجود آن که خرید نفت خام از ایران افزایش یافته است، اما پکن در ماه‌های اخیر سرمایهٰ‌گذاری در زمینه نفت و گاز با ایران را کاهش داده‌ است.

کند شدن سیر مبادلات نفتی چین با ایران، نشانه تلاش‌این کشور برای خشنودی دولت اوباماست که از اواخر سال میلادی گذشته است سیر سریع‌تری پیدا کرده است. یعنی از زمانی که تنش در این زمینه با آمریکا به تهدیدی جدی برای شرکت‌های نفتی چین تبدیل شد.

باراک اوباما و اعضای کلیدی کابینه او چین را تحت فشار گذاشته‌اند که حمایت بیشتری از سیاست آمریکا در قبال توقف فعالیت‌های هسته‌ای ایران کند. کیتلین هایدن، سخنگوی کاخ سفید به رویترز گفته است که این یکی از مسایل عمده مورد بحث در سفر جو بایدن، معاون رئيس جمهوری آمریکا در سفر اخیرش به چین بود.

خانم هایدن هم‌چنین به رویترز گفته است که اوباما، بایدن و هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، هرسه بر ضرورت کاهش سرمایه‌گذاری چین در بخش انرژی در ایران، نبستن قرارداد جدید و ادامه این سیاست به شدت پافشاری کرده‌اند.

یکی از مقام‌های بلندپایه چین گفته است که آمریکا به معنای اخص کلمه با شرکت‌های نفتی چینی وارد مباحث و چالش‌های جدی شده است.

"تغییر جهت روشن اما غیرعلنی"!

یکی از مقام‌های نزدیک به کنگره آمریکا که روابط چین و آمریکا را از نزدیک دنبال می‌کند به رویترز گفته است که چین منافع مهمی در همکاری با ایالات متحده در قبال ایران دارد. او اضافه کرده است که از نیمه آخر سال میلادی گذشته چین نشانه‌های آشکاری در این همکاری به آمریکا داده است. این مقام که نخواسته نامش فاش شود هم‌چنین تاکید کرده است که چین نمی‌خواهد این تغییر جهت را علنی اعلام کند ولی به آمریکا اطمینان داده است که معامله جدیدی با ایران در کار نخواهد بود.

ایران به شرکت‌های چینی هشدار داده است که آن‌ها باید پروژه‌های خود در بخش انرژی را پیش برند. اما به نظر می‌رسد فشارهای آمریکا شرایط را برای سرمایه‌گذاری‌های چین در ایران دشوار کرده است و در سال جاری سخت‌تر هم خواهد کرد.

گزارش رویترز می‌افزاید البته هیچ نشانه‌ای دال بر تمایل چین برای به مخاطره انداختن مناسبات‌اش با ایران به چشم نمی‌خورد، اما به هرحال تنظیم این مناسبات پیچیده‌تر و راه مبادلات ناهموارتر خواهد شد.

چین بارها تلاش کرده اطمینان دهد که تحریم‌ها علیه ایران سرمایه‌گذاری‌های این کشور در صنعت نفت و گاز ایران را به خطر نمی‌اندازد. اما تحریم‌های یک جانبه آمریکا می‌تواند به اقدامات تنبیهی علیه شرکت‌های چینی منجر شود که در ایران فعالیت می‌کنند.

هشدارهای ایران

ایران از ماه اوت به این سو دو بار به "سی ان پی سی" (China National Petroleum Corporation)، بزرگترین کنسرن نفت و گاز چین هشدار داده است که کار توسعه فاز یازده پارس جنوبی که قراردادی بالغ بر چهار و هفت بیلیون دلارمی‌شود را سرعت بخشد وگرنه این احتمال وجود دارد که این پروژه بیلیونی را از دست بدهد.

ایران پیش از آن نیز به "سی ان او او سی" (China National Offshore Oil Corporation)، سومین شرکت بزرگ نفتی چین که تیم خود را از حوزه گازی پارس شمالی بیرون کشید، هشدار داده بود. یکی از مقام‌های مسئول به رویترز گفته است که این اقدام در پی دستوری از بالا مبنی بر توقف پروژه در ایران، انجام گرفت.

شرکت "سینوپک" که دومین شرکت نفت و گاز بزرگ چین است و در صنایع نفت ایران فعالیت می‌کند مدعی است که نسبت به دو شرکت دیگر کارهای بیشتری انجام داده، با این حال این شرکت نیز در شروع پروژه دو بیلیونی خود در "یادآوران" تاخیر داشته است.

این واکنش‌ها می‌تواند علاوه بر ترس از تحریم‌های آمریکا، انعکاس ناخرسندی شرکت‌های چینی از شرایط دشوار کار در ایران هم باشد. امری که در مورد بسیاری شرکت‌های بین‌المللی که مدت‌هاست دیگر با ایران وارد معامله نمی‌شوند نیز صدق می‌کند.

NK/FW