بر اساس آخرین خبرهای سازمان "گزارشگران بدون مرز"، در حال حاضر سی و شش روزنامه‌نگار و نویسنده در زندان‌های ایران دربند هستند و شمار زیادی تحت پیگرد و در حال گریز. انجمن قلم بین‌المللی، به عنوان نهادی جهانی که از سال ۱۹۳۴ از حقوق نویسندگان و آزادی بیان و اندیشه دفاع می‌کند، برای حمایت از این نویسندگان در بند و تحت فشار بخش‌هایی تأسیس کرده‌ است با عنوان‌های "نویسندگان در بند" و "نویسندگان در مهاجرت". کمک‌هایی که این بخش‌ها در اختیار نویسندگان و روزنامه‌نگاران دربند و تحت فشار قرار می‌دهند، بسیار متنوع و همه‌جانبه است. این پشتیبانی‌ها در دو زمینه صورت می‌گیرد:

یک: حمایت‌های معنوی از طریق ارسال نامه، صدور بیانیه، آگاه ساختن افکار عمومی و تحت فشار قراردادن دولت‌های غیردموکراتیک از راه‌های دیپلماتیک یا "روابط شخصی"

دو: در اختیار گذاشتن کمک‌های عملی در چارچوب برنامه‌های "نویسندگان در مهاجرت" این نهاد.

ایران: موضوع دائمی انجمن

کارین کلارک، رئیس بخش "نویسندگان دربند" انجمن قلم بین‌المللی که دفتر اصلی آن در لندن است، در گفت‌وگویی با دویچه وله در باره‌ی این دو بخش، به‌ویژه در رابطه با وضعیت کنونی ایران، توضیح می‌دهد که نویسندگان ایران، همواره مورد آزار و اذیت دولت‌های غیردموکراتیک این کشور بوده‌‌اند: «به‌ویژه وقتی امید به تغییر در چنین وضعیت‌هایی به‌وجود می‌آید، یعنی وقتی مقاومت علیه قدرت حاکم شکل می‌گیرد، آن وقت شرایط برای آن‌ها هم حساس‌تر می‌شود.»

کارین کلارک سپس به فعالیت‌هایی اشاره می‌کند که از سوی این انجمن بین‌المللی در ماه‌های گذشته در این رابطه صورت گرفته است: «این کمیته در فاصله‌ی زمانی بین ۱۵ ماه مه تا ۱۵ ژوئن، کارزار "نامه‌ها‌ی اعتراضی" را به‌راه انداخت که در آن ۷۰ کمیته‌ی ملی این انجمن در سراسر جهان شرکت داشتند و به دستگیری نویسندگان و روزنامه‌نگارانی اعتراض کردند که به‌خاطر دفاع از حقوق اقلیت‌های کرد و عرب و سایر تبارهای دیگر بازداشت شده بودند، مثل عدنان حسن‌پور، کاوه جوانمرد و محمد صادق کبووند.» کلارک هم‌چنین از نامه‌های اعتراضی رئیس و اعضای هیئت اجرائیه‌ی این انجمن در اعتراض به دستگیری رکسانا صابری و مازیار بهاری خطاب به آیت‌الله خامنه‌ای یاد می‌کند.

خشونت، محکوم است

به گفته‌ی کارین کلارک، انجمن قلم بین‌المللی هم‌چنین در رابطه با رویدادهای پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران از اعضای کمیته‌های ملی این انجمن در ۷۰ کشور جهان خواسته است، از تمام امکانات خود برای محکوم کردن برخورد خشن مأموران دولتی با تظاهرکنندگان استفاده کنند. این کمیته‌ها به نظر کلارک «در روشن ساختن افکار عمومی جهان در رابطه با اوضاع ایران، عدم رعایت حق آزادی بیان در این کشور» نقش مهمی بازی کرده‌اند. از آن گذشته اعضا، هواداران و طرفداران این کمیته‌ها در سراسر جهان از مقامات دولتی ایران خواسته‌اند، «همه‌ی کنش‌گران زندانی‌ای که به‌خاطر شرکت در تظاهرات بدون خشونت دستگیر شده‌اند، آزاد سازند.»

کمک‌‌های عملی

رئیس بخش "نویسندگان دربند" انجمن قلم بین‌المللی، در توضیح کمک‌های عملی این نهاد، به امکان پذیرش "عضو افتخاری" در این انجمن اشاره می‌کند که در چارچوب برنامه‌ی "نویسندگان در مهاجرت" این نهاد می‌گنجد. در این برنامه نویسندگان و روزنامه‌نگارانی مورد حمایت قرار می‌گیرند که به دلایل سیاسی و امنیتی مجبور به ترک کشور خود شده‌اند و در آلمان به‌سر می‌برند. این افراد می‌توانند در صورتی‌که به "عضویت افتخاری" این انجمن پذیرفته شوند، از امکانات مسکن، بیمه، اقامت، تحصیل و ... این نهاد بهره‌مند شوند و در "خانه‌های" این انجمن در شهرهای برلین، هامبورگ، مونیخ و کلن زندگی کنند. وظیفه‌ی رسیدگی به کارهای اداری این اعضا، به عهده‌ی یکی از اعضای اصلی انجمن گذاشته می‌شود که داوطلب این کار است. این اعضا هم‌چنین می‌توانند، تقاضای پذیرش "عضو افتخاری" فرد مورد نظر خود را به کمیته‌ی "نویسندگان در مهاجرت" این نهاد و به هیئت اجرایی آن ارائه دهند. کارین کلارک در این رابطه می‌گوید: «ما از ده سال گذشته تا به‌حال، سه عضو افتخاری ایرانی داشته‌ایم.» کلارک در پاسخ این که چند تن از ایرانیان از امکانات این کمیته استفاده کرده‌اند، گفت: «از سال ۱۹۹۹ که این کمیته تأسیس شده تا به‌حال، ۵ نویسنده‌، روزنامه‌نگار و مترجم ایرانی در خانه‌های این انجمن در شهرهای مختلف زندگی کرده‌‌اند.»

صبر وحوصله، کلید موفقیت

کارین کلارک که خود هشت سال وظیفه‌ی ریاست کمیته‌ی "نویسندگان دربند" انجمن قلم بین‌المللی ـ شاخه‌ی آلمان را داشته است، در مورد میزان موفقیت اقدامات و پشتیبانی‌های انجمن قلم بین‌المللی به‌طورکلی، خوشبین است، ولی آن را منوط به شرکت فعالانه‌ی نیروهای آزادی‌خواه و نیز اتخاذ سیاستی هوشمندانه می‌داند: «برخی اوقات این که چه کانال‌هایی باید فعال شوند و از چه طریق، بسیار تعیین‌کننده است. در مورد همکاران ایرانی ما، همیشه آگاه کردن افکار عمومی در مورد وضعیت این و آن فرد مؤثر واقع نشده، بلکه "رابطه‌های شخصی" با سیاستمداران هم کارآمد بوده.»

کارین کلارک، تجربه‌های خود را در رابطه با پشتیبانی از نویسندگان و روزنامه‌نگاران ایرانی چنین جمع‌بندی می‌کند: «در این خصوص باید صبور بود، با حوصله عمل کرد، امید را از دست نداد و بر میزان فشار افزود.»

فهیمه فرسایی

تحریریه: رضا نیکجو