اتحادیه‌ی روزنامه‌نگاران آلمان، ایران و چین را به عنوان دو کشوری که بیشترین محدودیت‌ها را بر آزادی بیان و مطبوعات اعمال می‌کنند، معرفی کرده است. به گفته‌ی اریک بترمان، مدیرعامل دویچه‌وله، در حالی که دولت پکن نهایت تلاش‌اش را برای حضور در بازار رسانه‌های جهان به کار می‌گیرد، مانع از ورود هر گونه اطلاعاتی از سوی رسانه‌های خارجی به داخل این کشور می‌شود. ایران نیز همانند چین با ارسال پارازیت بر روی امواج ماهواره‌ای و رادیویی و همچنین فیلتر کردن سایت‌های خبری، با هر گونه اطلاع‌رسانی به شهروندان این کشور، خارج از کانال‌های ارتباطی دولتی مقابله می‌کند.

اما با این حال به گفته‌ی میشائیل کونکه‌، رییس اتحادیه‌ی روزنامه‌‌نگاران آلمان، در عصر پیشرفته‌ی ارتباطات و با وجود اینترنت و تلفن‌های همراه پیشرفته، سانسور کردن اطلاعات برای حکومت‌های خودکامه نیز سخت‌تر می‌شود.

عکس‌هایی از انقلاب توییتری

در آستانه‌‌ی روز جهانی آزادی مطبوعات (۳ مه) سازمان گزارشگران بدون مرز امسال نیز کتابی متشکل از چند مجموعه‌ی عکس منتشر کرده است که سود حاصل از فروش آن به پشتیبانی از روزنامه‌نگارانی اختصاص می‌یابد که تحت تعقیب هستند. این سازمان از سال ۱۹۹۴ روی به انتشار سالانه‌ی کتاب آورد که طرح روی جلد کتاب امسال که نام "عکس‌هایی برای آزادی مطبوعات" را بر خود دارد، دست خونین مردی ایرانی را نشان می‌دهد که در روزهای اعتراضات پس از انتخابات به ثبت رسیده است.

این عکس یکی از عکس‌های مجموعه‌ی‌"انقلاب توییتر" است که توسط عکاس سرشناس فرانسوی، Guillaume Herbaut گرفته شده است. البته وی این عکس را نه شخصا، بلکه از روی صفحه‌ی یک تلفن همراه گرفته است. در زمان اعتراضات خیابانی پس از انتخابات در ایران، تمامی عکاسان و خبرنگاران خارجی از ایران بیرون رانده شدند و تمامی اخبار و تصاویری که از حوادث ایران در رسانه‌‌های جهان منتشر شد، با کمک کاربران ایرانی و از طریق سایت‌های اینترنتی نظیر یوتیوب و توییتر به خارج از کشور راه یافت.

در نسخه‌ی امسال کتاب سازمان گزارشگران بدون مرز، عکس‌هایی به تصویر کشیده شده‌اند که محدودیت‌های شدید آزادی بیان در ۱۴ کشور جهان را نشان می‌دهند. یکی از این تصاویر، عکسی از ندا آقا سلطان است که به گفته‌‌ی سخنگوی این سازمان، تبدیل به "نمادی از مقاومت" در جهان شده است.

عکس‌هایی تکان‌دهنده از همراهی با قاچاقچیان انسان

یکی دیگر از مجموعه عکس‌های این کتاب، تصاویری تکان‌دهنده از سومالی است که از دریچه‌ی دوربین آلکساندرا فازینا، عکاس انگلیسی ساکن پاکستان، به ثبت رسیده است. وی در اقدامی کم‌نظیر با جلب موافقت سرکرده‌ی قاچاقچیان انسان در سومالی، توانسته است که این افراد را در حالی‌که مشتریانشان را با عبور از خلیج عدن به یمن می‌برده‌اند، همراهی کند.

الکساندرا فازینا در هنگام تحقیقاتش با دختر ۱۹ ساله‌ی سومالیایی آشنا می‌شود که همسر و فرزندش را در جنگ‌های داخلی از دست داده است. این دختر که سلیمه نام دارد، درحالی تن به این سفر پرمخاطره می‌دهد که باردار بوده است. در جریان فرار به یمن، دردهای زایمان وی شروع می‌شود و سلیمه وضع حمل می‌کند. پس از زایمان، در حالی که مادر هوشیاری‌اش را از دست داده، قاچاقچیان انسان نوزاد وی را به آب می‌اندازند.

در این کتاب صد صفحه‌ای، ۱۵۷ کشور جهان از نظر آزادی بیان رتبه‌بندی شده‌اند. دو پله‌ی آخر از آن کره‌ی ‌شمالی و اریتره است و مکان‌های صدر جدول به کشورهای اسکاندیناوی تعلق دارد. آلمان در جایگاه ۱۸ ایستاده است.

در مجموع بیش از دو هزار روزنامه‌نگار و بلاگر در سال گذشته‌ی میلادی دستگیر، تهدید یا ربوده شده‌اند. البته این تنها مواردی را شامل می‌شود که عمومی و منتشر شده‌اند. در سال ۲۰۰۹هفتاد و شش روزنامه‌نگار جان خود را از دست داده‌اند در حالی که سال پیش از آن شمار روزنامه‌نگاران جان باخته شصت نفر بود.

SN/BB